Μετά το μπασκετικό ντέρμπι του πρωταθλήματος μου συμβαίνει ότι και με τις εξαιρετικές ταινίες: όταν οι μέρες περάσουν, η ανάμνηση της απόλαυσης ωραιοποιεί ακόμα πιο πολύ το δημιούργημα του σκηνοθέτη. Στην περίπτωση του μπασκετικού ντέρμπι προφανώς η μεγάλη σκηνή ήταν αυτή του φινάλε: συμβαίνει συχνά και στα λατρεμένα επεισόδια του Game of Thrones.

Κεφάλαια

Αν αποφάσισα να γράψω κάτι είναι γιατί έλειψε μία επισήμανση που αφορά τη βαρύτητα των δύο μεγάλων σουτ αυτό του Διαμαντίδη και αυτό του Σπανούλη. Πολλοί στάθηκαν στη δυσκολία τους ή και στην καθοριστικότητά τους, αλλά και με τα δυο συμβαίνει κάτι πιο σημαντικό: είναι κεφάλαια στην καριέρα αυτών των δυο πολύ μεγάλων σταρ.

Η ανάγκη γίνεται ιστορία

Το τρίποντο του Διαμαντίδη είναι μια στιγμή ιστορίας του ελληνικού μπάσκετ. Το ματς φωνάζει ότι αυτός που θα το κρίνει είναι ο Διαμαντίδης – όπως τόσα και τόσα. Είναι ένα παιγνίδι νευρικό, για πραγματικούς άντρες. Ο Διαμαντίδης δεν έχει σκοράρει, αλλά ουδείς εκπλήσσεται από το γεγονός ότι σε μια μέτρια βραδιά αποφασίζει να πάρει τις τελικές προσπάθειες. Ένα βήμα πριν το αντίο ο Διαμαντίδης θυμίζει ότι είναι πάνω από όλα ένας μεγάλος νικητής και ότι μέχρι την τελευταία του στιγμή οφείλουμε αυτό να το θυμόμαστε. Ένας άλλος θα μαζέψει πάνω του παίκτες και θα πασάρει – γιατί να «χρεωθεί» μια ήττα μετά από ένα κακό σουτ; Ο Διαμαντίδης έχει κάνει τόσα που κανείς δεν θα τολμήσει να του ζητήσει την παραμικρή ευθύνη αν δεν είναι αυτός που θα πάρει το κρίσιμο σουτ. Όμως ακριβώς επειδή είναι ο Διαμαντίδης παίρνει αυτό ακριβώς το στοιχείο και το μετατρέπει σε πλεονέκτημα: ως υπεράνω κριτικής αρχηγός ηγείται της προσπάθειας σηκώνοντας στους ώμους του την ομάδα. Το σουτ που βάζει είναι μια μεγαλοπρεπέστατη υπογραφή στο τελευταίο του πρωτάθλημα – η επιλογή ενός ανθρώπου που έχει μάθει να μην φοβάται τίποτα και κυρίως την ευθύνη, ο τρόπος η ανάγκη να γίνει ιστορία. Ο Διαμαντίδης δεν θέλει το χειροκρότημα του αντίο, δηλαδή την αναγνώριση της προσφοράς, αλλά θέλει την αποθέωση του νικητή, δηλαδή τον προσωπικό θρίαμβο. Δεν θα μπορούσε να μην ευστοχήσει: μπροστά σε ένα τέτοιο «θέλω» κι ο Θεός του μπάσκετ υποκλίνεται. Κατά ένα μυστηριακό τρόπο η ευστοχία του στο συγκεκριμένο σουτ έχει μεγαλύτερη αξία κι από την ίδια τη νίκη του ΠΑΟ. Μπορεί αυτή να μην ήρθε, αλλά ποιος θα ξεχάσει ποτέ το «εγώ είμαι εδώ» του αρχηγού;

Θρησκεία με φανατικούς

Η ιστορία του σουτ του Σπανούλη είναι ολότελα διαφορετική: θα λεγα ότι η ιστορία ξεπερνά την ανάγκη. Αν ο Διαμαντίδης πριν πάρει την μπάλα έχει ραντεβού με την αποθέωση, ο Σπανούλης πριν πάρει τη μπάλα δεν έχει απέναντί του τον Παναθηναϊκό, αλλά τις στρατιές των εισαγγελέων που είναι έτοιμοι να τον καταδικάσουν για μια ακόμα – στα θολωμένα μάτια τους – λάθος επιλογή του. Ο Σπανούλης δεν έχει κάνει φέτος τα θαύματα που μας έχει συνηθίσει. Οι επικριτές του στη διάρκεια της σεζόν έχουν ξεσαλώσει, οι πιστοί του νοιώθουν υπό διωγμό: ο Σπανούλης είναι θρησκεία με φανατικούς και άπιστους – συμβαίνει με τους μεγάλους σκόρερ. Η όλη διαδικασία γίνεται απόλυτα δραματική γιατί έχει προηγηθεί το τρίποντο, δηλαδή η ιστορική αποθέωση, του Διαμαντίδη. Ο Σπανούλης, αν αστοχήσει δεν έχει ελαφρυντικά και για αυτό η επιλογή του είναι κολασμένα υπέροχη. Αν αστοχήσει είναι «ο ατομιστής που έπαιξε την τελευταία επίθεση όπως του κάπνισε», «ο ψυχάκιας που δεν εκτέλεσε τις εντολές του κόουτς στο τάιμ άουτ που προηγήθηκε», «ο λούζερ που είναι ιεροσυλία να συγκρίνεται με το Διαμαντίδη που μόλις έκανε το θαύμα». Ο Σπανούλης δεν πάει να κερδίσει ένα ματς: παίζει κορώνα γράμματα μια καριέρα και δεν υπερβάλω γιατί σε κάθε καριέρα το φινάλε είναι σημαντικό. Η αστοχία του θα ήταν ταφόπλακα: θα είχε χάσει προσωπικά ένα ματς κι ίσως ένα πρωτάθλημα, δευτερόλεπτα μετά την απόδειξη ότι ο Διαμαντίδης είναι ο μεγαλύτερος του καιρού μας. Η αστοχία του θα ήταν απόδειξη αλαζονείας, μεγαλομανίας, ενώ η προσπάθεια και μόνο δείχνει ότι ο τύπος είναι ο Ηγέτης.
Δεν ξέρω αν όλα αυτά τα σκέφτηκε ο Σπανούλης, ήταν όμως όλα εκεί μπροστά του γραμμένα σαν καταδίκη που βγήκε πριν ο κατηγορούμενος απολογηθεί. Είμαι βέβαιος ότι υπήρξαν πολλοί που όταν τον είδαν να παίρνει αυτή τη χωρίς λογική προσπάθεια ήθελαν να τον «σκοτώσουν» – να τον σβήσουν δηλαδή από τη μνήμη τους ως μεγάλο παίκτη. Είναι οι ίδιοι που, όταν είδαν ότι το σουτ μπήκε, ένοιωσαν σαν το Σαούλ που είδε το Φως. Κάποιοι ψέλλισαν και το «πιστεύω».

Ευχαριστώ

Μετά άρχισαν οι συζητήσεις για τα βήματα, τα φάουλ, τα no call, τα ποιος, τα που, τα πότε, τα γιατί. Όμως οι δυο αυτές στιγμές είναι ιερές, δυο θαύματα. Θα έπρεπε στους δυο να πούμε ένα ευχαριστώ, αλλά δεν χρειάζεται. Οι Θεοί δεν το χουν ανάγκη...