Πριν ο Ολυμπιακός πετάξει για την Βαρκελώνη ο προπονητής του Τάκης Λεμονής έκανε μια δήλωση του είδος «αυτά τα ματς είναι εύκολα κτλ κτλ». Δεν θυμάμαι ακριβώς την διατύπωση. Το νόημά της ήταν ότι ο Ολυμπιακός πάει να χαρεί το ματς, δεν έχει υποχρέωση να κάνει αποτέλεσμα αφού στο Καμπ Νου η Μπάρτσα είναι το απόλυτο αφεντικό, οι παίκτες πρέπει να χαρούν το ματς κτλ. Νομίζω ότι οι περισσότερες ευρωπαϊκές ομάδες που πάνε στη Βαρκελώνη για να αντιμετωπίσουν την παρέα του Λιο Μέσι πάνε εκεί με την ίδια προσέγγιση και είναι κι αυτός ένας λόγος που οι πιο πολλές, ενώ πάνε για να χαρούν το ματς, ζουν ένα εφιάλτη: στους εφιάλτες σου συμβαίνουν πολλά, αλλά σίγουρα δεν χαίρεσαι. Δεν κάνω κριτική ούτε στη δήλωση του Λεμονή, ούτε σε αυτού του τύπου την προσέγγιση, απλά θυμίζω ότι όποιος την Μπαρτσελόνα την έχει αντιμετωπίσει ως ευκαιρία για εμπειρίες, απόκτησε όντως εμπειρίες αλλά εφιαλτικές: ρωτήστε τους ανθρώπους της Αρσεναλ, της Γκλάντμπαχ, της Λεβερκούζεν, της Σαχτάρ, της Γιουβέντους και πολλών άλλων ομάδων. Η εμπειρία του Καμπ Νου άφησε σε όλους τραύματα, που είχαν θανατηφόρες επιπτώσεις στην σεζόν τους: πέρυσι η Παρί, μετά τον σοκαριστικό αποκλεισμό της, έχασε και το γαλλικό πρωτάθλημα.

Ένα είδος επιδημίας

Η Μπαρτσελόνα δεν είναι ευκαιρία για να γνωρίσεις «την χαρά του παιγνιδιού» - αν χαρά προκύψει θα είναι όλη δική της. Η Μπαρτσελόνα θα πρεπε να είναι μια αφορμή για προβληματισμό – η ευκαιρία που ψάχνεις για να καταλάβεις τι είναι, τι πρεσβεύει καθώς και το πως και το γιατί η τωρινή  ομάδα της δημιουργήθηκε. Αυτά τα τελευταία χρόνια, ειδικά μετά την θριαμβευτική περίοδο που σχετίζεται με την δουλειά του Πεπ Γκουαρντιόλα, πολλοί ήταν οι προπονητές που προσπάθησαν να διδάξουν τα βασικά στοιχεία του ποδοσφαίρου της και πολλοί οι πρόεδροι που αυτό το στήριξαν και το πλήρωσαν, ελπίζοντας ότι η ομάδα τους θα φτιάξει το δικό της ανάλογο μεγάλο κύκλο. Η «Μπαρτσελονίτιδα» εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη ως ένα είδος επιδημίας. Ξαφνικά αρχίσαμε να βλέπουμε πολλές ομάδες που πρέσαραν ψηλά, έπαιζαν με τρεις φουνταριστούς, έκαναν μεγάλη κατοχή μπάλας κι αναστάτωσαν ωραία το μονότονο ευρωπαϊκό μας ποδόσφαιρο – όμως όσο πλήθαιναν οι μιμητές της, τόσο η Μπαρτσελόνα έμοιαζε γοητευτικότερη, ακόμα κι όταν μετά τους θριάμβους ήρθαν και αποτυχίες. Οσοι στο δρόμο της μπήκαν κατάλαβαν ότι αυτός είναι πολύ δύσκολος, γιατί πέρα από το να έχεις καλούς παίκτες και προπονητές που έμαθαν ή μιμήθηκαν τον Πεπ, χρειάζεται και μια νοοτροπία που δύσκολα κοπιάρεται: την συναντάς εκεί και μόνο.

Εύκολα να τα λες

Η Μάντσεστερ Σίτυ πιθανότατα παίζει φέτος καλύτερο ποδόσφαιρο κι από την ίδια την Μπάρτσα. Αν κοιτάξετε προσεχτικά την κατασκευαστική της λογική θα διαπιστώσετε ότι εκτός από τον Γκουαρντιόλα, οι Αραβες έχουν γεμίσει την ομάδα τους και με Καταλανούς παράγοντες – οι Αγγλοι, που δεν έχουν αυτή τη λογική, έκατσαν στην άκρη. Οι Καταλανοί δεν διακρίνονται μόνο για τον αγιάτρευτο τοπικισμό τους, αλλά και για μια μοναδική προσέγγιση των σπορ γενικότερα. Ο Γιόχαν Κρόιφ, που σημάδεψε με τις ιδέες του την κουλτούρα τους, τους έχει πείσει ότι υπάρχει μόνο ένας δρόμος προς την επιτυχία, ένα μόνο ποδόσφαιρο το οποίο αξίζει να υπηρετείς και να αγαπάς. Στην Ευρώπη, όταν ανέλυαν την Μπάρτσα των θριάμβων, στεκόντουσαν στο «τίκι τάκα», στο πρέσινγκ, στις δυναμικές αντεπιθέσεις, στην πρόοδο του Μέσι και στις αλλαγές του ρόλου του κτλ. Όλα αυτά είναι το δέντρο και όχι το δάσος. Για να φτάσεις σε αυτά χρειάζεται μια σκληρή κι άκαμπτη ιδεολογική προσέγγιση που αφορά τον ορισμό της επιτυχίας. Για την Μπαρτσελόνα η Ακαδημία είναι σημαντικότερη από τις μεταγραφές, τα χρήματα πρέπει πάντα να ξοδεύονται για επιθετικούς που είναι νέοι και μπορούν να ενταχθούν στον όποιο μηχανισμό, ο σκοπός πρέπει να είναι το θέαμα και όχι απλά η νίκη κι ο οπαδός πρέπει να υπάρχει για να στηρίζει την ομάδα οικονομικά και ηθικά. Όλα αυτά είναι μόνο εύκολα να τα λες.

Μια αίθουσα για τον Ρόνι

Η Μπαρτσελόνα δεν θα μπορούσε ποτέ να κερδίσει τους τίτλους της Ρεάλ: δεν είχε το βάρος της. Η Ρεάλ είναι μια μηχανή ιστορικά κατασκευασμένη να κερδίζει τίτλους: στο Μουσείο της υπάρχει η εντυπωσιακότερη βιτρίνα τροπαίων που μπορείς να δεις στον κόσμο – δίπλα στα Κύπελλα Πρωταθλητριών υπάρχει ένας εντυπωσιακός χρυσαφένιος Πύργος, που είναι ένα κύπελλο που κατέκτησαν την δεκαετία του ΄60 σε ένα τουρνουά που διοργάνωσε η Σεβίλλη. Το έχουν εκεί για να κατανοείς ότι κάθε τρόπαιο είναι εξίσου σημαντικό – η σημειολογία είναι επιστήμη. Η Μπαρτσελόνα αντέταξε σε αυτό τις δικές της αξίες. Το δικό της Μουσείο είναι αφιερωμένο στο cult του μεγάλου ποδοσφαιριστή: είναι σαν να σου λένε ότι «εδώ θα δεις πάντα τους καλύτερους». Το 2004 είχαν μια μικρή αίθουσα άδεια. Τους είχα ρωτήσει γιατί. Μου είχαν πει ότι την κρατάνε για τον Ροναλντίνιο και περιμένουν από αυτόν το Τσάμπιονς λιγκ: μόλις το κερδίσει θα είναι όλη δική του. Πέρυσι, όταν πήγα Δεκέμβριο τελευταία φορά για προσκύνημα στο Καμπ Νου (έτσι το βλέπω…), είχα δει ένα βαθμολογικά ασήμαντο ματς ανάμεσα στη Μπάρτσα και στην Γκλάντμπαχ. Ο Μέσι είχε όρεξη κι έκανε τα δικά του, αλλά το κοινό χειροκροτούσε και αποθέωνε τον Αρντά Τουράμ τον γκαφατζή Ουμτιτί: τον πρώτο γιατί ήταν μονίμως αναπληρωματικός, τον δεύτερο γιατί αν τον κριτικάρανε και τον αποδοκίμαζαν θα τον χάνανε κι έχουν μια μεγάλη ανάγκη να βρουν ένα στόπερ. Ο κόσμος της Μπαρτσελόνα δεν κάνει διακρίσεις ανάμεσα σε καλούς και κακούς ποδοσφαιριστές: όποιος φοράει τη φανέλα είναι ο καλύτερος.

Το καλό πάντα κερδίζει

Αυτή η προσέγγιση, σε συνδυασμό με μια παραδοσιακή ξεροκεφαλιά,  έχει πολλές φορές ως αποτέλεσμα να γνωρίσει η ομάδα της Καταλονίας ήττες τεράστιες και ιστορικές περιόδους παρακμής: δεν τρέχει και τίποτα – κουνάνε στους προπονητές τα άσπρα μαντίλια τους και αγαπούν το σύλλογο περισσότερο. Με τον καιρό το καλό πάντα κερδίζει: σημασία έχει να ξέρεις τι θες. Το πόσο πολύ το ξέρουν το καταλαβαίνεις και παρακολουθώντας τις ομάδες τους σε άλλα σπορ. Η ομάδα του μπάσκετ της Μπαρτσελόνα π.χ έχει αρκετά όμοια στοιχεία με την ποδοσφαιρική Μπάρτσα. Κι αυτή, όταν κερδίζει το πρωτάθλημα ή την Ευρωλίγκα, κερδίζει γιατί είναι καλύτερη κι όχι πιο έξυπνη, πιο πονηρή, πιο ακριβή κτλ. Είναι πάντα μια ομάδα επιθετική, πολύ αθλητική, πολύ θεαματική, που στηρίζεται και σε καλούς ξένους που μπορεί να εξυπηρετήσουν το σχέδοο, αλλά και σε παιδιά δικά της που βγαίνουν από τις ακαδημίες της. Κυρίως όπως η ποδοσφαιρική Μπαρτσελόνα έτσι και η μπασκετική μοιάζει να είναι ομάδα που επιδιώκει τη βελτίωσή της δια μέσου της εφαρμογής ενός σωστού (γιατί ταιριάζει στα χαρακτηριστικά των παικτών της…) παιγνιδιού: παρακολουθώντας την καταλαβαίνεις πως ο στόχος της δεν είναι απλά να κερδίζει, αλλά να παίζει όσο πιο καλά μπορεί. Αυτό στη Μπαρτσελόνα είναι κανόνας για αυτό και όλα τα σπορ οι τελικές της νίκες μπορεί να μην είναι πολλές, είναι όμως πάντα δίκαιες και ιστορικές. Λίγοι στην Ελλάδα γνωρίζουν πως η Μπάρτσελόνα παρουσίασε πριν τρία χρόνια μια ομάδα χάντμπολ που έπαιξε το καλύτερο χάντμπολ στη Γηραιά Ηπειρο και βγήκε πρωταθλήτρια Ευρώπης πέντε φορές!

Σέβονται τον αντίπαλο

Ο Ολυμπιακός πάει στη Βαρκελώνη, σε ένα αληθινό πανεπιστήμιο αθλητικής κουλτούρας. Θα γυρίσει την Πέμπτη πιθανότατα έχοντας ζήσει ένα εφιάλτη: από πουθενά δεν προκύπτει ότι θα τον λυπηθούν. Ένα από τα χαρακτηριστικά τους είναι να σέβονται τον αντίπαλο με τον τρόπο τους: το κάνουν δείχνοντας του τις αδυναμίες του. Ρωτήστε και τον Πασκουάλ, που είχε μια ανάλογη εμπειρία πρόσφατα…