Επιτρέψτε μου έναν πιο προσωπικό τόνο, αφού θα πρέπει να γράψω για τη βιωματική σχέση μου με ένα αμερικανικό σίριαλ, δηλαδή το «Lost», σχέση που κράτησε έξι χρόνια και είναι από τις μεγαλύτερες μη ποδοσφαιρικές της ζωής μου. Τηλεόραση σήμαινε για μένα δύο πράγματα: αθλητικά γεγονότα και ξένες σειρές. Στα παιδικά μου χρόνια στην τηλεόραση δεν γινόταν ενημέρωση, αλλά προπαγάνδα: στο σπίτι έλεγαν να διαβάζω εφημερίδες. Τα αθλητικά ήταν ψυχαγωγία. Οι ξένες σειρές η ευχαρίστηση της ανακάλυψης. Μεγάλωσα με τη «Λάση», το «Μάτλοκ», το «Χιλ Στριτ», τους «Ντιουκς», το «Μάγκνουμ», αλλά και τη «Μάχη», τις «Χαμένες Αυτοκρατορίες», το «Σταρ Τρεκ» φυσικά. Είχα ραντεβού με το «Lost», αλλά δεν το ήξερα.

Ερωτας

Το «Lost» ήταν ένας κεραυνοβόλος έρωτας που δεν κατάφερα προσωπικά να διαχειριστώ γιατί με παρέσυρε. Το ανακάλυψε ο αδερφός μου, εγώ κόλλησα στο τέταρτο επεισόδιο του πρώτου κύκλου βλέποντας ένα και μόνο πλάνο. Οπως με τις ωραίες γυναίκες, το μάτι έπεσε σε κάτι που μυστηριακά ερωτεύεσαι και μετά σε στοιχειώνει. Το εβδομαδιαίο ραντεβού δεν μου έφτανε. Στο τέλος του δεύτερου κύκλου είχα βάλει πολύ κόσμο στο τριπάκι, σαν ερωτευμένος που ψάχνει κατανόηση για την καψούρα του: κάθε καψούρα αποκτά διάσταση δράματος αν τη συζητάς. Κάπου εκεί έκανα και την πρώτη (ακατανόητη για πολλούς) ραδιοφωνική εκπομπή για το Lost στην οποία αποκαλύφθηκε ότι ο ιός είχε αρχίσει να κυκλοφορεί.

Εξηγήσεις

Ακούω πολλούς να λένε ότι έχουν απορίες μετά το φινάλε: για μένα εξηγήθηκαν σχεδόν όλα. Το νησί είναι η Πηγή του Φωτός και το Φως, για το σύνολο των Θρησκειών (αλλά και της επιστήμης, θυμηθείτε το «big bang») είναι η αρχή του κόσμου. Το Φως είναι η θεϊκή παρέμβαση. Για να δεχτείς την ύπαρξή της χρειάζεται πίστη: «A leap of faith», όπως έλεγε ο Λοκ. Η Πηγή χρειάζεται φύλαξη και αυτόν τον ρόλο παίζει η Μητέρα (επίσης σταθερή θρησκευτική παρουσία) που μεγαλώνει δύο παιδιά, τον Τζέικομπ και τον άνθρωπο με τα μαύρα. Ο δεύτερος έπρεπε να είναι διάδοχός της, αλλά δεν είναι άνθρωπος της Πίστης: θέλει να βρει εξηγήσεις στα μυστικά του νησιού και θέλει να ζήσει πέρα από το νησί. Τιμωρείται, όπως περίπου συμβαίνει στις αρχαίες τραγωδίες, για την αλαζονεία του και μεταβάλλεται σε ένα φυλακισμένο Κακό, που επιθυμεί να δραπετεύσει. Ο Τζέικομπ γίνεται φύλακας του νησιού και δεσμοφύλακας, όμως δεν αντέχει την αιωνιότητά του και θέλει κι αυτός να πεθάνει «γιατί όλοι πεθαίνουν». Ψάχνοντας τον διάδοχό του φέρνει κόσμο στο νησί και παρεμβαίνει στις ζωές των ναυαγών παρακολουθώντας. Επειδή φοβάται ότι αν ένα παιδί γεννηθεί στο νησί θα αναπτύξει την ίδια διάθεση Υβρης απέναντι στο Θείο Φως, όπως ο αδερφός του, με τη βοήθεια μιας Αιγυπτιακής Θεάς απαγορεύει τη γονιμότητα: στο νησί πρέπει να έρχονται μόνο όσοι έχουν γνώση του κόσμου, ώστε να μην μπουν στον πειρασμό να φύγουν εξαιτίας της ανάγκης τους να τον γνωρίσουν. Οι πιστοί του Τζέικομπ γνωρίζουν πολλά, νομίζουν ότι τα γνωρίζουν όλα. Αλλά δεν είναι έτσι.

DHARMA

Χρόνια αργότερα το νησί ανακαλύπτει ο αμερικανικός στρατός. Ανακαλύπτει ένα ενεργειακό πεδίο που δεν συμπεριλαμβάνεται σε χάρτες κι έχει ένα μυστηριακό χαρακτήρα, ανάλογο με αυτό του Τρίγωνου των Βερμούδων π.χ. Οταν ο ΟΗΕ εντέλει την οργάνωση DHARMA, τον καιρό την κρίσης της Κούβας, να βρει ένα πυρηνικό καταφύγιο με βάση το θεώρημα του Βανζέτι (οι αριθμοί…), επιστήμονες το ανακαλύπτουν και ερευνούν την ενέργειά του. Το νησί όμως γυαλίζει και σε δύο που ποθούν να το κατακτήσουν: ο Μπεν και ο Γουίντμορ μαγεύονται από δύο του ιδιότητες: την ίαση (ναός) και την αθανασία (Ρίτσαρντ). Ο Μπεν θα ξεπαστρέψει την DHARMA (που ελέγχει σιγά σιγά την ενέργεια χρησιμοποιώντας στον κεντρικό σταθμό ως κωδικό τους αριθμούς του Βανζέτι). Ο Γουίντμορ θέλει να του πάρει το παιχνιδάκι. Ο Μπεν καθοδηγούμενος από τον Τζέικομπ, (και το πιόνι του τον Ρίτσαρντ), και παρά τις παρεμβάσεις του Κακού, (που παίζει το παιχνίδι του χωρίς πιέσεις χρόνου), βλέπει ότι το νησί μπορεί να γίνει ο Παράδεισός του, αλλά υπάρχει μια λεπτομέρεια: οι γυναίκες δεν γεννούν! Δεν ξέρει ότι αυτό οφείλεται στον Τζέικομπ και πειραματίζεται στα παιδιά και στις έγκυες, φέρνοντας και την Τζουλιέτ. Και τότε φτάνουν οι δικοί μας ήρωες.

Ηρωες

Ολο αυτό που σας περιέγραψα είναι το περίβλημα: οι ήρωές μας είναι αυτοί της πτήσης της Oceanic. Το Κακό, ο άνθρωπος με τα μαύρα, λέει στον Τζέικομπ, στο τέλος ενός κύκλου, ότι η ιστορία διαρκώς επαναλαμβάνεται: «Κάποιοι έρχονται, διαφθείρονται, τσακώνονται μεταξύ τους, πεθαίνουν». Αλλά οι ήρωές μας δεν είναι όμοιοι με τους προηγούμενους, ίσως γιατί είναι «χαμένοι», δηλαδή μόνοι στη ζωή, αλλά την ίδια στιγμή και δεμένοι από συμπτώσεις της μοίρας, που δημιουργεί μεταξύ τους δεσμούς πριν από την πτώση του αεροπλάνου. Κάποιοι βρίσκουν προορισμό, άλλοι την αγάπη, άλλοι φεύγουν και ξαναγυρνάνε -όλοι λυτρώνονται. Ο Τζακ σώζει το νησί και το παραδίδει στον Χέρλεϊ που ξέρει να βοηθά τους ανθρώπους και τους νεκρούς που το στοιχειώνουν. Κάποιοι θα πεθάνουν, κάποιοι θα φύγουν: όλοι όμως δεμένοι από την κοινή περιπέτεια θα ξανασυναντηθούν. Κανείς δεν μπορεί και δεν θέλει να γλιτώσει από τον άλλον: άλλωστε όταν στον τέταρτο κύκλο κάποιοι φεύγουν, και πάλι όντας «χαμένοι», δηλαδή μη λυτρωμένοι, θέλουν να γυρίσουν. Οσοι δεν έφυγαν μυούνται από το νησί στην ιστορία του με τα ταξίδια στο παρελθόν του. Δεν παρεμβαίνουν στον χρόνο του, αλλά ζουν πάντα τον δικό τους χρόνο. Είναι θεατές κι όχι ταξιδιώτες. Δεν γίνονται ένα με το νησί, αλλά το κουβαλάνε μέσα τους. Και μαζί του και όσους εκεί γνώρισαν.

Δέσιμο

Η σχέση των ηρώων με το νησί δημιουργεί ένα ψυχικό δέσιμο που μεταφέρεται και σε αυτό που λέμε «άλλη ζωή». Μετά τον θάνατό τους, στον τελευταίο κύκλο, ζουν μαζί σε ένα σύμπαν δημιουργημένο για τις ψυχές τους που δέθηκαν στο νησί αποκτώντας μια μυστηριακή επαφή με το Θείο. Ο καθένας, στο μεταθανάτιο σύμπαν του, μεταφέρει στη νιρβάνα του έναν ιδιότυπο κανόνα ευτυχίας που τον κοιμίζει: ο Τζακ έχει τον γιο που δεν είχε, οι Κορεάτες είναι ερωτευμένοι, η Κλερ βρίσκει μια οικογένεια, ο Σόγερ είναι άνθρωπος του νόμου κ.λπ. Μέχρι που ο Ντέσμοντ («είσαι παπάς;», τον ρωτάνε, «κάτι τέτοιο», απαντάει) που έχει γνώση της «άλλης ζωής», όταν παραλίγο να πεθάνει μετά την ανατίναξη της καταπακτής στον τρίτο κύκλο, αρχίζει να θυμάται. Και τότε το ποίμνιο των Χαμένων ξαναβρίσκει τη μνήμη της πραγματικής ζωής, όλοι βρίσκονται ξανά σε μια εκκλησία με όλα τα θρησκευτικά σύμβολα και κάνουν όλοι μαζί το βήμα προς το Φως.

Φως

Από το Φως στο Φως. Ενα μάτι που ανοίγει να δει το Φως και ένα άλλο που κλείνει για να δει το Φως. Δεν υπάρχουν απορίες. Μόνο Φως.

Ζήλεψα

Δεν είναι σωστό να πω ότι μου άρεσε το τέλος, ότι με συγκίνησε κ.λπ. Δεν θα ήταν αλήθεια: η αλήθεια είναι ότι ζήλεψα! Ζήλεψα πάρα πολύ την ιδέα των σεναριογράφων και τον εξαιρετικό χειρισμό των κανόνων της επιστημονικής φαντασίας και της μεταφυσικής. Αυτό που είδαμε αυτά τα έξι χρόνια υπήρξε ένα σεναριακό κομψοτέχνημα, μια Pop Saga, στην οποία οι εξαιρετικά εμπνευσμένοι αυτοί άνθρωποι έβαλαν χιλιάδες στοιχεία της εποχής μας με ένα περίβλημα μυθοπλασίας που, ενώ ήταν εύκολο να κατρακυλήσει στο ρεντίκολο, το χειρίστηκαν τόσο εντυπωσιακά, ώστε προκάλεσαν ακόμα και συγκίνηση!

Το μυστικό ήταν φυσικά η ανθρωποκεντρικότητα, δηλαδή η μαεστρική παρουσίαση και ανάλυση των χαρακτήρων με τα πολλά flash back στην αρχή: σε ένα σίριαλ στημένο πάνω στο μεταφυσικό, αυτό που κυριάρχησε ήταν οι άνθρωποι και οι περιπέτειές τους, μερικές από τις οποίες ήταν συναρπαστικά αποτελέσματα συμπτώσεων ή λανθασμένων επιλογών. Οι τύποι χειρίστηκαν τόσο σωστά το σενάριο, ώστε έσπειραν δεκάδες άλλες ιστορίες που θα μπορούσαν να αναπτύξουν, αν και εφόσον ήθελαν.

Στο φινάλε επιχειρήθηκε η παρουσίαση του απώτερου μυστήριου, που είναι το τι συμβαίνει μετά τον θάνατο. Η θεολογική πλατφόρμα στην οποία οι σεναριογράφοι στηρίχτηκαν είναι ένα μοναδικό εύρημα –ένα είδος προσφοράς σε όσους παρακολούθησαν τη σειρά έξι χρόνια: μας έδειξαν μια μεταθανάτια ζωή τόσο όμορφα δομημένη, που θα τη ζήλευαν και οι θεμελιωτές των θρησκειών. Νομίζω ότι ο Σαούλ και ο Μωάμεθ π.χ. θα τους έσφιγγαν το χέρι! Δεν μιλάμε για ένα σίριαλ, αλλά για τη βάση μιας νέας θρησκείας. Οταν τελείωσε ήθελα να πω: «Τζακ, Σόγερ, Λοκ, Τσάρλι, Χέρλι κ.ά., θα ξαναβρεθούμε. Είμαστε πλέον στο ίδιο ψυχικό σύμπαν».
(Sportday Ιούνιος του 2010)