Από την περασμένη Κυριακή το βράδυ, όταν και είδαμε την Μπόκα και την Ρίβερ να φέρνουν μια χορταστική ισοπαλία με 2-2 στον πρώτο τελικό του Κόπα Λιμπεταδόρες, πολύς κόσμος μετρά να περάσουν οι μέρες για να δει την ρεβάνς. Αν αυτό που είδαμε ήταν η καταπληκτική πρώτη πράξη ενός εξαιρετικού δράματος, η κορύφωσή του δεν μπορεί παρά να είναι αξέχαστη. Πρέπει να πω ότι με αυτούς τους τελικούς κλείνει μια ολόκληρη εποχή: θα είναι οι τελευταίοι διπλοί τελικοί στην ιστορία του Λιμπερταδόρες. Του χρόνου η μεγαλύτερη λατινοαμερικάνικη διασυλλογική διοργάνωση θα έχει μονό τελικό, όπως το Τσάμπιονς λιγκ. Οι δυο ομάδες με την εμφάνισή τους είναι δεδομένο πως θα τιμήσουν αυτό τον επίλογο. Το περιοδικό Observer, όχι τυχαία, έχει περιλάβει το ντέρμπι του Μπουένος Αϊρες στα 50 πράγματα για τα οποία αξίζει να ταξιδέψει κανείς για να τα δει πριν πεθάνει. Η ρεβάνς που έρχεται είναι ό,τι καλύτερο.     

Ενθουσίασαν τον πλανήτη

Οι δυο ομάδες έφτασαν στον τελικό αποκλείοντας δυο βραζιλιάνικα μεγαθήρια. Η Μπόκα καθάρισε εύκολα την Παλμέιρας κερδίζοντάς την με 2-0 εντός έδρας και αποσπώντας μια ισοπαλία με 2-2 εκτός. Η Ρίβερ αντίθετα πέρασε πολύ πιο δύσκολα: έχασε στην έδρα της από την Γκρέμιο το πρώτο ματς με 0-1 και κέρδισε στη ρεβάνς με 1-2, με ένα γκολ του Γκονζάλο Μαρτίνεζ στο τέλος. Και οι δυο ομάδες θυμίζουν αυτό που έκανε πέρυσι η Ρεάλ: προσπαθούν να σώσουν την χρονιά τους κερδίζοντας το Λιμπερταδόρες γιατί στο πρωτάθλημα δεν τα πάνε και τόσο καλά. Μετά από δέκα αγωνιστικές η Μπόκα είναι ένατη και η Ρίβερ (που είχε κερδίσει το τελευταίο μεταξύ τους ντέρμπι τον περασμένο Σεπτέμβρη) είναι έβδομη: και οι δυο παρακολουθούν εξ αποστάσεως την Ρασίνγκ. Αλλά στον πρώτο τελικό του Λιμπεταδόρες ενθουσίασαν θυμίζοντας σε όλο τον πλανήτη γιατί το μεταξύ τους παιγνίδι αποκαλείται «superclassico».   

Στα λατινοαμερικάνικα παιγνίδια πολύ συχνά οι ιστορίες που συνοδεύουν τις ομάδες είναι πιο γοητευτικές από το ποδόσφαιρο που παίζεται. Εχω δει διάφορα Μπόκα – Ρίβερ στην τηλεόραση κι ομολογώ ότι αυτό το τελευταίο ήταν από τα καλύτερα – ίσως το καλύτερο. Τα άλλα που θυμάμαι ήταν παιγνίδια στριφνά, που τελείωναν 1-0 και στα οποία πρωταγωνιστής ήταν συχνά ο διαιτητής και η ανοχή του στο σκληρό παιγνίδι. Αυτό που έχει μείνει στο μυαλό μου είναι μια σειρά από δραματικές καταστάσεις, σχεδόν σκηνοθετημένες ώστε να έχεις τη βεβαιότητα ότι δεν παρακολουθείς τίποτα το συνηθισμένο. Το ματς έπρεπε να δικαιολογεί την ιστορία του και την αντιπαλότητα των δυο – το ποδόσφαιρο ήταν δευτερεύων ζήτημα: αυτή τη φορά όμως δεν ήταν έτσι.   

Γεννήθηκαν στην ίδια γειτονιά

Η Μπόκα Τζούνιορς και η Ρίβερ Πλέιτ γεννήθηκαν στην αρχή του 1900. Οι ναύτες των Εγγλέζικων πλοίων που έφταναν στο Ρίο Ντε Λα Πλάτα έδειξαν στους ντόπιους ένα καινούργιο παιγνίδι που επέτρεπε σε όποιον ήταν καλός με τη μπάλα στα πόδια να κερδίζει και οι Αργεντίνοι το ερωτεύτηκαν σε χρόνο ρεκόρ. Οι Τζούνιορς και η Ρίβερ γεννήθηκαν στην ίδια περιοχή, στη Μπόκα. Οι Τζούνιορς δημιουργήθηκαν από μια παρέα Ιταλών μεταναστών από την Γένοβα και μέχρι σήμερα αποκαλούνται «Γενοβέζοι». Την Ρίβερ Πλέιτ την βάφτισαν έτσι κάποιοι Αγγλοι ναυτικοί – στους ντόπιους το όνομα άρεσε. Οι δρόμοι των δυο σύντομα χώρισαν και ευτυχώς γιατί χάρη σε αυτό το χωρισμό γεννήθηκε ένα από τα μεγαλύτερα ντέρμπι του κόσμου. Οι της Ρίβερ μεταφέρθηκαν αρχικά στην περιοχή του Παλέρμο, που είχε κι αυτή Ιταλούς που έψαχναν ομάδα προς υποστήριξη, και στη συνέχεια, το 1920, μετέφεραν την έδρα τους στο Νούνιεζ, στο βορειότερο και πλουσιότερο προάστειο του Μπουένος Αϊρες. Η κίνηση αυτή τους χάρισε το προσωνύμιο «Λος Μιλιονάριος»: οι άλλοι το έλεγαν κοροϊδευτικά, αυτοί μάλλον το χάρηκαν. Το 1932 το τίμησαν και με τον καλύτερο τρόπο δίνοντας 23 χιλιάδες αγγλικές λίρες για να αποκτήσουν τον Μπερναμπέ Φερέιρα που για δεκαεπτά ολόκληρα χρόνια υπήρξε ο πιο ακριβοπληρωμένος παίκτης της Λατινικής Αμερικής (και του κόσμου ολόκληρου) και συγχρόνως ένας σπουδαίος φορ που πέτυχε 187 γκολ σε 185 παιγνίδια.

Τη δεκαετία του ‘ 60 η Ρίβερ πουλώντας τον Ομάρ Σίβορι άνοιξε και επίσημα την εποχή των πωλήσεων των Αργεντινών ποδοσφαιριστών στα ευρωπαϊκά κλαμπ: με τα χρήματα είχε πάντα μια καλή σχέση. Αντίθετα η Μπόκα παρέμεινε το σύμβολο των φτωχών: η περιοχή που γεννήθηκε υποβαθμίστηκε κι άλλο, ο κόσμος που ζει εκεί έχει μόνο αυτή για να υπερηφανεύεται, οι κατακτήσεις των τίτλων ήταν πάντα ευκαιρία για ένα μεγάλο λαϊκό πανηγύρι. Το ντέρμπι του Μπουένος Αϊρες έγινε σιγά σιγά η σύγκρουση δυο κόσμων με διαφορετικό ποδοσφαιρικό γούστο. Οι οπαδοί της Μπόκα αγαπάνε τα ματς στα οποία η ομάδα δείχνει την σκληρότητα της, ζούνε για τις νίκες, θεωρούν κάθε ήττα από τη Ρίβερ ντροπή. Οι οπαδοί της Ρίβερ, που παρά τον πλούτο της έχει χρεοκοπήσει κιόλας (!), αγαπάνε το ωραίο ποδόσφαιρο, τους σταρ, τα πολλά γκολ, το θέαμα. Αυτή η διαφορά στην αισθητική προσέγγιση δημιουργεί οπαδούς. Και κρατά ζωντανή μια αιώνια πλέον αντιπαλότητα.            

Θρίαμβοι και πίκρες

Οι δυο ομάδες έφτασαν στον εφετινό τελικό κουβαλώντας μνήμες θριάμβων αλλά και πίκρες αξέχαστες. Στα 247 ματς που έχουν δώσει 88 έχει κερδίσει η Μπόκα και 82 η Ρίβερ – τα υπόλοιπα ήταν ισόπαλα. Στην ιστορία των παιγνιδιών αυτών μπορείς να βρεις ό,τι θες. Θανάτους από τραγικά δυστυχήματα, τρομακτικά επεισόδια, διακοπές αγώνων, αλλά και παιγνίδια αληθινά μοναδικά όπως η νίκη της Ρίβερ με 4-5 στο Μπομπονιέρα το 1972, ένα ματς που ακόμα σήμερα θεωρείται το μεγαλύτερο που έχει γίνει στη Λατινική Αμερική. Το ματς έχουν τιμήσει φυσικά όλοι οι μεγάλοι Αργεντίνοι ποδοσφαιριστές – πολλούς δεν τους έχουμε ακούσει καν. Ο αρχηγός της Μπόκα Ντομίνγκο Ταρασκόνι οδήγησε κάποτε την ομάδα του σε μια νίκη με 6-0 και οι οπαδοί βάφτιζαν τα παιδιά τους με το επίθετό του. Ο Ουρουγουανός Σεβερίνο Βαρέλα πέτυχε τέσσερις φορές γκολ στα τελευταία λεπτά για τη Ρίβερ, πράγμα που του χάρισε το προσωνύμιο το «Φάντασμα». Ο φορ της Μπόκα Πέδρο Κολομίνο είναι λένε ο πρώτος που σκόραρε στην ιστορία του ποδοσφαίρου με ανάποδο ψαλίδι το 1913 και το έκανε σε ένα τέτοιο ματς: φανταστείτε τη σκηνή.

Δεν είναι γιορτή

Δεν είναι γιορτή του ποδοσφαίρου το Μπόκα – Ρίβερ: μόλις το 2005 ένα τέτοιο για τα προημιτελικά του Λιμπερταδόρες διακόπηκε γιατί παίκτες της Ρίβερ δέχτηκαν επίθεση από οπαδούς που τους έριξαν σπρέι καυτερής πιπεριάς στα μάτια. Αλλά στον τελικό της Κυριακής οι δυο έβαλαν τα καλά τους και στους ποδοσφαιρόφιλους 151 χωρών στις οποίες μεταδόθηκε το ματς έδειξαν την καλύτερη εκδοχή του Superclassico. Αναμένουμε με αγωνία το δεύτερο μέρος: η ισοπαλία βοηθά γιατί οι λογαριασμοί είναι ανοιχτοί. Η όλη ιστορία θυμίζει τον καιρό που ματς ευρωπαϊκά στην τηλεόραση βλέπαμε σπάνια και τα περιμέναμε με αγωνία για να δούμε, αν παίκτες για τους οποίους μόνο διαβάζαμε, ήταν όντως τόσο καλοί…