Σκίζει και στην Ελλάδα το «Τοp Gun:  Maverick». Τα σινεμά γεμίζουν για χατίρι του Τομ Κρουζ και της παρέας των πιτσιρικάδων ηθοποιών που τον παρακολουθούν εκστασιασμένοι, αλλά το κοινό αυτή τη φορά δεν έχει τόση σχέση με αυτό που γέμισε τους κινηματογράφους για να δει φέτος μόνο ταινίες της Μarvel. Τώρα σηκώθηκαν από τους καναπέδες τους όσοι είναι πάνω από 40 χρονών και είχαν δει την πρώτη ταινία ή είχαν μεγαλώσει με την ανάμνησή της. Ελπίζω η ταινία να επιτελέσει το βασικό σκοπό της, δηλαδή να θυμίσει σε μια ολόκληρη γενιά ότι η αίθουσα είναι υποχρεωτικός προορισμός – το λέει στην αρχή ένας εξηντάρης Τομ Κρουζ που υποδέχεται τον κόσμο και που ελάχιστη σχέση έχει με τον τζόβενο Μάβερικ τον οποίο υποδύεται. Αν ο Φάουστ πούλησε την ψυχή του στο διάβολο για να ξαναγίνει νέος, ο Τομ Κρουζ την πούλησε μόνο στο διάβολο του σινεμά: νέος παραμένει αποκλειστικά για τις ταινίες που γυρίζει και στις οποίες εμφανίζεται ως άνθρωπος χωρίς ηλικία. Αυτός πχ είναι ο Μάβερικ. Αν είναι σαραντάρης, τα γεγονότα της πρώτης ταινίας θα πρεπε να έχουν διαδραματιστεί γύρω στο 2000. Αν είναι πενηντάρης θα πρεπε όλο το πρώτο δράμα να έχει συμβεί γύρω στο 1995. Αλλά δεν είναι ούτε σαραντάρης, ούτε πενηντάρης. Είναι ο Τομ Κρουζ.

Όλα υπερβολικά υπερβολικά

Δεν υπήρξα ποτέ φανατικός της πρώτης ταινίας: την προσπέρασα αδιάφορα όπως σχεδόν όλες όσες έχουν να κάνουν με την στρατιωτική εκπαίδευση. Εντάξει δεν μύριζε αντρίλα το πρώτο Top Gun, δεν είχε κέρβερους εκπαιδευτές και δεν είχε κοντοκουρεμένους πεζοναύτες που τραγουδούσαν τον αμερικάνικο εθνικό ύμνο με το χέρι στο στήθος όπως σε τόσα και τόσα άλλα movies, αλλά μια στρατόφιλη υπερβολή την είχε: ακόμα και η Κέλι Μακ Γκίλις, που στοίχειωσε τα όνειρα πολλών συνομήλικών μου χωρίς να μας δείξει ούτε γυμνή πλάτη, ήταν στρατιωτικός και εκπαιδεύτρια πιλότων πριν γίνει τριάντα χρονών – πότε πρόλαβε; Αυτό θυμάμαι, δηλαδή η ανόητη πριμοδότηση της έτσι κι αλλιώς Θεάς πρωταγωνίστριας, με είχε χαλάσει πιο πολύ. Το ότι κι αυτή ακόμα δεν είχε τίποτα το γήινο, το είχα βρει υπερβολικό, όπως όλα.

Ολο το πρώτο Τοp Gun ήταν ένα πανηγύρι μικρών υπερβολών που σκοπό είχαν το μάτι σου. Το δερμάτινο μπουφάν που φορούσε ο Τομ Κρουζ το κατακαλόκαιρο. Ο τρόπος που πλησίασε την Μακ Γκίλις στο μπαρ. Ο και πιανίστας φίλος που στα 25 του(;) είχε την ιδανική οικογένεια με τη Μεγκ Ράιαν. Οι εκπαιδευτές. Οι υπέροχοι συνάδερφοι που ήταν όλοι καλοί. Φυσικά οι αερομαχίες. Λέγανε ότι εκείνη την ταινία, το σενάριο της οποίας είχε προκύψει μετά από ένα ρεπορτάζ ενός καλιφορνέζικου περιοδικού, την είχε χρηματοδοτήσει το αμερικανικό πολεμικό ναυτικό για να ξυπνήσει την διάθεση των παιδιών να καταταγούν: το έβρισκα κι αυτό υπερβολικό όπως όλα. Εκείνη τη χρονιά για μένα ο καλός ρόλος του άγουρου Τομ Κρουζ ήταν στο «Χρώμα του Χρήματος» που ένιωθες ότι παιδευόταν να σταθεί όρθιος για να μην τον καταπιεί ο Πολ Νιούμαν. Στο Τοp Gun πετούσε. Αλλά δεν είχε απογειωθεί ποτέ του. 

Όλα σε θυμίζουν

Αντίθετα τώρα απογειώνεται – κι αυτό είναι το αληθινά ευχάριστο. Φοράει πάλι τα κλασικά γυαλιά (που μάθαμε να τα λέμε «γυαλιά Τοp Gun»), καβαλάει πάλι το Καβασάκι του, φοράει ένα μπουφάν λιγότερο βαρύ και κυνηγάει πάλι ένα κορίτσι – συγνώμη μια κυρία, την κυρία Τζένιφερ Κόνελι, που ήταν κουκλάρα ήδη ως πιτσιρίκα στο «Κάποτε στην Αμερική» κι έτσι παρέμεινε. Ο Τομ Κρουζ της χαρίζει το βλέμμα που κερδίζουν από τους άντρες όλες οι γυναίκες με τις οποίες ο χρόνος είναι καψούρης σε σημείο που τους επιτρέπει να μεγαλώσουν και να γίνουν ομορφότερες, κι αυτό το βλέμμα αρκεί για να κάνει αυτή τη φορά το κυνήγι της πρωταγωνίστριας πιο αληθινό και την ταινία πιο ανθρώπινη. Και τώρα οι πιλότοι είναι όλοι ιπτάμενοι και τζέντλεμαν, και τώρα οι ανώτεροι δεν του έχουν εμπιστοσύνη του Μάβερικ και τώρα πρέπει να κάνει στον αέρα τα δικά του. Αλλά όλα τα παρακολουθείς με συμπάθεια γιατί σε έχει πάρει από το χέρι η νοσταλγία (και σε έχει σηκώσει σαν τα F18). Κάθε φορά μάλιστα που πας να την γλυτώσεις ή που κινδυνεύεις να ξεχάσεις ότι έχει προηγηθεί το Top Gun των παιδικών σου χρόνων, κάτι έρχεται να σου το θυμίσει για να σε κρατήσει παγιδευμένο στο πιο γλυκό σου χθες. Μια φλου εικόνα από τα κάποτε γλέντια. Τρεις φωτογραφίες αποφοίτων σε ένα τοίχο. Το παλιό μπαρ. Η ανάμνηση της Μεγκ Ράιαν (αλλά όχι και της Κέλι Μακ Γκίλις). Ο Βαν Κίλμερ που ενώ είναι μόλις δυο χρόνια μεγαλύτερος από τον Τομ Κρουζ μοιάζει εξηντάρης, δηλαδή όσο πραγματικά είναι. Εκείνο το παλιό καταδρομικό με το όποιο νίκησε τα πανίσχυρα Μινγκ. Όλα σε θυμίζουν, απλά κι αγαπημένα.

Ηρωες με αισθήματα

Κι αν το πρώτο δεν το έχεις αγαπήσει; Κανένα πρόβλημα: θα αγαπήσεις το δεύτερο, λέει η ταινία. Όχι γιατί ο Μάβερικ είναι αλάνθαστος, και τρομερός και ατίθασος και μάγκας και σπουδαίος εκπαιδευτής και ερωτευμένος με μια κυρία που οδηγάει ακόμα και ιστιοπλοϊκό, αλλά γ  ιατί το πανηγύρι είναι τέτοιο που δεν θες να λείπεις. Αλλά και γιατί το βασικό αυτή τη φορά δεν είναι ούτε η εκπαίδευση, ούτε καν η αποστολή: η Αμερική του 2022 δεν θέλει μόνο  ήρωες με ικανότητες αλλά και ήρωες με αισθήματα κι ο Μάβερικ έχει κυρίως τέτοια – όλοι έχουν. Μάλιστα αυτή τη φορά δεν χρειάζονται ούτε καν υπογραμμίσεις: αν κάποτε το «Take my breath away » φεύγοντας από το σινεμά το τραγουδούσες αφού το χες ακούσει ένα σωρό φορές, αυτή τη φορά δεν χρειάζονται κόλπα σουξεδιάρικα για να επισημάνουν έρωτες, χαρές και λύπες. Είναι όλα μέσα στη ζωή. Ακόμα κι αν αυτή εξελίσσεται σε ταχύτητες 10 G – σε αυτές δηλαδή που δεν έχει φτάσει άνθρωπος. Αν το πρώτο Top Gun ήθελε να είναι μια ταινία για αεροπλάνα τα οποία όμως δεν μποριούν να ερωτευτούν μεταξύ τους κι αυτό έπρεπε δυστυχώς για τον μακαρίτη Τόνι Σκοτ να το κάνουν άνθρωποι, ετούτο είναι μια ταινία για ανθρώπους που συμβαίνει να οδηγούν και αεροπλάνα. Και να παίζουν και στο σινεμά για θεατές κι όχι σε πλατφόρμες για τηλεορασάκιδες.

«Είστε είδος προς εξαφάνιση εσείς οι πιλότοι» λέει ο Εντ Χάρις στον Τομ Κρουζ στην αρχή της ταινίας. «Ναι, αλλά δεν θα εξαφανιστούμε σήμερα» του απαντάει αυτός. Αν αντί για το «πιλότοι», βάλει κάποιος το «ηθοποιοί του σινεμά» η ταινία και η ύπαρξή της αποκτούν την πραγματική διάσταση: το δεύτερο μέρος του Τοp Gun άργησε πολύ γιατί δεν ήταν απαραίτητο και ήρθε φέτος που ήταν χρήσιμο για να γεμίσει τα σινεμά από όσους τα εγκατέλειψαν. Για αυτό το λόγο, αν και το έχω ήδη ξεχάσει, θα το θυμάμαι πάντα.