Το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Θεσσαλονίκης επέβαλε την σκληρότερη των αποφάσεων στους κατηγορούμενους για τη φρικτή δολοφονία του Άλκη Καμπανού, που συνέβη τα ξημερώματα της 1ης Φεβρουαρίου 2022, στην περιοχή της Χαριλάου. Επέβαλε ισόβια κάθειρξη στους επτά από τους δώδεκα καταδικασθέντες. Και σκληρές ανάλογες ποινές και στους πέντε άλλους: η μικρότερη που επιβλήθηκε είναι 19 χρόνια φυλάκισης. Φυσικά υπάρχει και το Εφετείο. Αλλά εκεί μπορεί να υπάρξει πια μόνο μείωση των ποινών: δεν θα γλυτώσει κανείς. 

Στο άκουσμα της απόφασης για την καταδίκη των κατηγορουμένων την περασμένη Πέμπτη κόσμος ξέσπασε σε πανηγυρισμούς: πολλοί την απόφαση αυτή δεν την περίμεναν. Όταν τον περασμένο Ιανουάριο ξεκίνησε η δίκη των δώδεκα καταδικασμένων πλέον δολοφόνων του Αλκη Καμπανού στη Θεσσαλονίκη υπήρχε μια διάχυτη αμφιβολία ακόμα και για την ολοκλήρωσή της. Υπήρχε πολύς κόσμος που πίστευε πως στο τέλος οι δώδεκα κατηγορούμενοι με κάποιο τρόπο θα την γλυτώσουν: η σιωπή τους και η σκληρή στάση τους απέναντι στους ανακριτές μαρτυρούσαν πως ήταν προετοιμασμένοι για όλα – σαν να είχαν κάποιες εγγυήσεις ότι όλα θα πάνε καλά. Υπήρξε από την μεριά τους μια στάση που θύμιζε αιχμάλωτους πολέμου κι όχι κατηγορούμενους: έλεγαν τα ίδια πράγματα, έδιναν τις ίδιες απαντήσεις, δεν ήθελαν να ξεκαθαρίσει τίποτα. Μετά όμως από 49 συνεδριάσεις του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου Θεσσαλονίκης προέκυψε η καταδίκη όλων. Αυτό ήταν το μόνο που πέτυχαν.

Δεν μετάνιωσε κανείς

Πανηγυρισμούς είχαμε και χθες. Επί της ουσίας η έδρα αποδέχτηκε και χθες, όπως και την περασμένη Πέμπτη όταν βγήκε η απόφαση ενοχής, την πρόταση της εισαγγελέως κ. Κυριακής Κλιάμπα. Οι ποινές που επιβλήθηκαν είναι ανάλογες με τον βαθμό συμμετοχή των κατηγορούμενων σε όσα έγιναν το τραγικό εκείνο βράδυ του Φεβρουαρίου που ο Αλκης έχασε τη ζωή του: ο βαθμός αυτός προέκυψε από την διαδικασία. Όταν το δικαστήριο μετέτρεψε τη βασική κατηγορία σε «ανθρωποκτονία με ενδεχόμενο δόλο» κάποιοι πάλι πίστεψαν πως μπορεί οι ένοχοι να πέσουν στα μαλακά: δεν έγινε τίποτα τέτοιο. Απλά ήταν δύσκολο να σταθεί ως κατηγορία «η σύσταση εγκληματικής οργάνωσης» όταν οι δώδεκα ήταν απλά μέλη ενός ποδοσφαιρικού συνδέσμου. Η εισαγγελέας ανέλυσε ένα σκεπτικό που μπορεί να είναι χρήσιμο και σε άλλες ανάλογες δίκες προσεχώς: μίλησε για επιλεκτικές και όχι ουσιαστικές ομολογίες. «Οι κατηγορούμενοι μίλησαν επιλεκτικά όχι για τις πράξεις τους, αλλά για την παρουσία τους στο σημείο της δολοφονικής επίθεσης: αυτό ομολόγησαν. Απέκρυψαν τα πάντα και αποδέχθηκαν όσα δεν μπορούσαν να αντικρούσουν. Δεν μετάνιωσαν ούτε πόνεσαν για αυτό που έκαναν, δεν αποδέχθηκαν την εγκληματική τους συμπεριφορά», ανέφερε, ενώ σχολιάζοντας τη συγγνώμη που ζήτησαν στις απολογίες τους είπε: «Η συγγνώμη συνδέεται με τη συναίσθηση και την ενσυναίσθηση, δύο στοιχεία που σε αυτήν την αίθουσα δεν προέκυψαν». Συγκλονιστική και η παρατήρηση πως κανείς δεν ξεκαθάρισε τι πραγματικά έγινε. «Κανείς, κοιτώντας μας στα μάτια, δεν είπε τί είδε και τι έγινε εκείνο το βράδυ» σημείωσε, μεταξύ άλλων, η εισαγγελέας. Δίνοντας μια πραγματικά σπάνια περιγραφή της συνέργειας.

Το πρώτο μέρος της πλέον πολύκροτης δίκης ολοκληρώθηκε με μια απόφαση που δημιουργεί μια αίσθηση δικαιοσύνης: στα ειδώλια υπήρξαν μόνο ένοχοι. Κανείς επίσης δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι στο όνομα της οπαδικής κυριαρχίας σε μια πόλη, κάποιοι έχουν το δικαίωμα να κυκλοφορούν βραδιάτικα και ως μέλη αγέλης να μαχαιρώνουν κόσμο ρωτώντας «τι ομάδα είσαι». Φυσικά για να συμβαίνουν αυτά υπάρχουν και ηθικοί αυτουργοί. Αλλα ας αρκεστούμε την τιμωρία των φυσικών αυτουργών. Δεν είναι και λίγο.

Κατάθεση ψυχής

Η δίκη είχε πολύ σκληρές στιγμές. Ξεχώρισε η κατάθεση του πατέρα του Αλκη Καμπανού που δήλωσε πως έχει την βεβαιότητα ότι οι κατηγορούμενοι βγήκαν εκείνο το βράδυ για να σκοτώσουν και περιέγραψε το γιό του ως απλό φίλαθλο του Αρη «που είναι ζήτημα να είχε πάει πέντε φορές στο γήπεδο». Συνταρακτική και η τοποθέτηση της μητέρας του θύματος που είπε πως καμία από τις μητέρες των κατηγορούμενων δεν τόλμησε να την κοιτάξει στα μάτια. Η ίδια στις 9 Ιουνίου και μετά την αγόρευση της εισαγγελέως της έδρας είχε ευχαριστήσει το Θεό «γιατί υπάρχουν και φωτισμένοι δικαστές». Οι δυο γονείς δήλωσαν χθες ευχαριστημένοι. «Δεν θέλαμε την εξόντωση των δολοφόνων του Άλκη. Επιθυμούσαμε δικαιοσύνη. Υπήρξε έγκλημα και υπήρχε τιμωρία. Η ποινή δεν είναι εξοντωτική, ήταν μέσα στα πλαίσια του ειδεχθούς εγκλήματος σε βάρος του παιδιού μου», είπε ο πατέρας του Αλκη. Παρακολούθησα στο μέτρο του δυνατού την διαδικασία κι ομολογώ πως θαύμασα τους δυο γονείς. Η ψυχραιμία τους στις περιγραφές των ιατροδικαστών υπήρξε τρομερή. Η αξιοπρεπέστατη στάση τους σίγουρα έπαιξε ρόλο.

Υπάρχει φυσικά σε αυτή τη δίκη και ένα άλλο δίδαγμα που θα είναι καλό να πάρουν όσα παιδιά νομίζουν πως η συμμετοχή τους σε συνδέσμους αποτελεί κάποιου είδους προορισμού ζωής: η δίκη αυτή φωνάζει πως δεν υπάρχουν ούτε οπαδικές Εδέμ, ούτε σύντροφοι έτοιμοι να συμπαρασταθούν σε κατηγορούμενους, ούτε παράγοντες, «που ελέγχουν τα πάντα» και θα τους βοηθήσουν. Οποιος  φτάσει στο ειδώλιο του κατηγορουμένου θα είναι πάντα  μόνος του και κανείς δεν θα τον δει ούτε σαν ήρωα, ούτε σαν θύμα.  Στην πορεία της δίκης ακούστηκαν από τους κατηγορούμενους πολλά - αλλά κατά βάση μισόλογα. Με τον καιρό οι δώδεκα άρχισαν να νιώθουν ολοένα και πιο μόνοι: στο Εφετείο προβλέπω πως η συμπεριφορά κάποιων θα είναι κομμάτι διαφορετική. Ποια ήταν τελικά η υποστήριξη που είχαν;  Παρά τις καταγγελίες ότι συγκεντρώθηκαν ακόμα και χρήματα για να πληρωθούν δικηγόροι, τίποτα τέτοιο δεν συνέβη. Τα μπλουζάκια που κυκλοφόρησαν με τα μηνύματα συμπαράστασης είχαν όση δύναμη έχουν οι φωτογραφίες στο Ιντερνετ – τίποτα πιο πολύ. Μπορεί στην Τούμπα να μην έλειψαν και τα σχετικά πανό, εν τούτοις κανείς από όσους τα σήκωσε δεν βρήκε τρόπο να είναι αληθινά υποστηρικτικός. Οι κατηγορούμενοι έμειναν τελικά μόνοι. Μόνο με τους γονείς τους, που επανέλαβαν πολλές φορές και με οδύνη πως δεν γνώριζαν τίποτα: ήταν συνταρακτικό, αλλά ούτε κι αυτό βοήθησε.

Μαίνεται ο πόλεμος

Θα λειτουργήσει η καταδίκη παραδειγματικά; Είναι πολύ δύσκολο να είσαι αισιόδοξος όταν ξέρεις τι συμβαίνει στην Ελλάδα. Μετά την δολοφονία του Καμπανού είχαμε πέρυσι πάνω από δέκα ανάλογες ιστορίες οπαδικής βίας: ευτυχώς δεν υπήρξε νεκρός, αλλά λίγο έλειψε. «Λυπάμαι πραγματικά, έχουμε μπροστά μας δώδεκα νέα παιδιά που ήταν στο χέρι τους να ακολουθήσουν έναν καλύτερο δρόμο στη ζωή τους κι όχι το σκοτάδι. Προτίμησαν να πάρουν μέρος σε έναν «ανορθόδοξο πόλεμο». Η νίκη τους οδηγεί στην καταδίκη τους» ήταν ο επίλογος της εισαγγελέως μετά την πρώτη τριήμερη αγόρευσή της πριν δυο μήνες. Οι δολοφόνοι του Αλκη καταδικάστηκαν τουλάχιστον πρωτόδικα: η συνέχεια στο Εφετείο. Αυτός ο ανόητος ακήρυχτος πόλεμος μαίνεται. Τουλάχιστον όποιος παίρνει σε αυτόν μέρος, ας γνωρίζει πως στις δύσκολες στιγμές θα είναι φρικτά μόνος. Ισως πιο πολύ και από όσο ήταν ο Αλκης Καμπανός εκείνο το μοιραίο βράδυ...