Είναι ακόμα δύσκολο να υπολογίσει κανείς ποια ακριβώς θα είναι η ζημιά του ποδοσφαίρου από την περιπέτεια της ανθρωπότητας με τον κορονοϊό. Ωστόσο κάποιες πρώτες ενδείξεις οδηγούν στο συμπέρασμα πως αυτή την κρίση θα την πληρώσουν λίγο πιο πολύ οι πλουσιότερες από τις ομάδες, αντίθετα από ό,τι έγινε με την οικονομική κρίση του 2009, που κατέστρεψε κυρίως όσους δεν μπορούσαν να αυξήσουν τα έσοδά τους. Θα φέρω δυο παραδείγματα για να γίνει το πράγμα κατανοητό. Την Ρεάλ Μαδρίτης και την Μπαρτσελόνα, δηλαδή τις δυο ομάδες που την τελευταία δεκαετία μετέτρεψαν με τους θριάμβους τους το Τσάμπιονς λιγκ σε ισπανική κυρίως υπόθεση.
Επιθετικά στο παζάρι
Το 2009, όταν ξέσπασε η οικονομική κρίση στην Ευρώπη, οι δυο αυτές ομάδες έπαιξαν πολύ επιθετικά στο διεθνές ποδοσφαιρικό παζάρι. Η Μπαρτσελόνα είχε την τύχη να ζει τις μέρες της ποδοσφαιρικής ενηλικίωσης του Λιό Μέσι: εκείνη τη χρονιά αυτός υπέγραψε την κατάκτηση του Τσάμπιονς λιγκ στη Ρώμη ρίχνοντας από το θρόνο την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ του Σερ Αλεξ Φέργκιουσον. Το 2009, με το ξεκίνημα της οικονομικής κρίσης, η Μπάρτσα έγινε η πρώτη ομάδα που είχε κερδίσει όλες τις διοργανώσεις στις οποίες πήρε μέρος! Η ταξιαρχία του Πεπ Γκουαρντιόλα, χάρη στους θριάμβους της, εκτόξευσε τις τιμές των παικτών της: όποιος από εκεί πέρασε κι έφυγε τα επόμενα χρόνια έφερε στο ταμείο τρομερά χρήματα είτε ήταν ο Τουρέ, είτε ο Ζλάταν Ιμπραϊμοβιτς, είτε ο Ετό, είτε ο Φάμπεργκας. Οποιος φορούσε τη φανέλα των Καταλανών εκτόξευε την τιμή του: η Εβερτον κάποτε πλήρωσε 6 εκατ ευρώ για να πάρει δανεικό (!) τον Ντελοφέου για δυο χρόνια.
Η Μπάρτσα έχοντας βρεθεί με ένα κορμό παικτών που έφτασαν στην πρώτη ομάδα από τις ακαδημίες της γιγαντώθηκε μέσα στην κρίση: χιλιάδες άνθρωποι κάθε χρόνο περνούσαν από την Βαρκελώνη ένα Σαββατοκύριακο για να χαρούν την πόλη και να δουν το Μέσι. Η Μπαρτσελόνα συνείσφερε όλα αυτά τα χρόνια στο 13% του ΑΕΠ της Καταλονίας! Η Qatar Airways, που έγινε η πρώτη εταιρία που διαφημίστηκε στην φανέλα της, πλήρωσε πριν από πέντε χρόνια εξωφρενικά χρήματα: οι Καταλανοί στη φανέλα τους είχαν μόνο την UNESCO.
Οι χρονιές του Κριστιάνο
To καλοκαίρι του 2009, με την κρίση να έχει ήδη χτυπήσει την Ευρώπη, η Ρεάλ Μαδρίτης έκανε κάτι που έμοιαζε τότε κόντρα στην λογική: ο πρόεδρος Φλορεντίνο Πέρεθ πλήρωσε πάνω από 100 εκατ ευρώ για να αποκτήσει από την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ τον Κριστιάνο Ρονάλντο – «καθαρά» 94 εκατ έβαλε στο ταμείο της η αγγλική ομάδα. Η κίνηση είχε σκανδαλίσει ακόμα και οπαδούς της Βασίλισσας: ο μακαρίτης πρώην πρόεδρος Λορένθο Σάνθ είχε χαρακτηρίσει την απόφαση του Πέρεθ «μια πράξη ηλιθιότητας». Αποδείχτηκε ότι δεν ήταν έτσι. Η Βασίλισσα έκανε συλλογή από Τσάμπιονς λιγκ αλλά κυρίως χάρη και στην παρουσία του Πορτογάλου αποδείχτηκε ένα καταπληκτικό διαφημιστικό brand: δεκάδες εταιρίες ήθελαν να διαφημιστούν από δαύτη γιατί τραβούσε τα βλέμματα όλου του κόσμου. Η Ρεάλ, μολονότι έχασε τον Κριστιάνο προ διετίας, παρέμεινε η λατρεία διαφημιστών και διαφημιζομένων και σχεδίαζε την ανακαίνιση του γηπέδου της, αφού τα έσοδά της (αν όχι και τα κέρδη της) ήταν σταθερά τεράστια. Και μετά ήρθε ο ιός.
Την τρέχουσα αγωνιστική περίοδο 2019/20, τα έσοδα της «Βασίλισσας» από τους 14 συνολικά χορηγούς της (τους δύο βασικούς, δηλαδή την «Adidas» και την «Emirates» κι άλλες δώδεκα μεγάλες εταιρίες όπως η «Audi» και η «Sanitas») ξεπέρασαν τα 360 εκατ. ευρώ: το ποσό αντιστοιχεί στο 55% του προϋπολογισμού της χρονιάς. Η Adidas έχει υπογράψει συμβόλαιο με τους Μαδριλένους από το 2019 έως το 2028, έχοντας δεσμευτεί να πληρώνει στον οργανισμό της Ρεάλ (κι όχι μόνο στην ομάδα ποδοσφαίρου…) 100 εκατ. ευρώ το χρόνο, ποσό που μεγαλώνει αν η ομάδα κερδίσει κάτι σημαντικό: αν π,χ φέτος η Βασίλισσα κέρδιζε το πρωτάθλημα οι Γερμανοί θα πλήρωναν 30 εκατ. ευρώ παραπάνω. Ο έτερος βασικός χορηγός, η αεροπορική εταιρία Εmirets, κατέθετε στο μαδριλένικο ταμείο άλλα 75 εκατ. ευρώ ετησίως. Και ξαφνικά η Adidas ανακοίνωσε ότι θα χρειαστεί δάνειο 2,4 δις ευρώ από τη γερμανική κυβέρνηση για να «αντέξει» και η Emirets έκανε γνωστό ότι δεν μπορεί να ανταποκριθεί στη συμφωνία γιατί τα αεροπλάνα της είναι καρφωμένα στο έδαφος. «Εάν δεν υπάρξει σύντομα επιστροφή στην αγωνιστική δράση, οι χορηγοί ενδέχεται να μας εγκαταλείψουν – για την ώρα ζητάνε γενναίες αναπροσαρμογές των συμφωνηθέντων», παραδέχθηκε ο διευθυντής χορηγιών της Ρεάλ Μαδρίτης ο Αγγλος Ντέιβιντ Χόπκινσον, αναλύοντας τα πρώτα στοιχεία που έχουν φτάσει στα χέρια της διοίκησης της ομάδας. Οποιος τα είδε δεν ενθουσιάστηκε.
Χορηγοί το βάζουν στα πόδια
Ανάλογα προβλήματα έχει φυσικά και η Μπαρτσελόνα. Η συμφωνία με τον βασικό της χορηγό, την ιαπωνική Rakuten δεν κινδυνεύει: η συγκεκριμένη εταιρία είναι ένα από τα μεγαλύτερα on line σουπερμάρκετ του πλανήτη και θα συνεχίσει να πληρώνει τους Καταλανούς και για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, χάρη στους πάνω από 50 εκατομμύρια πελάτες της, ωστόσο όλα τα υπόλοιπα χορηγικά προγράμματα είναι στον αέρα. Η Μπαρτσελόνα εκτιμά ότι μόνο τον Απρίλιο είχε απώλεια εσόδων της τάξης των 120 εκατ ευρώ. Οι παράγοντες της ομάδας ισχυρίζονται ότι για να γίνει διαχείριση (αν όχι και κάλυψη) της ζημιάς η ομάδα θα χρειαστεί να πουλήσει ίσως και δέκα παίκτες το επόμενο καλοκαίρι, αλλά ποιος θα τους αγοράσει; Παντού στην Ευρώπη όλοι μετράνε ζημιές – αν μάλιστα τα πρωταθλήματα δεν ξαναρχίσουν και οι ομάδες δεν εισπράξουν τίποτα από τα κανάλια η ζημιές αυτές θα είναι γιγάντιες.
Μετά το 2009 οι πιο πολλές πλούσιες ευρωπαϊκές ομάδες που δεν μπορούσαν να βρουν Αραβες να αναλάβουν τα χρέη τους ακολούθησαν το παράδειγμα των δυο μονομάχων του ισπανικού πρωταθλήματος: άλλες έχτισαν υπεραξίες, όπως η Μπαρτσελόνα, κι άλλες έριξαν ακόμα περισσότερα χρήματα για να δυναμώσουν, όπως η Ρεάλ. Το μεταγραφικό ευρωπαϊκό παζάρι φούντωσε, τα ρεκόρ άρχισαν να σπάνε, οι τηλεοράσεις άρχισαν να πληρώνουν ολοένα και περισσότερα και οι χορηγοί ήθελαν να είναι παρόντες στο μεγάλο μας τσίρκο. Και κανείς δεν περίμενε ότι ένας ιός από την Κίνα θα έκανε τους πάντες να γράφουν ζημιές εκατομμυρίων.
Αναζητούνται έσοδα
Οσο πιο μεγάλος είναι ένας σύλλογος τόσο περισσότερα τα χρήματα που χάνει και τόσο δυσκολότερο να τα βρει. Οι χορηγίες καλύπτουν το 55% των εσόδων της Ρεάλ. Στη Μπαρτσελόνα το πράγμα είναι πιο σύνθετο κι ο υπολογισμός πιο δύσκολος: μια πτώση της τουριστικής κίνησης στην πόλη π.χ θα δημιουργήσει στην ομάδα μια ζημιά που είναι δύσκολο να υπολογιστεί. Το χειρότερο είναι ότι και οι δυο δεν περνάνε μέρες τρομακτικής ακμής: το εφετινό καλοκαίρι θα πρεπε να κάνουν γενναία ανοίγματα για να ανταγωνιστούν τους σφετεριστές του ευρωπαϊκού θρόνου τους. Η Μπάρτσα σκεφτόταν να φέρει πίσω τον Νεϊμάρ, η Ρεάλ έψαχνε προσθήκες που θα άλλαζαν την μάλλον μέτρια φέτος εικόνα της. Τώρα μοιάζουν και οι δυο έτοιμες για την Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. Αλλα κάτι τέτοιο στο ποδόσφαιρο δεν υπάρχει…
(Νέα Σαββατοκύριακο Μάιος του 2020)
