Πάλι ξέχασα τα γενέθλια του blog – γενικώς ξεχνάω. Φταίει και το ό,τι τελευταία υπάρχουν ένα σωρό πράγματα με τα οποία αξίζει τον κόπο να ασχοληθείς – τι νόημα έχει μια μέρα να την πετάς γράφοντας για το μέσο; Αν το κάνω και φέτος είναι γιατί κάπου με το blog κατάλαβα εκείνη την παλιά ωραία φράση του μακαρίτη Καναδού φιλόσοφου  Χέρμπερτ Μάρσαλ ΜακΛούαν που έλεγε ότι «το μέσο είναι το μήνυμα», εννοώντας οτι το περιεχόμενο ενός μηνύματος χαρακτηρίζεται και καθορίζεται απο την τεχνολογία που χρησιμοποιείται για τη διάδοσή του.

Ο ΜακΛούαν δεν πρόλαβε το Ιnternet. Τη φράση την πρωτοχρησιμοποίησε το 1967 κι ο ίδιος έφυγε από τη ζωή το 1980. Υποθέτω πως αν είχε προλάβει την ψηφιακή εποχή θα έλεγε πολλά περισσότερα.

Τα προηγούμενα έξι χρόνια, όταν έφτανε η μέρα να γράψω για το blog με έπιανε μια διάθεση να διηγηθώ το πώς η ιδέα γεννήθηκε, ή το γιατί άργησα να το φτιάξω παρά τις παραινέσεις φίλων ή πως γίνεται και δεν το έχω κλείσει ακόμα. Σήμερα θέλω να πω κάτι άλλο: πως, όσο ο καιρός περνάει, η ευθύνη για την ύπαρξή του αρχίζει να μου μοιάζει ως η μοναδική επαγγελματική μου ευθύνη. Όχι μόνο γιατί σε τελική ανάλυση η ύπαρξή του εξαρτάται αποκλειστικά από μένα, αλλά και γιατί διαπιστώνω πως τα υπόλοιπα μέσα στα οποία δουλεύω (και τα οποία αντίθετα από το blog μου εξασφαλίζουν και τα προς το ζειν) δεν με έχουν ανάγκη. Γενικά πιστεύω πως οδηγούμαστε σε μια εποχή που δεν θα υπάρχουν μέσα, όπως τα ξέρουμε τουλάχιστον. Και για να παραφράσω και τον ΜακΛούαν δεν θα υπάρχουν και μηνύματα.

Αραμπάδες κι αυτοκίνητα

Πριν από χρόνια, όταν το internet μπήκε στην καθημερινότητα μας ένας φίλος με τον οποίο δουλεύαμε μαζί σε μια εφημερίδα, μου έλεγε ότι θα έχουμε την δυνατότητα να ζήσουμε εκ των έσω ένα αληθινό τέλος εποχής: το τέλος των εφημερίδων. Μου εξηγούσε πολύ παραστατικά ότι αυτό που συμβαίνει θυμίζει τον καιρό που κυκλοφορούσαν τα υπέροχα κάρα και τα πρώτα αυτοκίνητα. Τα κάρα ήταν επιβλητικά, η οδήγησή τους ήταν τέχνη, ο άνθρωπος πίστευε πως δεν θα ζούσε ποτέ χωρίς αυτά. Τα αυτοκίνητα ήταν θορυβώδη, οι δρόμοι στους οποίους έτρεχαν κάκιστοι, ο κόσμος τα φοβόταν και τα θεωρούσε και επικίνδυνα. Ξέρουμε όλοι πως τελείωσε ο ανταγωνισμός αυτός, αν ποτέ υπήρξε. Ετσι έχει συμβεί και με τις εφημερίδες και τις ιστοσελίδες: οι πρώτες εξακολουθούν να υπάρχουν (και να είναι στην πλειοψηφία τους και καλογραμμένες και ακόμα ενδιαφέρουσες), αλλά οι δεύτερες έχουν αναλάβει κανονικά την ενημέρωσή μας. Μόνο που ο όγκος τους καθιστά την ενημέρωση που προσφέρουν κομμάτι χαώδη. Και ας μην μιλήσουμε καλύτερα για τα μηνύματα: αν το μέσο είναι χαώδες και το μήνυμα δεν μπορεί παρά να είναι το ίδιο.

Το Internet δημιούργησε ένα ωκεανό χάους πληροφοριών, έκανε την ενημέρωση ακόμα πιο δύσκολη από ό,τι ήταν, διέλυσε την παραδοσιακή γλώσσα και την διακλάδωση του Τύπου – είναι πλέον δύσκολο να ξεχωρίσεις την είδηση από την άποψη, την κρίση από την παρουσίαση, την εκτίμηση από την πραγματικότητα, την αλήθεια από το ψέμα. Όταν είχα κάνει το  blog το είχα παρομοιάσει με ένα ιστιοφόρο που θα προσπαθήσει να πορευτεί στον ωκεανό του ιντερνετικού χάους χωρίς προορισμό, απλά μαζεύοντας κόσμο από διάφορα λιμάνια στα οποία υποχρεωτικά θα προσάραζε. Σήμερα για μένα είναι κάτι σαν Κιβωτός, όχι του Νώε βέβαια αφού δεν σώζεται εντός του τίποτα, αλλά σαν καταφύγιο απαραίτητο εξαιτίας λογιών λογιών κατακλυσμούς που μου συμβαίνουν. Ισως αν δεν είχα το blog να έγραφα κάπου αλλού και να έπαιρνα και χρήματα για την εργασία μου, αλλά πάντα θα είχα πρόβλημα με τις προβλέψεις των κατακλυσμών και θα έπρεπε να προσέχω τους κανόνες: ενώ εδώ ο μόνος κανόνας είναι ότι αύριο πρέπει να ανεβεί ένα κείμενο – καμιά φορά και δύο. Και κάποιος θα βρεθεί να το διαβάσει όχι τυχαία, ούτε γιατί η επικαιρότητα της ημέρας το απαιτεί, αλλά γιατί ξέρει πως για αυτόν έχει γραφτεί ή γιατί από άγια περιέργεια περιμένει να δει τι διάβολο ο συντάκτης του έχει πάλι να πει για οτιδήποτε.

Χωρίς μήνυμα

Γελάω πραγματικά πλέον με όσους κυνηγάνε τα κλικ. Δεν χωρά αμφιβολία πως αν ασχολείσαι με τα αθλητικά πάντα θα υπάρχει μια επικαιρότητα με κύματα που σε ανεβάζουν και σε κατεβάζουν. Επίσης αν θες να ασχοληθείς με τα κοινωνικά μας, όρεξη να έχεις και μια ολόκληρη κοινότητα κουτσομπόληδων θα σε αγκαλιάσει, αρκεί να έχεις να πουλήσεις κάτι που θα ικανοποιήσει το πάθος της. Το ίδιο πάθος μπορείς να το ικανοποιήσεις ποικιλοτρόπως γράφοντας και για πολιτικά πχ. Μπορείς επίσης κάνοντας επιθέσεις σε όσους διαφωνείς (τίμιες και καθόλου δήθεν) να γίνεις σαν το πιτσιρικά που έπαιζε το Μαγικό Αυλό και τον ακολουθούσε ο κόσμος ή αν απλά έχεις μια έφεση στην τερατολογία να γίνεις ο αγαπημένος μικρός βοσκός που προειδοποιεί τον κόσμο ότι έρχονται οι λύκοι να του φάνε τα πρόβατα: επειδή κανένας λύκος δεν υπάρχει θα σε λατρέψουν και μόνο για την φασαρία που κάνεις. Αλλά τι νόημα έχουν όλα αυτά τα κλικ; Πολύ φοβάμαι κανένα.

Δεν θέλω τέτοια: το blog μου έμαθε ότι εν τέλει το μόνο που μετρά είναι να μοιράζεσαι ό,τι νομίζεις πως αξίζει και είναι δικό σου με όποιον αυτό το εκτιμά γιατί καταλαβαίνει το κόστος της μοιρασιάς, που γίνεται χωρίς μάλιστα την βεβαιότητα ότι ντε και καλά θα εκτιμηθεί: η εκτίμηση άλλωστε δεν έχει να κάνει με εσένα αλλά με τους άλλους. Αυτούς τους άλλους, αλλίμονό σου αν μπεις στον πειρασμό να τους ψάξεις ή να τους κολακέψεις χωρίς να πιστεύεις όσα λες ή να τους ακολουθείς ελπίζοντας πως θα σε οδηγήσουν στην γη της επαγγελίας των κλικ ή κάπου ανάλογα: θα καταλήξεις μαζί τους κάπου στο πουθενά. Με μέσο σίγουρα, αλλά χωρίς μήνυμα.

Ένα καφέ και διαβάζει

Δεν σνομπάρω την επικαιρότητα και το ξέρετε, αλλά δεν είμαι και σκλάβος της. Γράφω για ό,τι κρίνω ότι αξίζει γνωρίζοντας συνήθως ότι αυτοί που θα συμφωνήσουν είναι συγκριτικά ελάχιστοι. Στεναχωριέμαι, όχι όταν τα θέματα τα βρίσκω βαρετά, αλλά όταν δεν έχω αφορμές να γράψω για όσα μου αρέσουν κι αναγκάζομαι να γράψω για όσα δεν μου αρέσουν. Χαίρομαι όταν με ρωτάνε για βιβλία πχ: με κάνουν να αισθάνομαι χρήσιμος. Στα έβδομα γενέθλια του blog εξακολουθώ να αναρωτιέμαι για την χρησιμότητα του, όχι στη δική μου ζωή, αλλά στην καθημερινότητα των αναγνωστών του. Μια φορά ένας φίλος που δεν γνωρίζω παρά μόνο διαδικτυακά μου είπε ότι πίνει ένα καφέ και διαβάζει τι γράφω. Ανάλογα με το τι διαβάζει, ο καφές του φαίνεται καλύτερος ή χειρότερος – μερικές φορές δεν θέλει να τον τελειώσει. Μου έδωσε ένα σκοπό. Υπάρχουν πολλοί που γράφουν χωρίς να έχουν κανένα τέτοιο κι ας διασχίζουν τον ωκεανό του Internet με κρουαζιερόπλοια ή με φρεγάτες.

Το blog είναι πάντα ένα σκαφάκι. Θα μπορούσε να είναι κι ένα παγκάκι. Θα αράζαμε θα πίναμε τις μπύρες από το κουτάκι, θα τις αγοράζαμε από τον γνωστό μας περιπτερά – που λέει και το τραγούδι. Δεν είμαστε από τα καλά παιδιά, αλλά δεν είμαστε και λίγοι. Και δεν είναι ανάγκη για να υπάρχουμε να κάνουμε πάντα φασαρία. Η γαλήνη είναι συνήθως δυσεύρετη. Εδώ υπάρχει κάμποση…