Μια εβδομάδα πριν κλείσει τα 100 του χρόνια ο γεννημένος το 1924 Μίμης Πλέσσας έφυγε από τη ζωή. Το αντίο του είναι ένα αντίο ευτυχισμένου ανθρώπου κι αρκεί κανείς να διαβάσει τι είπε η γυναίκα του. «Τον ευχαριστώ για όσα ζήσαμε. Είχε σταματήσει να τρώει και να πίνει τις τελευταίες τρεις μέρες. "Πιες λίγο νερό", του λέω να ξαναγυρίσουμε στη ζωή μας. Του είπα πόσο ωραία χρόνια πέρασα, ευχαριστώ για όλα, για το παιδί μας, για όλα", είπε χαρακτηριστικά. Στη συνέχεια, πρόσθεσε: "Άκουσε αυτό που ήθελε και κάνει ένα "ααχ" και κατέρρευσε. Ήταν ευλογημένο το τέλος, λες και το ήξερα και του έκανα αυτή την ερωτική εξομολόγηση», είπε η Λουκίλα Καρρέρ μιλώντας στην εκπομπή "Ακόμη δεν είδες τίποτα", στο MEGA. Κι ενώ περιγράφει τις τελευταίες στιγμές ενός ανθρώπου σε κάνει να νιώθεις μια γαλήνη μοναδική. Να σηκώσει το χέρι όποιος δεν σκέφτηκε έτσι θέλω να φύγω κι εγώ.

Ποιος το ξέρει

Ο Δημήτρης, αλλά για όλους Μίμης Πλέσσας ανδρώθηκε μέσα στην κατοχή. Η οικογένεια του του επέτρεψε να ασχοληθεί με την μουσική με μοναδικό όρο να μην γίνει μουσικός – η μάνα του έλεγε πως το παιδί της δεν θέλει να γίνει «μουσικάντης». Ο Πλέσσας σπούδασε χημικός, ήταν πανέξυπνος, επιμελής, διαβαστερός. Η Λουκίλα Καρρέρ, εξαιρετικά δημοσιογράφος η ίδια – έγραψε ένα πανέμορφο βιβλίο για τον άντρα της ζωής της, όπως τον αποκαλεί, που κυκλοφόρησε πέρυσι από τις εκδόσεις ΜΙΝΩΑ με τίτλο «Ποιος το ξέρει». Σε αυτό περιγράφει την κινηματογραφική ζωή του Πλέσσα, ρίχνοντας πολύ φως στις θαρραλέες επιλογές του. Ορκιζόταν στην μάνα του ότι η μουσική δεν είναι τίποτα πιο πολύ από ένα χόμπι και έπαιζε πιάνο κρυφά από τα είκοσι χρόνια του για να προσφέρει στο οικογενειακό εισόδημα. Εκανε τον πρώτο γάμο σε ηλικία 21 χρόνων. Βρέθηκε στην Αμερική κι έκανε στο πανεπιστήμιο του Κορνέλ μεταπτυχιακό στην βιολογική χημεία κι εκεί τότε αποφάσισε ότι η μουσική θα είναι η ζωή του. Συμμετείχε λέει ο ίδιος τυχαία σε έναν διαγωνισμό μουσικής για το Πανεπιστήμιο του Ντουλούθ και οι καθηγητές του ενθουσιάστηκαν. Ο πρύτανης του είπε πως η χημεία είναι σπουδή, αλλά η μουσική ταλέντο. Κι είναι αμαρτία ένας άνθρωπος να προδώσει το ταλέντο του γιατί είναι θεόσταλτο. Το 1951 όταν γύρισε στην Ελλάδα είχε κατασταλάξει: θα ζούσε από την μουσική και για την μουσική. Κι ένα μόλις χρόνο αργότερα ήταν πιανίστας στο Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας.  

Η απόλυτη σύνθεση

Ο Πλέσσας θα ήταν ένας από τους μεγαλύτερους Ελληνες συνθέτες κι αν είχε γράψει μόνο τον Δρόμο που κυκλοφόρησε το 1969 από τη Lyra. Πολλοί κατά καιρούς τονίζουν την εντυπωσιακή επιτυχία του άλμπουμ αυτού και τα ρεκόρ πωλήσεων που παρέμειναν μοναδικά στην ιστορία της δισκογραφίας. Ο μοναδικός αυτός δίσκος είναι η εντυπωσιακή στιγμή μιας τριπλής στιγμής ωριμότητας: του τραγουδιστή Γιάννη Πουλόπουλου, του στιχουργού Λευτέρη Παπαδόπουλου και κυρίως του συνθέτη Μίμη Πλέσσα. Η σύνθεση του Πλέσσα δεν περιορίζεται στη μουσική: αφορά τα πάντα. Ο Πλέσσας έχει ανακαλύψει ο ίδιος τον Πουλόπουλο να τραγουδάει δουλεύοντας για μια οικοδομή και την Ρέα Κουμιώτη την είχε ακούσει με τον Παπαδόπουλο στην Απανεμιά στην Πλάκα. Τα στιχάκια του Παπαδόπουλου τα διαλέγει ο ίδιος όταν τον επισκέπτεται μια μέρα στο γραφείο και ψάχνει τα χειρόγραφά του. Βρίσκει τα ποιήματα του Λευτέρη που δεν είναι προορισμένα για τραγούδια γιατί δεν έχουν καν ρεφρέν τα πιο πολλά. Κι ως συνθέτης – γιατί αυτό είναι ο συνθέτης – οραματίζεται ένα άλμπουμ. Χαρούμενο και στιβαρό. Παρεϊστικο και πλήρες. Ηχογραφημένο σε δέκα μόλις ώρες.

Ο δίσκος είναι ένα απόλυτο κομψοτέχνημα: σχεδόν κανένα τραγούδι δεν μοιάζει με το προηγούμενο του – είναι η απόλυτη απόδειξη της μοναδικής ικανότητας του Πλέσσα να παράγει ολότελα διαφορετικά δημιουργήματα. Συνυπάρχουν η Μαρία που με το γέλιο της σε ανακουφίζει και το βαρύ Αγαλμα που έγινε η μεγαλύτερη επιτυχία του δίσκου. Συναντάς την Μυρσίνη που βάζει τα άσπρα και τα Δώδεκα Μαντολίνα. Δεν λείπει ούτε ένα εξαιρετικό και βαρύ πολιτικό τραγούδι όπως το «Επεφτε βαθιά σιωπή» που η λογοκρισία της Χούντας δεν κατάλαβε. Τα πιο πολλά τραγούδια επειδή δεν έχουν ρεφρέν, δεν είναι γραμμένα για να γίνουν σουξέ κι όμως έγιναν χάρη στις μελωδίες του Πλέσσα. Που ακόμα κι αν δεν έγραφε άλλο  δίσκο θα είχε δείξει πως μπορεί να κάνει τα πάντα: το Επεφτε βαθιά σιωπή θα μπορούσε να είναι τραγούδι του Μίκη, τα Μαντολίνα του Χατζηδάκι, η Μυρσίνη και η Μαρία θα μπορούσαν να είναι τραγούδια του Ξαρχάκου. Κι όμως είναι όλα αυθεντικές και προσωπικές δημιουργίες του Πλέσσα που δείχνει μια μοναδική υπερβατική ικανότητα συνδυάζοντας την αμερικάνικη σπουδή του με μια βαθιά ελληνικότητα. Ο Πλέσσας είναι λαϊκός κι έντεχνος. Κλασσικός και πρωτοπόρος. Σπουδαγμένος και χειμαρρώδης. Κι επαγγελματίας. Μοναδικός στο είδος του. Για αυτό άλλωστε πέρα από τον αριστουργηματικό Δρόμο μας έχει προικίσει με δεκάδες άλλες επιτυχίες που είναι αδύνατο να ταξινομηθούν – ο καθένας έχει το αγαπημένο του τραγούδι του Πλέσσα. Γράφει μουσική για 104 ταινίες και 70 παραστάσεις. Κάνει αμέτρητες εμφανίσεις και είναι τόσο ανήσυχος ώστε προλαβαίνει να κάνει και ραδιόφωνο (τα περίφημα «30 δευτερόλεπτα») και τηλεόραση – η ΕΡΤ δείχνει ακόμα σε επανάληψη το Καλλιτεχνικό καφενείο. Φυσικά  συνεργάζεται με όλους. Κι όλους τους προικίζει με συμβουλές σαν καθηγητής. Και της μουσικής και της ζωής.

Σαν να σε διατάζει

Ο κόσμος συγκινήθηκε που είπε αντίο ένας άνθρωπος 100 χρόνων. Αν συγκινηθήκαμε είναι γιατί όλοι μας έχουμε τραγουδήσει Πλέσσα κι όλοι θα τραγουδάμε. Η μουσική του Πλέσσα θα είναι πάντα η απόδειξη για το πώς πρέπει να λειτουργεί το ωραίο τραγούδι. Θα σας πρότεινα αν έχετε την ευκαιρία να κάνετε κάτι απλό: να βάλετε κάποτε κάποιον να σας παίξει στο πιάνο τις μελωδίες του. θα διαπιστώσετε πως είναι αδύνατο να τις ακούσεις σιωπηλός: ακόμα κι αν είσαι ο πιο παράφωνος άνθρωπος του κόσμου θα αρχίσεις αμέσως να τραγουδάς. Η δυναμική της μελωδίας είναι τόσο μεγάλη ώστε σου ξυπνά τα μέσα σου. Η μουσική του Πλέσσα παράγει τους στίχους – δεν είναι συνοδευτική, είναι η πλέον απαραίτητη. Τα δεκάδες υπέροχα τραγούδια του τα έχουν εντάξει σε προγράμματα και τα έχουν τραγουδήσει όλοι οι Ελληνες τραγουδιστές γιατί γνωρίζουν την δύναμη τους. Που είναι η παρακίνηση του κόσμου να τα τραγουδήσει. Κι αυτή του η θεόσταλτη ικανότητα υπήρξε για μένα πάντα κάτι που σε αυτόν θαύμαζα: στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού την είχαν πιο πολύ από τους συνθέτες οι τραγουδοποιοί, αλλά αυτοί σου έλεγαν τις ιστορίες τους. Ενώ ο Πλέσσας το έκανε μαγικά: με την όψη του καλού καθηγητή ήταν σαν τα τραγούδια του να σε διατάζουν να τραγουδήσεις.     

Εφυγε πλήρης ημερών. Μας άφησε μια τεράστια κληρονομιά.  Μια καριέρα που αποτελεί ένα μεγάλο λόγο για να αγαπάμε το ελληνικό τραγούδι.

Αντίο κύριε Μίμη. Η γνωριμία μας ήταν τιμή μας…