Οποιος γνωρίζει την οικονομική κατάσταση της χώρας και την αφασία στην οποία βρίσκεται η εσωτερική της αγορά δεν μπορεί να ένοιωσε έκπληξη γιατί πάει ολοταχώς για πτώχευση ο Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη. Όπως κάθε επιχείρηση σε αυτή τη χώρα που δανείστηκε πιο πολύ από όσο άντεχε, ο ΔΟΛ μετρούσε μέρες καιρό τώρα. Τον κράτησε ζωντανό για ένα διάστημα η δραματική μείωση του προσωπικού δια μέσου παραιτήσεων κυρίως, αφού χρήματα για αποζημιώσεις ώστε να γίνουν απολύσεις δεν υπήρχαν, καθώς και η για μήνες εθελοντική εργασία των υπαλλήλων του – όλων κι όχι μόνο των δημοσιογράφων. Πίστευα ότι οι Τράπεζες θα κρατούσαν τεχνητά τον οργανισμό ζωντανό γιατί η πτώχευσή του μπορεί να δημιουργήσει τρύπα μεγάλη, αλλά προφανώς τα δάνεια φαίνεται ότι είναι αδύνατο να εξυπηρετηθούν, όπως αδύνατο μου μοιάζει να βρεθεί και κάποιος να τα αναλάβει. Κανείς άλλωστε δεν βρέθηκε και για την Ελευθεροτυπία, την ΙΜΑΚΟ του Πέτρου Κωστόπουλου, τον Flash, το Alter, το ίδιο το Μega. Σε μια χώρα που πτωχεύει είναι αδύνατο να την γλυτώσουν οι εκδοτικές επιχειρήσεις και τα κανάλια που με δανεικά γιγαντώθηκαν και συντηρήθηκαν: θα κλείσουν κι άλλα.

Καλή δύναμη σε όλους

Διαβάζω διάφορα για το ΔΟΛ και δεν μου κάνει εντύπωση ότι αυτοί που χαίρονται είναι περισσότεροι: τα τελευταία χρόνια καλλιεργείται η χαρά για τη δυστυχία του άλλου κι αν αυτός μας είναι αντιπαθής, χωρίς καν να τον γνωρίζουμε, τη χαρά μας δύσκολα την κρύβουμε. Η δυστυχία των εργαζομένων του ΔΟΛ θα βοηθήσει πολλούς να κάνουν καλά Χριστούγεννα  - έστω κι έτσι οι άνθρωποι κάτι πρόσφεραν. Οσοι τους καταριούνται, τους βρίζουν, τους λοιδορούν, τους εύχονται κακό ψόφο κι άλλα τέτοια αμφιβάλω αν έχουν προσφέρει ποτέ τους τίποτα, αλλά δεν έχει και πολύ σημασία: σημασία έχει ότι εντός ολίγου κάποιοι χιλιάδες ικανότατοι άνθρωποι θα προστεθούν στις στρατιές των ανέργων για να διαπιστώσουν γρήγορα ότι σε αυτή τη χώρα είναι δύσκολο να κάνουν την δουλειά που έμαθαν. Δεν μπορώ παρά να ευχηθώ σε όλους καλή δύναμη.

Θα επιβιώσουν οι κομπογιαννίτες

Ο ΔΟΛ υπήρξε ένα μεγάλο κεφάλαιο στην ιστορία της ελληνικής δημοσιογραφίας. Οποιοι τον διοίκησαν υπήρξαν πρωταγωνιστές σε πολλά – δεν ήταν όλα ευχάριστα, αλλά η ιστορία δεν γράφεται ούτε από αγγέλους, ούτε από διαβόλους και οι άνθρωποι έχουν κι αδυναμίες και ελαττώματα και τέτοια μπορεί να είναι κι ο συγκεντρωτισμός και η σπατάλη και το νταραβέρι στη (δια)νομή της εξουσίας και η υπέρμετρη φιλοδοξία. Ο πολυποίκιλος ρόλος του οργανισμού θα κριθεί από την ιστορία, αλλά αυτή η κρίση προσωπικά με απασχολεί λιγότερο: αυτό που με πειράζει είναι ότι κάθε φορά που κλείνει ένας δημοσιογραφικός οργανισμός, μειώνονται πλέον και οι πιθανότητες κάποιων ικανών ανθρώπων να ζήσουν αξιοπρεπώς κάνοντας τη δουλειά τους. Διότι ο ΔΟΛ, με τα στραβά του και τα πολυσυζητημένο ρόλο του, επέτρεπε κυρίως στους εργαζόμενούς του στις καλές του μέρες να ζήσουν με αξιοπρέπεια. Tα MME που την αξιοπρέπεια δεν στην εγγυόνται (ζητώντας σου να δουλεύεις για 300 ευρώ πχ) είναι βέβαιο ότι δεν θέλουν δημοσιογράφους: για άλλους λόγους υπάρχουν. Ο ΔΟΛ ήθελε δημοσιογράφους και πλήρωνε για να έχει δημοσιογράφους. Καμιά φορά τους απέλυε, μπορεί να μην τους συγχωρούσε αν περνούσαν κάποια όρια ή μπορεί να μην δεχόταν την κριτική τους: αλλά όσο τους είχε στο μισθολόγιο του τους αντιμετώπιζε με σεβασμό, κι αυτό στην ιστορία της ελληνικής δημοσιογραφίας δεν ήταν ποτέ αυτονόητο. Οι κομπογιαννίτες ήταν στο χώρο του Τύπου σχεδόν πάντα η πλειοψηφία και φοβάμαι πως θα ναι και οι μόνοι που θα επιβιώσουν.

Χωρίς κύρος δεν έχει νόημα

Ο ΔΟΛ πλήρωσε την κρίση και την κρίση του ΠΑΣΟΚ και της Κεντροαριστεράς. Τα τελευταία χρόνια προσπάθησε να τη βοηθήσει να σταθεί όρθια: δεν τα κατάφερε. Δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία του πως το τέλος του ξεκίνησε όταν το ΠΑΣΟΚ κονιορτοποιήθηκε κι έγινε δεκανίκι του Σαμάρα. Το κοινό μίκρυνε, οι δημοσιογράφοι του έπαψαν να είναι αρεστοί, ταυτίστηκε με το παλιό, έγινε μέρος της κρίσης. Οι διαφημιστές του γύρισαν την πλάτη, τα έσοδα των εφημερίδων κατέρρευσαν μαζί με τις κυκλοφορίες και μολονότι τα Νέα παραμένουν η καθημερινή εφημερίδα με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία, ο Οργανισμός δεν είχε δυναμική. Δεν λέω ότι είναι καλύτερο να κλείσει, αλλά ένας ΔΟΛ χωρίς παρεμβατικότητα, που απλά εκλιπαρεί πολιτικούς και τραπεζίτες, δεν έχει νόημα να υπάρχει. Πιστεύω ότι ο ίδιος ο Ψυχάρης τη βραδιά που χάιδευε τις γάτες Ιμαλαϊων με τον Τσίπρα πρέπει να κατάλαβε πως το πράγμα δεν πάει παρακάτω.

Εχασα την παρέα μου

Δούλεψα στο ΔΟΛ και έμαθα εκεί τη δουλειά. Γνώρισα μόνο καλούς επαγγελματίες, αν και έφυγα σχετικά γρήγορα: το περιβάλλον δεν μου πολυταίριαζε, ένοιωθα έξω από τα νερά μου. Θα τον θυμάμαι περισσότερο σαν ένα μεγάλο μοναστήρι με πολλούς ηγούμενους, προηγούμενους και επόμενους, που πάντα είχαν αρχηγικές φιλοδοξίες – αν η ενδοεπιχειρησιακή ίντριγκα σε ενδιέφερε, εκείνα τα χρόνια του μεγάλου δανεισμού τα εσωτερικά του ήταν διασκεδαστικά. Όταν έφυγα από εκεί παραδόξως έγινα αναγνώστης σχεδόν όλων των εφημερίδων του – πράγμα που παλιά δεν ήμουν. Τα «Νέα Σαββατοκύριακο» – ίσως η πληρέστερη εφημερίδα που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα ποτέ – ήταν το Σάββατο το πρωί πάντα η συντροφιά στον καφέ μου. Το «Βήμα της Κυριακής» καμμιά φορά το αγόραζα απλά από συνήθεια, όπως συνήθεια μου ήταν και τα καθημερινά Νέα, αλλά και οι πρωϊνές εκπομπές του Βήμα FM: ο Πετρόπουλος και ο Κακιούσης, ο Παπαδόπουλος και ο Μάκης και οι καλεσμένοι τους ήδη μου λείπουν. Είναι ικανοί άνθρωποι όσοι στο ραδιόφωνο και στις εφημερίδες δούλεψαν κι ελπίζω να βρουν δουλειά – το ελπίζω και για εκείνους, αλλά και για μένα, που έχασα τη συντροφιά τους.

Το καινούργιο θα ναι χειρότερο

Δεν ξέρω σε πόσους θα λείψει ο ΔΟΛ – ίσως σε πολλούς, ίσως σε λίγους. Αν κλείσει όπως όλα δείχνουν, ολοκληρώνεται μια εποχή και απλά βλέπουμε τα σημάδια του τέλους: σε λίγο δεν θα υπάρχουν πια μεγάλα εκδοτικά συγκροτήματα. Η ιστορία θα αναλάβει να κάνει αξιολογήσεις και απολογισμούς, εμένα ομολογώ πως με τρομάζει περισσότερο η εποχή που έρχεται. Δεν με συγκινεί η νέα δημοσιογραφία στην οποία τα κλικ μετράνε περισσότερο από τα κείμενα, οι τίτλοι περισσότερο από τις ειδήσεις, οι φωνές και οι κραυγές περισσότερο από τις απόψεις, η συνομοσιολογία περισσότερο από την ενημέρωση. Φοβάμαι όσους προσλαμβάνουν παιδιά για να δουλεύουν ανασφάλιστα και να ψάχνουν χαρτζιλίκια. Φοβάμαι τα ΜΜΕ που αλλάζουν γνώμη ανάλογα με το που φυσάει ο άνεμος, φοβάμαι τα ΜΜΕ που ανήκουν σε offshore εταιρείες, φοβάμαι ό,τι στήνεται γρήγορα για να εξυπηρετήσει μικροσυμφέροντα πουλώντας «αλήθειες» και «αποκαλύψεις» συνήθως της πλάκας. Φοβάμαι αυτούς που θεωρούν «δημοσιογραφία» το να δηλητηριάζουν το μυαλό των ανθρώπων, φοβάμαι τους κατ επάγγελμα κρατικοδίαιτους και τους λογιών λογιών κλακαδόρους που απλά φουσκώνουν τους θυμούς και την οργή της κοινής γνώμης. Αν αυτό είναι το καινούργιο, αλίμονό μας….