Μου το λένε διαρκώς από το Σαββατοκύριακο που ξαναείχαμε ματς ποδοσφαίρου στην Ελλάδα: το θέαμα, μου λένε, δεν ήταν και τόσο καλό, οι ομάδες έμοιαζαν να φοβούνται, οι παίκτες δεν είχαν ρυθμό, τα παιγνίδια δεν θύμιζαν άλλα ανάλογα προηγούμενα. Όλα αυτά ίσως είναι υπερβολικά, ίσως είναι και αλήθεια. Αλλά τι περίμεναν ότι θα συμβεί όσοι απόρησαν με το θέαμα; Πως θα γυρίσουν οι ομάδες μετά από ενενήντα μέρες διακοπής και θα τρέχουν ασταμάτητα; Η ότι οι παίκτες θα εμφανιστούν σε φουλ φόρμα μετά από αυτή την πρωτόγνωρη, ακόμα και σε επίπεδο προπονήσεων, κατάσταση; Η δική μου εντύπωση είναι ότι όλα ήταν καλύτερα από αυτό που λογικά θα πρεπε να περιμένουμε: είδαμε παιγνίδια που κέρδισε όποιος είχε καλύτερη στρατηγική (όπως ο Ολυμπιακός στην Τούμπα), ματς στα οποία οι ομάδες μοιράστηκαν εντυπώσεις και βαθμούς (όπως συνέβη στο ντέρμπι ΠΑΟ–ΑΕΚ (1-1), ακόμα και νίκες με ανατροπή (όπως αυτή του Αρη με τον ΟΦΗ και του Αστέρα κόντρα στην ΑΕΛ). Πιο πολύ και από ό,τι έγινε στα παιγνίδια, στα σχόλια για την επανέναρξη μου φάνηκε ότι άκουσα ξανά την τόσο αγαπημένη στον Ελληνα ποδοσφαιρόφιλο γκρίνια.  

 Οπαδός

Τα ελληνικά γήπεδα είναι γεμάτα από μουρμούρηδες, που είναι έτοιμοι να κάνουν υποδείξεις στον Σπανούλη για το πώς πρέπει να σουτάρει και στον Βαλμπουενά για το πώς πρέπει να ντριπλάρει. Δεν υπάρχει οπαδός, που να μην διατείνεται ότι στα νιάτα του υπήρξε υπερπαίκτης και να μην προσπαθεί να σε πείσει γι’ αυτό, απαξιώνοντας όσους σήμερα στο γήπεδο βλέπει να αγωνίζονται. Λένε όλοι ψέματα όταν ορκίζονται ότι έχουν υπάρξει σπουδαίοι; Μάλλον, αλλά από την άλλη είναι και δύσκολο να τους το πεις. Πώς να αναμετρηθείς με τις αναμνήσεις ανθρώπων που δεν γνωρίζεις; Η ματαιοδοξία του Ελληνα ποδοσφαιρόφιλου είναι ανίκητη. 

Εφυγε

Είχα ένα καλό φίλο τον Σάκη Μιχαηλίδη. Εφυγε από τη ζωή πριν από λίγες μέρες. Είχε μόλις περάσει τα 80, αλλά μέχρι να μπει στο νοσοκομείο (πράγμα που συνέβη λίγους μήνες πριν) ήταν ακμαιότατος και γεμάτος ζωή και μας ακολουθούσε συχνά εμάς τους νεότερους φίλους του σε βραδινές εξόδους: σε ένα καλό κρασί σπανίως έλεγε όχι. Ηταν πάντα χαμογελαστός και κάθε φορά που η συζήτηση έφτανε στα αθλητικά, μας έλεγε ότι έχει παίξει μπάλα στα νιάτα του και ότι θα είχε κάνει μεγάλη καριέρα ως επαγγελματίας, αν ένας τραυματισμός στο ισχίο δεν τον υποχρέωνε να σταματήσει – το έλεγε μολονότι στα νεανικά του χρόνια επαγγελματίες ποδοσφαιριστές δεν υπήρχαν. Όταν έπινε ένα κρασάκι παραπάνω, μας έλεγε ότι είχε παίξει στον Παναθηναϊκό και ότι τον είχαν παραχωρήσει με υποσχετική (δανεικό δηλαδή…) στον Απόλλωνα. Αλλά και ότι μετά τον τραυματισμό του συνέχισε, ως φορ περιοχής, να σπέρνει τον πανικό στις αντίπαλες άμυνες αγωνιζόμενος σε ομάδες μικρότερες με εξωτικά ονόματα, που ανθούσαν στη δεκαετία του ΄50 και του ΄60 στην Αθήνα: η πιο μεγάλη ήταν ο ιστορικός Αφοβος, αλλά είχε τιμήσει και την φανέλα της «Κουμουνδούρου», της ΑΕ Πετραλώνων κτλ.

 Φωτογραφίες

Ο φίλος μας τα έλεγε όλα αυτά χωρίς να προσκομίσει κάποιο στοιχείο, που να τα επιβεβαιώνει, πέρα από κάποιες ξεθωριασμένες φωτογραφίες της εποχής, στις οποίες είναι δύσκολο να καταλάβεις ποιος είναι ποιος. Συνήθως, κάθε τέτοια βραδιά, ολοκληρώνονταν με μια ψηφοφορία, όπου οι παρευρισκόμενοι στην παρέα ψήφιζαν για το αν πιστεύουν ότι ο Σάκης έχει όντως παίξει στον ΠΑΟ – ο σαματάς που γινόταν ήταν τέτοιος, ώστε μερικές φορές ψηφίζουν και όσοι βρίσκονται στα γειτονικά τραπέζια, αλλά και οι εργαζόμενοι στο κατάστημα σερβιτόροι, οι μάγειρες, οι ταμίες κτλ. Σχεδόν πάντα ο Σάκης, για να πείσει τους δύσπιστους, σηκωνόταν και μας έδειχνε την τέχνη του κάνοντας συγκεκριμένες κινήσεις – έστω και χωρίς τη μπάλα: η ειδικότητα του ήταν μια προσωπική ντρίπλα, που οι γνωστοί του και οι συμπαίκτες του (που κανείς δεν γνωρίζει…) αποκαλούσαν «ντρίπλα συρταρωτή».

Παικταράς

Κανείς δεν έμαθε ποτέ αν όντως ο Σάκης μας είχε αγωνιστεί στις ομάδες που ισχυριζόταν, αλλά στις ψηφοφορίες εγώ ψήφιζα πάντα υπέρ του: «ναι σε όλα και δαγκωτό». Το έκανα, όχι γιατί με έπειθε η μοναδική του παντομίμα, όταν επιχειρούσε τη συρταρωτή ντρίπλα, αλλά γιατί κάθε φορά που μιλούσε για τους ποδοσφαιριστές του καιρού μας μιλούσε πολύ κολακευτικά, σαν να περιέγραφε τους δικούς του κάποτε συμπαίκτες. Ποτέ δεν τους κακολογούσε τους τωρινούς κάνοντας απαξιωτικά σχόλια, που αφορούσαν τεχνικές αδυναμίες ή κουταμάρες ή έστω έλλειψη ταχύτητας. Ελεγε για όλους τους νεότερους τα καλύτερα σαν να ήταν συνάδερφοί του – απλά νεότεροι. Ο Φορτούνης; Υπερπαίκτης. Ο Μάνταλος; Καταπληκτικός. Ο Πέλκας; Κοντρολαρισμένος και πάντα στο γκολ. Ο Ελ Αραμπί; Θηρίο. Ο Χατζηζιοβάνης; Παικταράς! Για αυτό και μόνο ψήφιζα πάντα υπέρ του, κι ας μην έχω συναντήσει ακόμα κανένα που να τον θυμάται αμυδρά έστω, ως παίκτη του Απόλλωνα, πόσο μάλλον του Παναθηναϊκού.

Κέρδισαν

Ο Σάκης μιλούσε πάντα σαν να ένοιωθε την δεξιότητα του παίκτη που παρακολουθούσε, αλλά και τις δυσκολίες του. Δεν πρόλαβε να δει την επανέναρξη του πρωταθλήματος, αλλά όλο το τελευταίο τρίμηνο ρωτούσε διαρκώς πότε το πρωτάθλημα θα ξεκινήσει. Ως πρώην ποδοσφαιριστής αγωνιούσε στο κρεβάτι του νοσοκομείου για το σπορ – γιατί το σπορ είναι πάνω από όλα: ακόμα και το να βλέπεις κακό ποδόσφαιρο, αν το ποδόσφαιρο το αγαπάς, είναι πάντα προτιμότερο από το να μην υπάρχει καθόλου ποδόσφαιρο. Αυτή ήταν η μάχη που δόθηκε το τελευταίο τρίμηνο: ευτυχώς ανάμεσα σε αυτούς που μιλούσαν για διακοπές και παύλες και στους άλλους που περίμεναν την επανέναρξη, κέρδισαν οι δεύτεροι. 

Ακόμα και

Το λέω χρόνια τώρα σε όσους πηγαίνουν στα γήπεδα για να βρίσουν τους παίκτες, ενώ ορκίζονται ότι έχουν υπάρξει από αυτούς καλύτεροι. Αν θέλετε να πιστεύουν οι τριγύρω ότι έχετε παίξει μπάλα, να μάθετε να υπερασπίζεστε τους αθλητές, κι ακόμα κι αν μιλάτε για τα όποια λάθη τους, να δείχνετε κατανόηση στις όποιες αδυναμίες τους: έτσι κάνουν οι συναθλητές – είναι αιώνια και για πάντα συμπαίκτες. Ακόμα και οι ορκισμένοι αντίπαλοι δεν αμφισβητούν ποτέ την ικανότητα του αντιπάλου τους: απλά μπορεί να ισχυρίζονται στις παρέες τους ότι είναι καλύτεροι των καλύτερων – αν δεν αναγνωρίζουν την δυσκολία της προσπάθειας των τωρινών, μειώνουν και αυτή που έκαναν κάποτε οι ίδιοι. Οι παίκτες που ξαναμπήκαν στο γήπεδο να παίξουν αψηφώντας φόβους αξίζουν τα μπράβο μας πιο πολύ από την κριτική μας. Ο Σάκης, ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει, θα συμφωνούσε. Καλές οι αναμνήσεις, αλλά ήταν πάντα για αυτόν πιο σημαντικό το σήμερα: οι βραδιές που τον αποθεώναμε όταν έκανε τη «συρταρωτή» ακόμα και χωρίς μπάλα…

(Νέα Σαββατοκύριακο Ιούνιος του 2020).