Μεταξύ των παικτών που κάλεσε στην Εθνική Ελλάδος ο Ιβάν Γιοβάνοβιτς ξεχωρίζει η περίπτωση του 18χρονου Κωνσταντίνου Καρέτσα. Διαβάζω ότι σκάουτερς τριών ομάδων έρχονται να τον δουν στο ματς της Εθνικής μας με την Σκοτία. Δεν νομίζω πως ο Ιβάν Γιοβάνοβιτς θα του δώσει κάτι πιο πολύ από κάποια λεπτά συμμετοχής και φυσικά οι ευρωπαϊκές ομάδες που τον παρακολουθούν το γνωρίζουν. Θέλουν όμως να του δείξουν ότι δικοί τους άνθρωποι είναι δίπλα του σε μια σημαντική στιγμή της καριέρας του, δηλαδή στο ντεμπούτο του στην Εθνική ομάδα της χώρας του. Είναι σημάδι ότι ενδιαφέρονται για αυτόν σοβαρά: το πόσο εξελίξιμος είναι δεν έρχονται σίγουρα να το δουν στο Καραϊσκάκη. Το γνωρίζουν.

Τι έγραψε η Guardian

Τον Καρέτσα τον ανακαλύψαμε τρία χρόνια πριν όταν στα 15 του χρόνια η εφημερίδα The Guardian τον είχε συμπεριλάβει σε μια λίστα με τα 100 μεγαλύτερα ταλέντα του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου. Στην σχετική λίστα ήταν και το όνομα του Μπάμπη Κωστούλα, του ταλαντούχου μικρού του Ολυμπιακού τότε, και βασικού του Ολυμπιακού σήμερα. Εχει ενδιαφέρον να δούμε τι έγραφε η ακριβοδίκαιη αγγλική εφημερίδα στην παρουσίασή του. «Την 1η Σεπτεμβρίου του 2023 ο Καρέτσας έγινε ο νεότερος σκόρερ στην ιστορία του βελγικού επαγγελματικού ποδοσφαίρου, βρίσκοντας  δίχτυα με ένα καταπληκτικό σουτ με το υποτιθέμενο πιο αδύναμο πόδι του, το δεξί, στο παιγνίδι της ομάδας του, της Γκενγκ Β΄ κόντρα στην Αντερλεχτ Β΄. Στο Βέλγιο οι Β΄ ομάδες που ανήκουν στους συλλόγους της πρώτης κατηγορίας αγωνίζονται στην δεύτερη εθνική κατηγορία και στελεχώνονται κυρίως από νεαρούς που έχουν αποκτήσει επαγγελματική ιδιότητα. Το ότι ο Καρέτσας σκόραρε ενώ αγωνιζόταν με τους εφεδρικούς της Γκενκ εναντίον των εφεδρικών της Άντερλεχτ ήταν κάτι άκρως συμβολικό. Η Άντερλεχτ έφερε προ τριών ετών στις Βρυξέλλες το γεννημένο στο Γκενκ «παιδί θαύμα», κι όλοι στην ομάδα έμειναν έκπληκτοι όταν ο Καρέτσας αρνήθηκε να υπογράψει σε αυτή το πρώτο του επαγγελματικό συμβόλαιο και αποφάσισε να επιστρέψει στην Γκένγκ, την πρώτη του ομάδα» γράφει η εφημερίδα. Και προσθέτει: «Ο συγκρινόμενος από ορισμένους με τον πιο διάσημο απόφοιτο των Ακαδημιών της Γκενκ, τον Κέβιν Ντε Μπρόινε, έχει αγνοήσει εκτός από την πρόταση της Αντερλεχτ και προσφορές από τη Μάντσεστερ Σίτι, την Μπορούσια Ντόρτμουντ και τον Άγιαξ προκειμένου να μείνει στην πόλη καταγωγής του και να έχει την καλύτερη δυνατή πρόοδο ζώντας κοντά στους γονείς του και στους παιδικούς του φίλους. Μετά από μια σεζόν στη δεύτερη κατηγορία, τον Μάιο του 2024 έκανε το ντεμπούτο του στην πρώτη κατηγορία του Βελγίου παίζοντας για την Γκενκ, στην οποία έγινε βασικός αμέσως σε ηλικία μόλις 16 ετών μετά την αναχώρηση του Μπιλάλ Ελ Χανούς για τη Λέστερ. Εξαιρετικός με την μπάλα στα πόδια, άριστος ντριμπλαδόρος, αριστεροπόδαρος, διαβάζει καλά το παιχνίδι, του αρέσει να παίζει κάθετα όπως ο Ντε Μπρόιν με τον οποίο συγκρίνεται. Εχει ένα αξιοπρεπές σουτ και τολμά να δοκιμάσει να σκοράρει κι από μακριά. Οι οπαδοί του Βελγίου ελπίζουν ότι ο Καρέτσας μπορεί να γίνει ο ηγέτης μιας νέας γενιάς». Όπως καταλαβαίνετε έμειναν με την ελπίδα: ο Καρέτσας παρά τις 16 συμμετοχές του στην Εθνική Νέων του Βελγίου διάλεξε τελικά την Εθνική Ελλάδος.

Παιδιά που μας βοήθησαν

Οι γονείς του, Βορειοελλαδίτες στην καταγωγή, βρέθηκαν στο Βέλγιο πριν είκοσι χρόνια κι αυτό έχει ενδιαφέρον. Στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού τα θαυματουργά παιδιά που ήρθαν στην Ελλάδα από το εξωτερικό ποτέ δεν μας έλειψαν. Είναι ειρωνεία ότι ο πιο ταλαντούχος Ελληνας ποδοσφαιριστής που ανήκει σε αυτή την κατηγορία, ο Βασίλης Χατζηπαναγής, δεν κατάφερε να βοηθήσει την Εθνική Ελλάδος γιατί οι τότε παράγοντες της ομοσπονδίας δεν κατάφεραν να πείσουν την UEFA να παραβλέψει το γεγονός ότι πολύ μικρός είχε αγωνιστεί μια και μοναδική φορά με την Εθνική Νέων της πάλαι ποτέ ΕΣΣΔ. Πιο τυχερός ήταν ο Νίκος Γκάλης, που δεν είχε κανένα πρόβλημα να αγωνιστεί στον Αρη και στην Εθνική ομάδα και να αλλάξει το μπάσκετ στην Ελλάδα. Ελληνοαμερικάνοι δεν έλειψαν ποτέ από την Εθνική μπάσκετ – την τίμησαν παίκτες όπως ο Στιβ Γιαντζόγλου και ο Ντέιβιντ Στεργάκος ενώ ο τελευταίος εν ενεργεία διεθνής που δεν έχει γεννηθεί στην Ελλάδα είναι ο Νικ Καλάθης που την αγαπάει τόσο ώστε στα 35 του από αυτή δεν λείπει ποτέ την ώρα που διάφοροι της έχουν πει αντίο μικρότεροι.

Στο ποδόσφαιρο οι διεθνείς μας που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό είναι λιγότεροι. Πριν τον Καρέτσα η τελευταία τέτοια περίπτωση ήταν ο Οδυσσέας Βλαχοδήμος: ο τερματοφύλακας της Εθνικής μας έχει γεννηθεί στην Στουτγάρδη. Δεν πρέπει να μπλέκουμε αυτές τις περιπτώσεις με τις περιπτώσεις του Χατζηδιάκου, του Παυλίδη και του Ζαφείρη. Κι αυτοί είναι διεθνείς που δεν έχουν αγωνιστεί ποτέ στο ελληνικό πρωτάθλημα αλλά έχουν όλοι τους γεννηθεί στην Ελλάδα κι έφυγαν από εδώ μικροί. Ο Παυλίδης στα 16 του και ο Χατζηδιάκος στα 15 του πήγαν ο πρώτος στην Γερμανία και ο δεύτερος στην Ολλανδία, αλλά εδώ μεγάλωσαν. Ο Ζαφείρης πήγε πιο μικρός στην Νορβηγία, ακολουθώντας τους γονείς του στα 10 του χρόνια, αλλά κι αυτός στην Αθήνα γεννήθηκε.

Ο πρώτος από πολλούς

Η πρόβλεψή μου είναι ότι ο Καρέτσας θα είναι ο πρώτος από πολλούς μικρούς που ακολουθούν και που θα έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό από Ελληνες γονείς και θα έχουν το δικαίωμα να διαλέξουν αθλητική υπηκοότητα. Ο λόγος που θα συμβεί αυτό είναι το περίφημο brain drain δηλαδή η μαζικότατη μετανάστευση επιστημόνων που καταγράφεται μετά το 2010. Οι Ελληνες που έφυγαν (και δεν επέστρεψαν) έχουν ήδη οι περισσότεροι δημιουργήσει οικογένειες. Όταν αποφάσισαν να φύγουν ο βασικός προορισμός τους ήταν χώρες της Δυτικής Ευρώπη όπου η άθληση των παιδιών είναι σχετικά εύκολη – σίγουρα ευκολότερη από όσο στην Ελλάδα. Ο βασικός όγκος των νεομεταναστών κινήθηκε προς την Αγγλία, την Γερμανία, τις Σκανδιναβικές χώρες, την Ολλανδία και το Βέλγιο. Οι άνθρωποι αυτοί που έφυγαν ως νέοι επιστήμονες και σήμερα είναι ώριμοι οικογενειάρχες έχουν μεγαλώσει στην Ελλάδα. Και μεγαλώνουν παιδιά που έχουν σχέση με την χώρα μας: έχουν εδώ παππούδες και γιαγιάδες, φίλους και φίλες. Η Ελλάδα υπάρχει στην καθημερινότητα αυτών των παιδιών: δεν είναι μια μαγική χώρα στην οποία ζούσε κάποτε ένας παππούς ή ένας προπάππος – είναι ο τόπος που η μαμά και ο μπαμπάς έζησαν για χρόνια. Πρέπει αυτά τα παιδιά να τα αγαπάμε και να τα προσέχουμε: είναι δυο φορές ελληνόπουλα – και από επιλογή και από καταγωγή. Διαλέγουν την Ελλάδα – δεν είναι αυτή η μια και μοναδική επιλογή τους.

Σπάνια περίπτωση

Στην ΕΠΟ γίνεται εδώ και κάμποσα χρόνια καλή δουλειά στον εντοπισμό τέτοιου είδους χαρισματικών ελληνόπουλων που έχουν μεγαλώσει μακριά μας. Ξεκίνησε τον καιρό που ήταν στην ομοσπονδία ο Κώστας Κωνσταντινίδης, που μεταξύ άλλων είχε ανακαλύψει και ότι ο αδικοχαμένος Τζόρτζ Μπάλντοκ είχε ελληνικές ρίζες από την γιαγιά του. Δεν χωρά αμφιβολία πως αυτό το σκάουτινγκ είναι δύσκολο: τα πιτσιρίκια αυτά πρέπει κανείς να τα εντοπίσει πριν τα 17 τους χρόνια – αν αγωνιστούν στην Εθνική της χώρας που γεννήθηκαν, δεν θα είναι απλό να διαλέξουν στην συνέχεια την Εθνική Ελλάδος όπως ο Καρέτσας. Αυτός μοιάζει σπάνια περίπτωση: το να αρνηθείς την Αντερλεχτ, την Μάντσεστερ Σίτυ και τον Αξγιαξ και να προτιμήσεις την Εθνική Ελλάδος δεν είναι συνηθισμένο. Πρέπει να είσαι ωραία περίπτωση. Αν ήμουν ο Ιβάν Γιοβάνοβιτς θα το σκεφτόμουν λίγο μήπως και τον ξεκινούσα βασικό…

(Νεα Σαββατοκύριακο, Μάρτιος 2025)