Στα παράξενα που συμβαίνουν στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο τα τελευταία χρόνια ας προσθέσουμε κι αυτό: απόψε ο ΠΑΟΚ παίζει με τον Αγιαξ για τα προκριματικά του Τσάμπιονς λιγκ κι ένα από τα λίγα πράγματα που είναι δεδομένα πριν το ματς, είναι ότι κανείς δεν ξέρει τι διάβολο ομάδα είναι αυτός ο Αγιαξ! Ο Αρκάντιους Μίλικ, η μοναδική μεγάλη βεντέτα της ομάδας, δεν θα είναι στην ενδεκάδα, αφού μόλις γύρισε από διακοπές, απαραίτητες αφού αγωνίστηκε με την Πολωνία στο Euro – κι αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Πιο πολύ και από εκτιμήσεις για το ματς – εκτιμήσεις δύσκολες αφού ο Αγιαξ σε σχέση με πέρυσι άλλαξε προπονητή και κάμποσους παίκτες, με αφορμή το ματς προτιμώ να μοιραστούμε δυο – τρια πράγματα για το ολλανδικό ποδόσφαιρο.
Υπέρ του Μπόσμαν
Στα μέσα της δεκαετίας του 90, ο Αγιαξ κατορθώνει κάτι πραγματικά δύσκολο: κερδίζει σε μια δεκαετία και τους τρεις ευρωπαϊκούς τίτλους, δηλαδή το κύπελλο Κυπελλούχων, το κύπελλο UEFA και το Τσάμπιονς λιγκ. Τα δυο τελευταία τα κερδίζει ενώ μεσουρανεί εκεί ο νεαρός τεχνικός Λουίς Φαν Γκαάλ και το «κάθετο» 3-4-3 του, κάθετο γιατί ο Φαν Γκααλ δεν χωρίζει το γήπεδο οριζόντια (άμυνα – μεσαία γραμμή κι επίθεση), αλλά κάθετα (δεξιά πλευρά – άξονας και αριστερή πλευρά). Οι Ολλανδοί για δεύτερη φορά μετά το μακρινό 1970 εντυπωσιάζουν για την παραγωγή ποδοσφαιριστών, καθώς στις ακαδημίες τους έχουν ενσωματώσει πλέον και τα παιδιά από τις ολλανδικές αποικίες: μοιάζουν να έχουν ξαναβρεί τον τρόπο για να καταπλήξουν. Τον ίδιο καιρό συζητιέται σε όλη την Ευρώπη ο «νόμος Μποσμάν» - δηλαδή μια απόφαση δικαστηρίου που επιτρέπει την ελεύθερη διακίνηση ευρωπαίων ποδοσφαιριστών εντός των χωρών της ΕΕ και βάζει τέλος στους περιορισμούς. Οι Ολλανδοί είναι φανατικοί υποστηρικτές της εξέλιξης: σε μια συζήτηση στη Ρώμη ο νεαρός τότε πρόεδρος του Αγιαξ και σημερινός υποψήφιος πρόεδρος της UEFA Μίκαελ Φαν Πραάγκ κάνει επίθεση στον τότε Γενικό Γραμματέα της UEFA τον Γκέρχαρτ Αϊγκνερ και του λέει ότι δεν καταλαβαίνει σε ποια εποχή ζει! Οι Ολλανδοί πιστεύουν ότι η ευκολία τους στο να δημιουργούν ποδοσφαιριστές, σε συνδυασμό με την παραδοσιακή τους ικανότητα στις πωλήσεις θα τους κάνουν πάμπλουτους. Πραγματικά ξεπουλάνε όλη εκείνη την ομάδα του Φαν Γκααλ που έπαιξε δυο σερί τελικούς στο Τσάμπιονς λιγκ και παίρνουν από τους Κλάιβερτ, Ντάβιντς, Λιτμάνεν, Οβερμαρς, Ζέεντορφ, Ντε Μπουρ κτλ πάνω από 180 εκατ ευρώ σε τρία χρόνια! Αλλά χωρίς να το ξέρουν έχουν βγάλει τα μάτια τους.
Χάσανε τη μπάλα
Από το 2000 κι έπειτα ο Αγιαξ χάνει τον παραδοσιακό προσανατολισμό του, νομίζοντας ότι έχει βρει τη συνταγή της οικονομικής ευμάρειας. Θεωρητικά ό,τι κάνει είναι σωστό. Οι άνθρωποί του χτενίζουν τον κόσμο προσπαθώντας να εμπλουτίσουν τις ακαδημίες τους με ταλαντούχους μικρούς. Η ομάδα δεν αρκείται στα παιδιά από την Ολλανδία και το Σουρινάμ, αλλά ψάχνει ταλέντα παντού, από την Σκανδιναβία (όπου θα βρεθεί ο Ιμπραϊμοβιτς) μέχρι την βαλκανική, την Αφρική, τη Λατινική Αμερική (από εκεί κατάγεται ο τελευταίος αληθινά μεγάλος, δηλαδή ο Λουίς Σουάρες). Ολο αυτό ενώ μοιάζει να οργανώνεται συστηματικά, εν τέλει γίνεται μανιακά: εδώ και είκοσι χρόνια ο Αγιαξ αλλάζει διαρκώς παίκτες μικρής ηλικίας και μολονότι κατά καιρούς «διαμάντια» βρήκε, εν τούτοις δυσκολεύεται ν αποκτήσει συνοχή, ηγέτες και σημεία αναφοράς. Οι ξένοι παίκτες που έχουν περάσει από τις ακαδημίες και την πρώτη ομάδα από το 2000 κι έπειτα είναι πάνω από 350 (!), ενώ η ομάδα έχει αλλάξει επτά τεχνικούς διευθυντές και τέσσερις εκτελεστικούς προέδρους. Το 2009, όταν ο Φαν Γκααλ ως αντίπαλος του Αγιαξ κατέκτησε το πρωτάθλημα με την Αλκμααρ ρωτήθηκε τι δεν πάει καλά στο σύλλογο που τον ανέδειξε. «Ακούστε» είπε «τον καιρό που ήμουν εγώ εκεί όλος ο κόσμος γνώριζε την ενδεκάδα του Αγιαξ, τους ηγέτες της ομάδας και τους αναπληρωματικούς της. Σήμερα κανείς δεν γνωρίζει τι έγιναν αυτοί που στον Αγιαξ έπαιζαν πέρσι και σίγουρα αγνοεί σε ποιους η ομάδα θα στηριχτεί του χρόνου…». Δεν είχε και πολύ άδικο!
Και εμφύλιος πόλεμος
Οι τίτλοι δεν λείπουν, ωστόσο κι αυτοί δεν έρχονται τόσο εύκολα: πριν την εποχή του κόουτς Φρανκ ντε Μπουρ, που κατέκτησε 4 πρωταθλήματα σε έξι χρόνια μετά το 2010, ο σύλλογος έζησε επτά πέτρινα χρόνια, παρότι τα χρήματα ποτέ δεν του έλειψαν. Χαρακτηριστικό της νευρικότητας είναι και ότι μέχρι να φτάσει η εξαετία του Ντε Μπουρ, ο Αγιαξ από το 2000 κι έπειτα είχε αλλάξει δέκα προπονητές και μολονότι ο Ρόναλντ Κούμαν είχε μείνει σχεδόν μια τετραετία (2001-2005) στον πάγκο! Σε όλη αυτή την ταραγμένη περίοδο να σημειώσουμε κι ένα «εμφύλιο» πόλεμο: το 2010 είχαμε την επιστροφή του Γιόχαν Κρόιφ σε ρόλο τεχνικού διευθυντή – δίπλα του είχε θέση τζένεραλ μάνατζερ ο Εντγκαρ Ντάβιντς – οι δυο έβαλαν προπονητή τον Φρανκ Ντε Μπουρ. Το 2011 εναντίον των δυο υπήρξε μια πραγματική ανταρσία, όταν ως μέλη του ΔΣ ο Ντάνι Μπλίντ και ο τότε αντιπρόεδρος Ρομπ Μπιν αποφάσισαν την επιστροφή του Φαν Γκααλ σε ρόλο τεχνικού διευθυντή και την εκπαραθύρωσή τους. Ο Κρόιφ αρνήθηκε να φύγει, χαρακτήρισε τον Φαν Γκααλ «θύμα του Αλτσχαϊμερ», και στο πλευρό του συντάχθηκαν όλοι οι προπονητές των ακαδημιών – πρόσωπα με ιστορία όπως ο Οβερμαρς, ο Γιαπ Σταμ, ο Τζόνι Μπόσμαν, ο Ρόναλντ ντε Μπουρ κτλ. Ο Μπλιντ αποκάλεσε δημόσια τον Ντάβιντς «μαϊμού με γυαλιά», ακολούθησε ένα χάος, ο σύλλογος έκανε εκλογές, ο Κρόιφ κέρδισε, ο Φαν Γκααλ και οι άλλοι έφυγαν, αλλά ο τωρινός πρόεδρος Χένι Χένρικς, που είχε κατεβεί μαζί του, τον παρακάλεσε να φύγει γιατί «η προσωπικότητα του προκαλούσε στο σύλλογο μεγάλα προβλήματα».
Πάντα πουλούσε, αλλά…
Ο Αγιαξ πάντοτε πουλούσε και σχεδόν ποτέ δεν αγόραζε. Την δεκαετία του 70 πούλησε στην Μπαρτσελόνα τον Νέσκενς και τον Κρόιφ, έδωσε στη Νάπολι τον Κρολ. Την δεκαετία του 80 πούλησε στη Μίλαν τον Φαν Μπάστεν και στην Ιντερ τον Μπέργκαμπ κι αργότερα γέμισε την Ευρώπη παίκτες ξεπουλώντας τους μικρούς του Φαν Γκααλ. Αλλά διαμόρφωνε πρωταθλητές – έβγαζε από τα σπλάχνα του παιδιά με ταλέντο και τα βοηθούσε ν αποκτήσουν προσωπικότητα: τώρα ειδικεύεται σε ένα περίεργο trafficking ποδοσφαιριστών. Παλιά ξέραμε ποιοι παίκτες προέρχονται από τον Αγιαξ – τώρα ξέρουμε συνεχώς και λιγότερους κι όμως πουλάει κάμποσους κάθε χρόνο! Κάποτε οι Ολλανδοί ήταν παραγωγοί, τώρα είναι μεταπράτες: υπάρχει διαφορά.Φέτος δώσαν 2 εκατ ευρώ για δυο Κολομβιανούς. Σε κανα δυο χρόνια θα τους πουλήσουν. Κλάιβερτ δεν θα γίνει κανένας.
Εχοντας ως στόχο αυτό το ατελείωτο πάρε - δώσε έχασαν και την ικανότητα να κάνουν μεγάλες εκπλήξεις στην Ευρώπη. Πέρυσι αποκλείστηκαν από την Ραπίντ Βιέννης στα προκριματικά του Τσάμπιονς λιγκ κι έφτυσαν αίμα για ν αποκλείσουν μια Γιάκομπλετς. Στον όμιλο του Γιουρόπα λιγκ έκαναν μια νίκη όλη κι όλη! Μετά έχασαν και το πρωτάθλημα την τελευταία αγωνιστική και τώρα δεν το κρύβουν πως αν αποκλειστούν μπορεί να πουλήσουν τον Φέλτμαν, τον Κλάασεν, τον Ελ Χατζί – ίσως και τον Μιλίκ. Με κάτι τέτοια μόνο πλέον χαίρονται…
