Η ήττα του Ολυμπιακού από τον ΠΑΟΚ είχε ως αποτέλεσμα ένα βομβαρδισμό από επιθέσεις στον προπονητή του πρωταθλητή Πέδρο Μαρτίνς – πράγμα απολύτως λογικό γιατί στην Ελλάδα όλοι είναι οπαδοί της νίκης (με κάθε κόστος), σπανίως αναγνωρίζουν αρετές στον αντίπαλο και πολύ συχνά νομίζουν πως μια ομάδα έχει βρει ένα μαγικό τρόπο να κερδίζει όλα τα ματς μόνο και μόνο γιατί την υποστηρίζουν. Παραδόξως όσο περισσότερο μια ομάδα κερδίζει τόσο σκληρότερη είναι η κριτική που γίνεται στον προπονητή της στην ήττα. Ο καλομαθημένος σε νίκες οπαδός του Ολυμπιακού δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση και η γκρίνια του δεν είναι κάτι παράξενο: παράξενο είναι που μετά από τρία χρόνια που ο Μαρτίνς είναι στην Ελλάδα πολλοί δεν καταλαβαίνουν ακόμα τον προπονητή και τον κριτικάρουν σαν να είναι κάποιος άλλος! Θα σας θυμίσω λοιπόν μερικά πράγματα που κάνει ο Μαρτίνς, όχι για να τον δικαιολογήσω για την ήττα στον τελικό, αλλά μπας και καταλάβετε καλύτερα τη δουλειά του. Και κάνετε και τις σωστές συζητήσεις: διότι η συζήτηση για το περίφημο 3-4-3 έτσι όπως γίνεται, είναι ένα καλαμπούρι και μόνο.

Η φροντίδα του επιθετικού παιγνιδιού

Η μεγάλη διαφορά του Μαρτίνς από οποιονδήποτε άλλο έχει δουλέψει στην Ελλάδα τα τελευταία πέντε χρόνια τουλάχιστον είναι η φροντίδα του επιθετικού παιγνιδιού. Γνωρίζοντας ότι έχει στα χέρια του μια ομάδα που δεν μπορεί να περιμένει βοήθειες από διαιτητές κτλ, ο Μαρτίνς ποτέ δεν σκέφτηκε ότι αν υπάρχει μια σούπερ άμυνα (και ένας γενικότερος αμυντικός προσανατολισμός) «ένα γκολ θα βρεθεί από το πουθενά». Ποτέ επίσης στα τρία χρόνια που είναι στην Ελλάδα δεν έκανε τη συνηθισμένη «βαθμοθηρία», δεν έπαιξε δηλαδή συστηματικά για το 1-0. Οποτε αυτό προέκυψε, προέκυψε είτε λόγω συγκυριών (γιατί π.χ ο Ολυμπιακός του ήταν άστοχος ή κουρασμένος ή γιατί και ο αντίπαλος δεν κατάφερε να σκοράρει) και ποτέ δεν καταγράφεται κάποιο σερί από νίκες με 1-0 που να του έδωσαν προκρίσεις ή προβάδισμα στο πρωτάθλημα κτλ.

Ο,τι ο Ολυμπιακός του Μαρτινς έχει πετύχει, το χει πετύχει γιατί σκοράρει κι αυτό συμβαίνει γιατί ο προπονητής του ασχολείται πρώτα και κυρίως με αυτό. Όχι τυχαία σε τρία χρόνια έχει δοκιμάσει εντελώς διαφορετικούς τρόπους επίθεσης προσαρμόζοντας τα θέλω του στο υλικό, κι όχι απαιτώντας διαρκώς τα ίδια πράγματα.

Από το 2019 και μετά

Δεν θέλω να θεωρητικολογώ, θέλω να σας θυμίσω τι έχει κάνει. Την πρώτη χρονιά ο Ολυμπιακός παίζει πολύ με τα εξτρέμ του γιατί έχει δυο που φτάνουν σε θέση βολής, δηλαδή τον Ποντένσε και τον Χριστοδουλόπουλο. Εχει επίσης τον Φετφατζίδη, όταν αυτός φεύγει έρχεται ο Μασούρας κι ο Μαρτίνς φέρνει και τον Ζιλ Ντίαζ. Την ίδια χρονιά η ανάπτυξη βασίζεται στη μεγάλη κατοχή μπάλας (γι’ αυτό και η συνύπαρξη του Γκιγιέρμε και του Νάτχο με τον Φορτούνη). Βασίζεται επίσης στο τρέξιμο του Γκερέρο για χάρη του Φορτούνη (που ο Μαρτίνς πολλές φορές τοποθετεί στην κορυφή της επίθεσης για να τον κρύβει). Ακριβώς επειδή ο κόουτς τρώγεται με τα ρούχα του στην πορεία της σεζόν προστίθεται ο Χασάν τον οποίο οι ακραίοι (και ο Φορτούνης) «ταϊζουν» συστηματικά με αποτέλεσμα ο Αιγύπτιος να κάνει ένα πολύ καλό δεύτερο γύρο.

Τη δεύτερη χρονιά ο Μαρτίνς χάνει τον Φορτούνη νωρίς, αλλά δεν χάνει και την ψυχραιμία του: απλά μεταβάλει επιθετικά τον Ολυμπιακό. Ζητά επιθετικά περισσότερα από τα ακραία του μπακ (κι έτσι προκύπτει η καλή σεζόν του Τσιμίκα, που ξεχωρίζει για επιθετικές αρετές), μοιράζει τη δουλειά του Φορτούνη ανάμεσα στους Βαλμπουενά και Ποντένσε κι επειδή έχει χάσει τον Λάζαρο ελπίζει ότι τα παπούτσια του θα τα φορέσουν ο Ρατζέλοβιτς κι ο Σουντανί. Ξεκινά μάλιστα επιμένοντας στο Γκερέρο διότι πιστεύει πως η δύναμη της ομάδας παραμένει το πρέσινγκ και οι ακραίοι της, αλλά και πάλι στη διάρκεια της σεζόν αλλάζει στην επίθεση πολλά.

Όταν χάνει τον Σουντανί και τον Ποντένσε, προσπαθεί να πετύχει τη δύσκολη συνύπαρξη Βαλμπουενά – Φορτούνη γιατί στο μεταξύ έχει ανακαλύψει τον Ελ Αραμπί και βλέπει πως θα έχει τα γκολ που ψάχνει απλά αν η ομάδα παίξει για χάρη του. Οταν διαπιστώνει πως μετά τον τραυματισμό ο Φορτούνης δυσκολεύεται, μηχανεύεται στην ίδια σεζόν μια τρίτη λύση: παίζει με τον Καμαρά «δεκάρι» (για να πιέζει τον αντίπαλο που θέλει να κατεβάσει τη μπάλα), καθιερώνει το 4-3-3 (με Γκιγιέρμε – Μπουχαλάκη- Καμαρά) και αρχίζει κατά διαστήματα να παίζει και 4-4-2 με τον Ελ Αραμπί και τον Χασάν μαζί.

Ένας άλλος προπονητής θα πίστευε πως βρήκε τη μαγική λύση, αλλά όχι ο Μαρτίνς που πρέπει πέρυσι το καλοκαίρι (και χωρίς χρόνο για να προετοιμάσει την ομάδα) ν αρχίσει πάλι από την αρχή διότι φεύγουν ο Τσιμίκας, ο Ελαμπντελαουί και ο Γκιγιέρμε κι αυτό έχει περισσότερο επίπτωση στο επιθετικό παιγνίδι παρά στο αμυντικό.

Η εφετινή σεζόν

Ο Μαρτίνς βάσισε την εφετινή σεζόν σε δυο επιλογές του. Η πρώτη είναι η αξιοποίηση των πέντε αλλαγών, γεγονός που του επιτρέπει για ένα μεγάλο μέρος της σεζόν να χρησιμοποιήσει όλους σχεδόν τους κυνηγούς του: όσοι ξεκινούν κουράζουν τους αντίπαλους αμυντικούς, όσοι μπαίνουν βρίσκουν το γκολ. Παίζουν όλοι. Λίγοι έχουν καταλάβει πως ο Ρατζέλοβιτς π.χ έχει 19 συμμετοχές στο πρωτάθλημα και πάνω από 23 στη σεζόν. Δεν περισσεύει κανένας: δίνεται χρόνος ακόμα και στον Βρουσάι και στον Κάιπρες – και πολύς. Αλλά υπάρχουν δυο δεδομένα που ξεπερνούν δυνατότητες προπονητικής παρέμβασης. Το πρώτο είναι ότι η σεζόν είναι γεμάτη από εβδομάδες με τρια ματς – δεν υπάρχει χρόνος  για προπόνηση κι αυτό δυσκολεύει κυρίως όσους τραυματίζονται. Το δεύτερο είναι ότι η προσφορά κάποιων νεοφερμένων δεν είναι αυτή που ο κόουτς περίμενε: ο Πέπε, ο Λαλά, ο Βινάγκρε δεν του δίνουν όσα θα ήθελε, ο Σουντανί δεν συνέρχεται κι ο Μπρουμα είναι ασταθής, αργεί να μπει και δεν είναι εξτρέμ γραμμής.

Και πάλι ο κόουτς προσαρμόζεται. Δημιουργεί ένα επιθετικό ακραίο μπακ (τον Ανδρούτσο), φέρνει τον Ρέαπτσουκ για να μην σκάσει ο Χολέμπας, κι όταν οι μετρήσεις του λένε πως δεν μπορεί να περιμένει πολλά από τον Βαλμπουενά και τον Φορτούνη «στήνει» μια νέα γραμμή επίθεσης με Ελ Αραμπί – Μασούρα – Μπρουμα και παίζει 3-4-3 για να τους δώσει τη δυνατότητα να μένουν πιο ψηλά (και να παίζουν με μέτωπο στην εστία). Η επιλογή έχει ως αποτέλεσμα ένα Ολυμπιακό που σκοράρει χωρίς να πρεσάρει (γιατί είναι όλοι κατάκοποι), χωρίς να κάνει μεγάλη κατοχή μπάλας, και χωρίς να περιμένει πολλές τελικές προσπάθειες από τους μέσους του. Ετσι έρχονται το 5-1 με την ΑΕΚ και το 4-1 με τον ΠΑΟ: τα πετυχαίνει ένας Ολυμπιακός που δεν τρέχει αλλά εκμεταλλεύεται άριστα αντεπιθέσεις και κενούς χώρους. Αλλά υπάρχει ένα πρόβλημα: το σχήμα αυτό μπορεί επιθετικά να υπηρετηθεί μόνο από τους συγκεκριμένους παίκτες γιατί ως λύση ανάγκης προέκυψε πριν από τα ματς με την Αρσεναλ – αργά δηλαδή. Και περιθώρια για σοβαρές δοκιμές δεν υπάρχουν γιατί μετά την κατάκτηση του πρωταθλήματος η ομάδα χαλαρώνει: κανείς δεν αντέχει να τον πιέζουν για ασήμαντα ματς, όταν μάλιστα όλη τη σεζόν η πίεση για νίκες είναι ασταμάτητη.

Αυστηρός και αμείλικτος

Ο Μαρτίνς είναι αυστηρός και αμείλικτος με τους κυνηγούς και τους μεσοεπιθετικούς, που δεν μπορούν να βοηθήσουν το επιθετικό του σχέδιο: έχει διώξει τον Σολδάνο, τον Λοβέρα, τον Πέπε, τον Ζιλ Ντίαζ που ο ίδιος έφερε. Αντιμετώπισε χωρίς συναισθηματισμούς το Λάζαρο και τον Σουντανί, μολονότι τον βοήθησαν. Εχει τις εμμονές του (ο Βαλμπουενά όσο υπάρχει αυτός στον Ολυμπιακό θα παίζει πάντα), είναι σκληρός με τους νέους (ο Ρατζέλοβιτς και ο Βρουσάι πρέπει να κάνουν πολλά στην προετοιμασία για να τον κερδίσουν), αλλά από πουθενά δεν προκύπτει πως του χρόνου ο Ολυμπιακός θα παίζει πάλι 3-4-3 και άλλα τέτοια τρελά που ακούω: αν μείνει ο Μαρτίνς ο Ολυμπιακός θα παίζει πάντα με σκοπό το γκολ και αυτό θα είναι βασισμένο σε ένα σχέδιο στους παίκτες που ο κόουτς θα έχει στα χέρια του. Αν έχει εξτρέμ και καλύτερους ακραίους μπακ θα παίξει αλλιώς, αν βρει ένα μεσοεπιθετικό που φτάνει στο γκολ επίσης θα τον αξιοποιήσει.  

Οι διατάξεις είναι εργαλεία. Εργαλεία που ο Ολυμπιακός είναι τυχερός γιατί έχει ένα προπονητή που τα χρησιμοποιεί για να παρουσιάζει μια ομάδα που θέλει να βάλει πάντα γκολ. Αυριο θα σας γράψω τι κάνει και τι δεν κάνει τρια χρόνια τώρα και με την άμυνα. Για να του κάνετε κριτική ξέροντας ποιος είναι, πως προσεγγίζει τα ματς, τι κάνει και κυρίως τι δεν κάνει….