Διάβασα τη «Δίψα», το ολοκαίνουργιο βιβλίο του Γιο Νέσμπο σε λιγότερο από μια εβδομάδα παρόλο που είναι ογκωδέστατο: οι 664 σελίδες του δεν είναι πρόβλημα - το αντίθετο. Δεν θυμάμαι να έχω διαβάσει τόσο γρήγορα κανένα άλλο βιβλίο του Νορβηγού συγγραφέα, ίσως γιατί δίψα είχα κι εγώ για τα νέα κατορθώματα του Χάρι Χόλε. Η ίδια δίψα φαίνεται ότι χαρακτηρίζει πολλούς ακόμα φανατικούς αναγνώστες του ήρωα και του συγγραφέα στη χώρα μας: πάνω από εικοσιπέντε χιλιάδες βιβλία είχαν πουληθεί χωρίς να έχει συμπληρωθεί μήνας από την κυκλοφορία του. Όχι τυχαία.

Ο ένας εναντίον του άλλου

Θα θυμάμαι το βιβλίο σαν ένα είδος αγώνα ποδοσφαίρου, ανάμεσα στην ομάδα του Νέσμπο και στην ομάδα του Χάρι Χόλε, που ολοένα και περισσότερο στα βιβλία του Νορβηγού έχει τη δική του αυτόνομη πορεία: ο Νέσμπο έχει καταλάβει πως ο ήρωας του αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημαντικότητα και για αυτό τον ανταγωνίζεται – οι σελίδες του βιβλίου χωρίς παρουσία ή αναφορά στον Χάρι είναι περισσότερες από κάθε φορά. Ο Χόλε αργεί αρχικά λίγο να εμφανιστεί ή ο Νέσμπο αργεί να τον εμφανίσει – πείτε το όπως θέλετε: στις πρώτες 90 σελίδες δεν υπάρχει. Όταν, όμως, εμφανίζεται δεν αφήνεις το βιβλίο από τα χέρια σου. Ο Χάρι είναι ευτυχισμένος όσο ποτέ, ξεκούραστος, παρατηρητικός, κεφάτος, πράγμα σπάνιο. Επιστρέφει για να λύσει τις διαφορές του με ένα παλιό του δαίμονα και το κάνει με στυλ: αντιμετωπίζεται άλλωστε από όλους σαν ένα είδος σταρ της εγκληματολογίας. Παρόλα αυτά, επειδή είναι ο Χάρι Χόλε κι όχι ο «Mr Perfect του αστυνομικού» κάνει και λάθη και από αυτά βασανίζεται. Όμως είναι πάλι στο κέντρο του κόσμου κι ό,τι ενδιαφέρον συμβαίνει στα δυο πρώτα μέρη του βιβλίου έχει να κάνει περισσότερο με αυτόν παρά με τον αιμοσταγή δολοφόνο που κινεί την πλοκή. Στη σελίδα 497 έχεις σχεδόν την βεβαιότητα ότι χωρίς τον Χάρι Χόλε το ενδιαφέρον για τη «Δίψα» θα ήταν ελάχιστο.

Χωρίς πιθανότητα νίκης

Ο δολοφόνος ανήκει στην κατηγορία των τεράτων, που συχνά συναντάμε στα βιβλία του Νέσμπο. Σκοτώνει αρχικά γυναίκες, που ψάχνουν ερωτικούς συντρόφους στο internet – σαν να τις τιμωρεί. Είναι κτηνώδης, αποτρόπαιος, πρωταγωνιστής σε σκηνές απερίγραπτης βίας, χωρίς τίποτα το γοητευτικό. Δεν είναι καν προσεχτικός, δεν έχει καμία πιθανότητα να κερδίσει τον ώριμο Χάρι και το ξέρεις. Οσες παγίδες κι αν στήσει η μοίρα (ή ο Νέσμπο;) στον Χόλε, όσες φορές κι αν αυτός λυγίσει διαλυμένος από την υποψία πως οι άνθρωποι που αγαπάει κινδυνεύουν εξαιτίας του, είσαι βέβαιος ότι θα βρει τη δύναμη να σταθεί όρθιος. Διαβάζεις ένα βιβλίο με ένα αθεράπευτα ψυχοπαθή και υπερβολικά παράφρονα κακό, ο οποίος ανταγωνίζεται ένα ήρωα, που παρά τις φοβίες του, το ξέρεις ότι θα τα καταφέρει – κι όμως αυτό το άνισο βιβλίο, με μια ιστορία που αρχικά σου μοιάζει μέτρια, δεν το αφήνεις από τα χέρια σου! Γιατί; Γιατί και η δική σου δίψα για τον Νέσμπο και τον Χάρι Χόλε είναι αθεράπευτη, κι όσο οι σελίδες τρέχουν αυτή μεγαλώνει.

Τι κάνει τόσο καιρό

Το σύμπαν του Χάρι Χόλε μετρά πιο πολύ από την ιστορία, λες και συνεχίζεις. Στα βιβλία του Νέσμπο βλέπεις τι έχει κάνει ο συγγραφέας όλο αυτό τον καιρό, που εσύ περίμενες το βιβλίο του. Μαθαίνεις τις ταινίες που στο μεταξύ έχει δει – καινούργιες και παλιές. Υποπτεύεσαι με ποιες αμερικάνικες σειρές διασκέδασε – σίγουρα π.χ μετά την «Αστυνομία» και μέχρι να ολοκληρώσει τη «Δίψα» είδε τον τηλεοπτικό «Χάνιμπαλ». Χαίρεσαι γιατί διαπιστώνεις πως έχετε το ίδιο ή το αντίθετο γούστο στη μουσική. Νοιώθεις ότι τον ακούς να σου μιλάει για βιβλία που στο μεταξύ διάβασε ή επανεκτίμησε: κάποια θα τα ψάξεις. Θα θελες να πας στο Οσλο να δεις αν υπάρχουν τα μπαρ και οι συνοικίες που περιγράφει ή για να διαπιστώσεις αν αρκεί να κατεβάσεις το Tinder για να βγαίνεις με μια διαφορετική ύπαρξη κάθε βράδυ. Τα γεμίσματα είναι συναρπαστικά και η παρουσία του Χάρι μπορεί να κάνει ενδιαφέρουσα ακόμα και μια κάπως μπανάλ ιστορία, αλλά ανάμεσα στον συγγραφέα και στον ήρωα του δεν υπάρχει παιγνίδι: στη σελίδα 497 του βιβλίου ο Χάρι κερδίζει τον Νέσμπο με 2-0, σβηστά, χωρίς καν να φορτσάρει. Αλλά το βιβλίο έχει 167 σελίδες ακόμα: ένα ολόκληρο τρίτο μέρος. Μπαίνοντας στην τελική ευθεία ο Χάρι έχει δώσει ό,τι καλύτερο έχει. Και τότε ξυπνά ο Νέσμπο. Και μας κάνει κομμάτια.

Όλα έχουν τελικά σημασία

Η «Δίψα» δεν είναι ένα βιβλίο για να γνωρίσεις τον Νέσμπο: πρέπει για να το χαρείς να έχεις διαβάσει τουλάχιστον δυο με ήρωα τον Χάρι Χόλε και σίγουρα την ογκωδέστατη  «Αστυνομία», που προηγήθηκε. Αν το χεις κάνει γνωρίζεις καλά ποιοι είναι οι περιφερειακοί πρωταγωνιστές του βιβλίου, διακρίνεις εύκολα την λεπτή ειρωνεία του συγγραφέα καθώς αφηγείται τις περιπέτειές τους, ανησυχείς γιατί ξέρεις πως συχνά ο Νέσμπο δεν δείχνει έλεος για κανένα. Αν έχεις γνώση των λεπτομερειών του σύμπαντος του Χάρι Χόλε,  η «Δίψα» είναι μια απόλαυση – ειδικά στο τρίτο και τελευταίο της μέρος, όταν ο Νέσμπο αποφασίζει να μας θυμίσει γιατί τον αγαπάμε αληθινά εμείς οι πιστοί του. Τότε καταλαβαίνεις ότι το παιγνίδι δεν είναι ανάμεσα στον αιμοσταγή παράφρονα και στον γεμάτο ανθρώπινες αδυναμίες υπέροχο Χάρι, αλλά ανάμεσα στο Νέσμπο και σε σένα. Ξάφνου βλέπεις ότι όλες αυτές οι σελίδες που πέρασαν και σαν πετραδάκια πετούσες πίσω χωρίς να τους δίνεις σημασία, δεν ήταν το γέμισμα, αλλά το ίδιο το βιβλίο. Καταλαβαίνοντας σε τι λούκι βρίσκεσαι,  υποχρεώνεσαι να μαζέψεις τα κομμάτια του παζλ για να τα βάλεις σε σειρά – ο Χάρι θα τα καταφέρει, εσύ είσαι που έχεις χάσει το μπούσουλα! Ο Νέσμπο, παίζοντας με την ακόρεστη δίψα της δικής σου αγωνίας για τον ήρωα που αγαπάς, σε στέλνει αδιάβαστο – φυσικά κι εμένα μαζί. Στο τρίτο μέρος της «Δίψας» ο Νορβηγός δίνει ένα αληθινό ρεσιτάλ αφήγησης, λύνοντας και δένοντας κι ενώ σου έχει πάρει το μυαλό. Δεν μιλάμε για ανατροπή, μιλάμε για μια αφηγηματική ψιλοβελονιά που σε κάνει να θες να τον χειροκροτήσεις: ακόμα κι αν είσαι από τους λίγους ικανούς που έχεις καταλάβει σχεδόν τα πάντα (όλα δεν γίνεται…), και πάλι δεν μπορείς παρά να χαρείς τον τρόπο που το παζλ ολοκληρώνεται. Ο Νέσμπο κάνει το 2-2: αν ο Χάρι είναι ένας ξεχωριστός ήρωας που μεγαλώνει μαζί σου, ο Νορβηγός συγγραφέας είναι ένας δεξιοτέχνης της αφήγησης, που σε κάνει να χαίρεσαι γιατί τον ανακάλυψες.

Ένα κρεσέντο

Η «Δίψα» απλά μεγαλώνει τη δίψα για τον Χάρι Χόλε και τον Νέσμπο. Δεν ξέρεις πότε θα βγει το επόμενο βιβλίο τους, πότε θα δεις το επόμενο παιγνίδι τους. Αλλά είναι τόση η δίψα που έχεις, που είσαι βέβαιος ότι ήδη άργησε…