Σήμερα οι φίλοι της θα αποχαιρετήσουν αυτή τη Θεά που λέγεται Μάρθα Καραγιάννη, μια Ελληνίδα σταρ πραγματική. Στο πρώτο νεκροταφείο θα υπάρξει το τελευταίο αντίο και στη συνέχεια θα γίνει η αποτέφρωσή της. Η Καραγιάννη θέλησε να αποτεφρωθεί κι έκανε τη θέλησή της γνωστή με ένα  σημείωμα της. Η τελευταία της επιθυμία έγινε τελικά σεβαστή, παρά κάποιες νομικίστικες και γραφειοκρατικές δυσκολίες. Να τους δυσκόλεψε όλους επίτηδες, σαν να έκανε νάζια και μετά το θάνατό της; Δεν το ξέρω. Αυτό που ξέρω είναι ότι η Μάρθα Καραγιάννη ήταν μια σπουδαία ηθοποιός κι ένα καταπληκτικό κορίτσι, που όμοιο του δεν υπήρξε στον ελληνικό κινηματογράφο και στο ελληνικό θέατρο. Μια κουκλάρα που για να κάνει καριέρα έπρεπε να μην τυφλώνει τον κόσμο με την ομορφιά της, μια γεννημένη πρωταγωνίστρια που έπρεπε να κερδίζει το παιγνίδι ακόμα και σε β΄ρόλους. Αναμφίβολα μια χαρισματική σουμπρέτ αδικημένη από την κριτική, από τους σκηνοθέτες, από τους παραγωγούς – όχι όμως και από το μεγάλο κοινό, που τη λάτρεψε. Και που στο άκουσμα του θανάτου της ένιωσε ότι έχασε ένα άνθρωπο δικό του. Απλό και υπέροχο.

Τυχερή και άτυχη

Η Καραγιάννη ήταν τυχερή και άτυχη συγχρόνως. Τυχερή γιατί η περσόνα που κατά βάση υποδύθηκε (και στις ταινίες του Δαλιανίδη και του Φίνου αλλά και στο θέατρο για χρόνια) ήταν δική της αποκλειστικά: καμία άλλη Ελληνίδα ηθοποιός δεν θα μπορούσε να παίξει τους ρόλους της κι αυτό είναι αληθινά από τα σπάνια. Αλλά ήταν και άτυχη γιατί με την κορμάρα της, το ταλέντο της και την εργατικότητα της, αν ήταν Ιταλίδα ή Ισπανίδα θα κατακτούσε τον κόσμο: δυστυχώς βρέθηκε στην Ελλάδα στην εποχή που οι ξανθιές έμοιαζαν Ευρωπαίες και Αμερικάνες συγχρόνως και οι Ελληνες σκηνοθέτες και παραγωγοί πόνταραν πάνω τους για να δείχνουν πως η εγχώρια κινηματογραφική βιοτεχνία μας είχε κάτι μακρινό από Χόλυγουντ.

Ο κόσμος που αυτά δεν τα καταλάβαινε έβλεπε στην Μάρθα ένα κορίτσι δικό του – όχι ένα ερωτικό απωθημένο όπως ήταν η Ζωή Λάσκαρη, ούτε μια «γατούλα» που θα μπορούσε να είναι κόρη του ή σχολικός του έρωτας σαν την Αλίκη Βουγιουκλάκη, αλλά ένα κορίτσι γήινο, πραγματικό κι όχι ουρανοκατέβατο, λαμπερό κι όχι πασπαλισμένο με χρυσόσκονη. Ένα κορίτσι με χιούμορ (πράγμα σπάνιο στα 60’ς και στα 70’ς), ικανό να χορεύει και να κόβει ανάσες, ικανό να τραγουδάει και να ξεσηκώνει. Ένα κορίτσι λαϊκό, με την ωραία κλασική έννοια του όρου. Λαϊκό σαν τραγούδι πχ.

Να σκορπάει κέφι

Όταν οι άντρες μιλούσαν για όμορφες πάντα οι πιο απαιτητικοί αναφέρονταν απολύτως κολακευτικά στη Μάρθα Καραγιάννη. Ισως γιατί παντρεύτηκε το Μίμη Στεφανάκο και μετά ήταν για χρόνια το κορίτσι του Βασίλη Κωνσταντίνου κι αυτό στις αντροπαρέες μετρούσε: η Καραγιάννη είχε διαλέξει δυο ποδοσφαιριστές, πράγμα που έκανε τον κόσμο να πιστεύει πως και στην κανονική της ζωή ήταν όπως στις ταινίες της – μια κούκλα που ζούσε ανάμεσα στον κόσμο κι όχι στον πύργο της ματαιοδοξίας της. Πολλοί έβλεπαν σε αυτή ένα κορίτσι μονίμως γελαστό, διεκδικητικό, με λυμένα όλα τα ζητήματα ώστε να σκορπάει κέφι. Δεν ήταν έτσι φυσικά. Η ζωή της Μάρθας Καραγιάννη δεν είχε σχεδόν τίποτα το απολύτως ανέμελο. Η ίδια γνώρισε πόνους που δύσκολα αντέχονται και τόσο το κινηματογραφικό πλατό όσο και η θεατρική σκηνή υπήρξαν συχνά σανίδες σωτηρίας. Στην αυτοβιογραφία της που κυκλοφόρησε πριν από εικοσιένα χρόνια δεν περιγράφει τον κόσμο της ως σκηνικό του Γοργόνες και Μάγκες, μολονότι ο τίτλος της είναι «Ο έρωτας μωρό μου είναι γλέντι». Ο Δαλιανίδης έλεγε ότι έκλαιγε συχνά στα γυρίσματα κι ότι ο Φίνος θεωρούσε αυτά τα δάκρια γούρι πραγματικό – απόδειξη ότι η ταινία θα σκίσει. Αλλά για τον κόσμο που απλά την αγαπούσε η Μάρθα Καραγιάννη ήταν πάντα αυτό το κορίτσι που ταλαιπωρούσε τον Κώστα Βουτσά, που πείσμωνε κι έκανε το δικό της, που υποδυόταν την πλούσια ενώ ήταν μια απλή υπηρέτρια, που ήταν η μόνη που προκαλούσε πυρετούς στο «Κάτι να καίει» και που στο «Μια κυρία στα μπουζούκια» αγαπούσε κρυφά τον Γεωργίτση, ενώ αυτός προτιμούσε τη Λάσκαρη – και δεν ήξερε τι έχανε.

Και θέατρο και τηλεόραση

Ο κόσμος την υποδέχτηκε σπίτι του όταν μέσω της τηλεόρασης την είδε στο «Δρόμο», ώριμη γυναίκα πια κι όχι κουκλάρα πιτσιρίκα – και για αυτό η Καραγιάννη καμάρωνε πραγματικά: η τηλεοπτική της επιτυχία και στο ιστορικό σήριαλ του Κώστα Πρεντεντέρη στην κάποτε ΥΕΝΕΔ, αλλά και στα Λιονταράκια του Ανδροκλή, και στους Μικρομεσαίους ήταν απόδειξη πως η υποκριτική της τέχνη αγαπήθηκε τελικά πιο πολύ και από την χαριτωμένη κινηματογραφική περσόνα της. Αυτή η αποδοχή της έδωσε τη δυνατότητα μεγαλώνοντας να κάνει κι ωραία και δύσκολα πράγματα στο ελληνικό θέατρο. Ανέβασε το Καμπαρέ μέσα στη δικτατορία. Επαιξε δυο χρόνια Πιραντέλο («Απόψε αυτοσχεδιάζουμε») στα 80ς, ανέβασε το απαιτητικό «Χαμάμ Γυναικών» στα 90ς κι έκλεβε επίσης για μια διετία την παράσταση στο «Αρσενικό και παλιά δαντέλα» ως ηλικιωμένη δολοφόνος Μάρθα Μπρούστερ από το 2001 μέχρι το 2001. Κι αν το μεγάλο κοινό την θυμάται πρώτο όνομα στη μαρκίζα σε επιθεωρήσεις και μουσικές κωμωδίες, η ίδια ορκιζόταν πως δεν μετάνιωσε για τίποτα κι αυτό είναι που μετράει: «Δεν θεωρώ κανένα δραματικό ηθοποιό καλύτερο από κωμικό. Οι μεγαλύτεροι ηθοποιοί είναι οι κωμικοί. Εγώ εκτιμώ έναν ηθοποιό για το πώς παίζει, όχι για το τι παίζει» είχε πει σε μια τελευταία της συνέντευξη.

Πότε θα μεγαλώσω

Ηταν όμορφη η Μάρθα Καραγιάννη και όταν μεγάλωσε δεν έχασε την ομορφιά της, γιατί αυτή ανάβλυζε από μέσα της. «Χρόνια τώρα περιμένω πώς και πώς να μεγαλώσω, να πάψω να 'μαι όμορφη, να έρθει η στιγμή να κάνω άλλα πράγματα» έλεγε στον Αρη Δαβαράκη στις αρχές της δεκαετίας του ’80 σαν αυτή η ομορφιά κομμάτι να την καταπίεζε – με τις αληθινά όμορφες έτσι συμβαίνει καμιά φορά. Κάπου διάβασα πως μεγαλώνοντας έκανε ταξίδια, γύρισε όλο τον πλανήτη: ήταν όνειρό της αυτό και το έκανε πράξη. Για μας που μεγαλώσαμε με τις ταινίες, τα χορευτικά της, τις ατάκες της, το «ο άντρας που θα παντρευτώ», το ότι αγαπούσε τα ταξίδια είναι κάτι σαν παρηγοριά: ελπίζουμε να χαρεί κι αυτό το τελευταίο της ταξίδι. Ισως κάπου την βρει κι ο Κώστας Βουτσάς, ένας από μας. Που την αγάπησε ως Κική Κοπέογλου, κι ας ήθελε αυτή στο «Ανθρωπάκι» να γίνει η διάσημη σταρ Στέλα Γκρέκα…