Πάσχα χωρίς κόκκινα αυγά μπορεί να γιορτάσουμε, Πάσχα χωρίς να παίζεται ο «Ιησούς από την Ναζαρέτ» στον Ant1 είναι αδύνατο. Το κανάλι, δείχνοντας και φέτος σεβασμό στην AGB και στην απαίτηση των πιστών, ξεκίνησε από χθες την προβολή της γνωστής του Φράνκο Τζεφιρέλι, που γυρίστηκε το 1977, αλλά με τη συχνότητα που παίζεται στην τηλεόραση, έχει δημιουργήσει στους ανά την οικουμένη πιστούς τη βεβαιότητα πως πρόκειται για ντοκιμαντέρ, που γυρίστηκε πριν από 1980 και βάλε χρόνια, δηλαδή ακριβώς όταν διαδραματίστηκαν τα γεγονότα που περιγράφει. Πρόκειται για την ναυαρχίδα  του Πάσχα. Είναι έπος, αλλά όχι το μοναδικό, που προβάλλεται πάντα τη Μεγάλη Εβδομάδα στην τηλεόραση.

Λώρενς του Ξανθόπουλου

Περισσότερο και από τον όρο θρησκευτικές ταινίες προτιμώ τον όρο «ταινίες για το Πάσχα». Σε αυτές συγκαταλέγονται και ταινίες όπως ο Λώρενς της Αραβίας, που για χρόνια το Mega συνήθως πρόβαλε το απόγευμα του Μεγάλου Σαββάτου, διότι εξυπηρετούσε το πρόγραμμα η μεγάλη του διάρκεια. Επειδή πάντα τα κανάλια έψαχναν να βρουν τι διάβολο να δείξουν την συγκεκριμένη μέρα, ο «Λώρενς της Αραβίας», αλλά και ο «Σπάρτακος» που κρατάει κάτι αμέτρητες ώρες κι αυτός, ήταν μια χαρά λύση. Επίσης είναι ενδιαφέρον ότι μετά το βραδινό δελτίο ειδήσεων, για να χτυπήσουν τον αχτύπητο Ιησού του Τζεφιρέλι, τα άλλα ιδιωτικά έπαιζαν ή Νίκο Ξανθόπουλο ή κάποια ταινία με τη Βουγιουκλάκη. Μετά παίζανε αποσπάσματα από τη θεία Λειτουργία και η βραδιά τελείωνε με Μαζωνάκη ή Πέγκυ Ζήνα ή Νατάσσα Θεοδωρίδου, δηλαδή με προβολή κάποιας μαγνητοσκοπημένης βραδιάς από χειμωνιάτικο πρόγραμμα σε μπουζούκια. Για χρόνια μετά το Χριστός Ανέστη έχω συνηθίσει ν ακούω το «Κάθε βράδυ του Σαββάτου κλαίω κι είμαι του θανάτου» - το χω συνηθίσει τόσο που περιμένω να το πει κι ο παππάς – αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μας και να μην χαθούμε.

Τρώνε σταφύλια

Περάσανε είκοσι χρόνια από τη στιγμή που ο Αντώνης Πανούτσος σημειολογώντας πάνω στις ταινίες του Πάσχα μου άνοιξε τους ορίζοντες. Πρόσεξε βασικά δυο πράγματα πολύ σημαντικά. Σε όλες τις ταινίες αυτές οι κακοί έχουν μυτερό μούσι, συνήθως μαύρο, ενώ οι καλοί έχουν περιποιημένο άσπρο μούσι, σαν του Ιβάν Σαββίδη, αλλά πιο παχύ - περίπου αρχαιοελληνικό. Η δεύτερη παρατήρησή του είχε να κάνει με το τι είναι τα περίφημα ρωμαϊκά όργια. Σε όλες τις ταινίες, στις οποίες αυτά αναφέρονται, βλέπουμε Ρωμαίους ξαπλωμένους σε ανάκλιντρα να τρώνε σταφύλια, ενώ κοπέλες με λευκούς χιτώνες, πάντα μίνι, παίζουν άρπα. Προχωρώντας ένα βήμα παραπάνω εντόπισα και άλλα μυστικά.

• Όταν πάει να γίνει καμιά συμφορά πέφτουν κεραυνοί.
• Οι κοντές με μαύρα μαλλιά είναι όλες ειδωλολάτρισσες και έτοιμες να καταδώσουν τον καλό Χριστιανό, που είναι πρώην Ρωμαίος που αλλαξοπίστησε.
• Αντίθετα οι ξανθιές έχουν όλες σχέση με τον Αυτοκράτορα και είναι καλόψυχες, αν και δεν τον περιμένεις.
• Ο Αυτοκράτορας, σχεδόν σε όλες τις ταινίες, είναι κοντόχοντρος κι έχει μούσι σαν του Κουρουμπλή.
• Αμα δεις εξηντάρα που σταυρώνει τα χέρια της και κοιτάζει ψηλά είναι η Παναγία.
• Αμα δεις ψηλή με μάτι τσακίρικο είναι βίζιτα.
• Αμα δεις τύπους να περιφέρονται σαν τους Μαχητές του Survivor είναι οι Απόστολοι.
• Μουσάτος με κατσαρό μαλλί, ψηλός και κομμάτι μπρουτάλ σαν τον Υπουργό Πολάκη είναι ο Αγιος Πέτρος.
• Ο Ιούδας είναι πάντα ένας που γελάει πονηρά: είναι να απορείς πως η Τσινετσιτά ή το Χόλυγουντ δεν έδωσαν τον συγκεκριμένο ρόλο στον Αρτέμη Μάτσα.
• Ο κάπως εύσωμος εκατόνταρχος (όχι δεν θα πω χοντρός…) όπου εμφανίζεται είναι μάλλον ο καλός της ιστορίας και κάποιος τον σκοτώνει με ένα σπαθί: αυτός λυγίζει και γονατίζει, πριν πεθάνει, ενώ σχεδόν πάντα του πέφτει ό,τι φοράει στο κεφάλι. Πριν πεθάνει γίνεται Χριστιανός ή ο Χριστιανός προσεύχεται για λογαριασμό του, λέγοντας Θρύλε Θεέ μου ή ΠΑΟ θρησκεία Θύρα 13 ή κάτι τέτοιο.
• Φυσικά αν δείτε σε ταινία ψηλό που μιλάει λίγο, με στυλ λίγο χίπικο και μαλλί μακρύ καστανόξανθο, είναι ο Χριστός, είτε τον υποδύεται ο Ρόμπερτ Πάουελ είτε ο Τζέφρι Χάντερ. Πάλι καλά γιατί αν ήταν καστανόξανθος με κοντό μαλλί θα ήταν ο ίδιος ο Μαζωνάκης και αντί για το «Ηλί Ηλί λαμά Σαβαχθανί», θα έλεγε το «Με λένε Γιώργο και ποτέ δεν τραγουδάω».

Το φτωχότερο σενάριο

Οι ταινίες του Πάσχα, ειδικά αυτές που δεν αφορούν τα Πάθη του Θεανθρώπου ή άλλα σουξέ της Βίβλου όπως οι Δέκα Εντολές κτλ, πρέπει να έχουν το φτωχότερο σενάριο στην ιστορία. Είτε μιλάμε για τον «Χιτώνα», είτε για το «Δημήτριος και οι Μονομάχοι», είτε για το «Δημήτριος ο Τίγρης», έχουν ένα σταθερό θέμα: ένας Ρωμαίος γνωρίζει με κάποιο τρόπο το χριστιανισμό και γίνεται καλός χριστιανός, ενώ οι άλλοι Ρωμαίοι τον κυνηγάνε. Νομίζω χάρη σε αυτές τις ταινίες είχε την έμπνευση ο Τσιώλης και στο «Ας περιμένουν οι Γυναίκες» η Αρχοντούλα λέει στον Σάκη Μπουλά «πως τώρα που τα μάθαμε αυτά κύριε Αντώνη θα ψηφίζουμε όλοι ΠΑΣΟΚ». Επίσης στις ταινίες αυτές βλέπεις διάφορα τρομερά πράγματα: θάλασσες ν ανοίγουν στα δυο, Ρωμαίους να σταματάνε μπροστά σε ένα Φως, αρματοδρομίες, τον Σιδηρόπουλο να μην δίνει ένα πέναλτι στον ΠΑΟΚ κτλ. Πρόκειται επίσης για ταινίες, που αν ο σκηνοθέτης και ο σεναριογράφος παρεκκλίνουν λίγο από τα γεγονότα, όπως τα γνωρίζουμε ξεσπάνε πάθη. Είχα την ατυχία (ή την τύχη;) να βρεθώ κάποτε στην περικύκλωση του σινεμά Οπερα από θεούσες που διαμαρτύρονταν για την προβολή του Τελευταίου Πειρασμού, του Μάρτιν Σκορτσέζε: στην ταινία ο Χριστός παντρεύεται – δεν θυμάμαι αν πηγαίνει και φαντάρος (εξού και η γνωστή ρήση). Και εγώ και πολλοί άλλοι σινεφίλ και αναγνώστες του Καζαντζάκη, που βρεθήκαμε στην τότε πρώτη απογευματινή προβολή της ταινίας, δεν καταφέραμε να αντισταθούμε στην επίθεση των ευσεβών, που διέκοψαν την προβολή και μας έτρεψαν σε φυγή φωνάζοντας «να καείτε στην κόλαση αφορεσμένοι», «θα σας τιμωρήσει ο Θεός βρωμόσκυλα» και «θέλω να γυρίσω στα παλιά, εδώ και τώρα» - δεν ξέρω γιατί αλλά ο Μαζώ το Πάσχα μου κολλάει παντού. Κρίμα που δεν έπαιξε στο Jesus Crist Super Star, που ήταν η πρώτη ταινία με θέμα τα άγια πάθη που προτάθηκε για Οσκαρ, ίσως γιατί ήταν μιούζικαλ.  

Εχει και αριστουργήματα

Φυσικά έχουν γυριστεί και αριστουργήματα με θέμα τα πάθη του Χριστού. Ο Παζολίνι γύρισε το «Κατά Ματθαίο Ευαγγέλιο» στα χωριά της Νότιας Ιταλίας, με πρωταγωνιστή ένα Ισπανό φοιτητή, τον Ενρίκε Ιραζόκουε στο ρόλο του Ιησού – η ταινία έχει μόνο ερασιτέχνες ηθοποιούς, παίζει νομίζω και η αδερφή του. Ο Μελ Γκίμπσον γύρισε «Τα Πάθη του Χριστού», φορτώνοντας τα με ένα ρεαλισμό που σκοτώνει: δεν είναι αριστούργημα, αλλά πονάει το κορμί σου βλέποντας τα βασανιστήρια του Ιησού, που υποδύεται ένας αγνώριστος Τζιμ Καβίζελ, κι ευτυχώς που υπάρχει η Μόνικα Μπελούτσι ως Μαρία Μαγδαληνή και ξεκουράζεται το μάτι σου. Τα «Πάθη Του Χριστού» χαρακτηρίστηκαν εξαιτίας της υπερβολικής βίας ταινία ακατάλληλη για ανηλίκους. Παραμένει μάλιστα η ακατάλληλη ταινία με τα περισσότερα έσοδα στην ιστορία του κινηματογράφου στις ΗΠΑ. Γενικά οι ταινίες με τον Ιησού έκαναν πάντα καλά εισιτήρια. Ο Γκίμπσον ήθελε να γυρίσει και μια συνέχεια. Μην με ρωτάτε τι θα προσθέσει στο σενάριο: το πιθανότερο είναι ο Χριστός και η Μόνικα, μετά την Ανάσταση, θα κατέληγαν στο Μαζωνάκη…