Γιατί αποφάσισε να κόψει το ποδόσφαιρο μετά το μουντιάλ ο Ζινεντίν Ζιντάν; Η φετινή χρονιά του σίγουρα δεν ήταν η καλύτερη, η Ρεάλ Μαδρίτης δεν χωράει αμφιβολία ότι δεν μπορεί πλέον να στηρίζεται σε αυτόν, όμως υπάρχουν δεκάδες ομάδες στην Ευρώπη που ευχαρίστως θα τον ήθελαν στις τάξεις τους για δύο τρία χρόνια. Πιθανότατα ο Ζιντάν ακολούθησε τα χνάρια του Μισέλ Πλατινί ακόμα και σ’ αυτό: θέλει να φύγει νωρίς, πριν η εικόνα του φθαρεί, όπως νωρίς και μάλιστα μετά από ένα παγκόσμιο κύπελλο είχε αποχωρήσει από την ενεργό δράση και ο Μισέλ. Μόνο που ο Ζιντάν τελικά τον ξεπέρασε τον Πλατινί – δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία.

Κόλαση

Θυμάμαι το ξεκίνημα του Ζιντάν στη Γιουβέντους: μια κόλαση. Ο Ζιζού έπρεπε να κουβαλήσει το σταυρό του μαρτυρίου της διαδοχής του Πλατινί στην ιστορία της Μεγάλης Κυρίας. Επρεπε να αντέξει τα καρφιά του Τζιάνι Ανιέλι που θεωρούσε ιεροσυλία τη σύγκριση του με το Μισέλ. Ενοιωθε τα πόδια ακόμα βαριά από την επέμβαση στους χιαστούς που του είχε στοιχίσει ένα χρόνο απουσίας από τα ματς της Μπορντο κι έπρεπε να ξορκίσει τις κακές εμφανίσεις του στο πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα στην Αγγλία που μόλις είχε τελειώσει. Θυμάμαι ακόμα μια επίθεση που του είχε κάνει ο μακαρίτης Ομαρ Σίβορι στην τηλεόραση: «έλεγαν ότι είναι χορευτής με τη μπάλα, αν όντως ισχύει κάτι τέτοιο ας του δώσουν ένα ζευγάρι γόβες να εμφανιστεί με αυτές στο γήπεδο! Ισως αυτό που δούμε έχει πιο μεγάλο ενδιαφέρον από τις εμφανίσεις του!».

Στερεότυπο

Ακόμα πιο δύσκολο και από το να κάνεις καριέρα είναι να αλλάξεις τον τρόπο που μια χώρα αντιλαμβάνεται το ποδόσφαιρο. Η Ιταλία έμοιαζε λάθος χώρα: οι Ιταλοί δυσκολεύτηκαν πολύ να εκτιμήσουν το παιχνίδι του. Μέχρι την εποχή του Ζιντάν, ο παίκτης που κάνει τη διάφορα, έπρεπε να ήταν κάποιος που έπαιζε λίγο! Ο μεγάλος παίκτης έπρεπε με τα ψήγματα της κλάσης του να ομορφαίνει το παιχνίδι κι όχι να σκοτώνεται στο τρέξιμο για να πάρει δύο μπάλες παραπάνω. Οι Ιταλοί λατρεύουν την εξαιρετικότητα της μιας ενέργειας. Για αυτούς μεγάλος ήταν ο Μαραντόνα, ο Πλατινί, ο Γκούλιτ, ο Ρόσσι, ο Μπάτζιο, ο Φαλκάο, ο Σαβίσεβιτς, ο Βαν Μπάστεν: οι αναλαμπές όλων αυτών, το χάρισμά τους να διαμορφώνουν το αποτέλεσμα με δύο καθοριστικές ενέργειες ξετρέλαιναν. Μην τους κακίζετε. Κι εμείς έτσι σκεφτόμαστε. Κι όλοι οι μεσόγειοι.

Ψηφιδωτό

Ο Ζιντάν είχε και αναλαμπές: εξάρσεις κι εκρήξεις ταλέντου. Το γκολ εναντίον της Λεβερκούζεν στον τελικό του Τσάμπιονς λιγκ, το γκολ εναντίον της Μπάρτσα στον ημιτελικό της ίδιας χρονιάς, το χτύπημα φάουλ στο ματς με την Αγγλία στο Euro του 2004, η μπαλιά στον Ανρί στον τελικό του Εuro του 2000, ένα γκολ με τη Γιούβε εναντίον του Αγιαξ το 1997 όταν μετέτρεψε την άμυνα των Ολλανδών σε πίστα συγκρουόμενων αυτοκινήτων: όλα αυτά είναι εντυπωσιακά χάι λάιτς καριέρας, μόνο που η καριέρα του Ζιντάν δεν ήταν ένα ψηφιδωτό από φινέτσες, αλλά η εικόνα μιας φανέλας μούσκεμα στον ιδρώτα. Δε θυμάμαι κανένα παίκτη τέτοιας κλάσης που να έχει τρέξει τόσο πολύ όσο ο Γάλλος. Και δεν νομίζω ότι θα υπάρξει άλλος τέτοιος τύπου κουμανταδόρος που να συνδυάζει την ευφυΐα του καλλιτέχνη με την αίσθηση του χρέους που χαρακτηρίζει κάθε «εργάτη προλετάριο».

Πολλά

Τα μεγάλα παιχνίδια του Ζιζού ήταν όλα παιχνίδια ποσότητας, προσφοράς. Η καθοριστικότητά του δεν είχε να κάνει με τα τεχνικά του χαρίσματα, αλλά με την αποδοτικότητα του: ο Ζιντάν δεν μπορούσε να κάνει λίγα για να βοηθήσει την ομάδα του να κερδίσει: όφειλε να κάνει πολλά! Εκανε πολλά – πέρα από τα γκολ στον τελικό του Μουντιάλ του 1998. Εκανε πολλά στους τελικούς του Τσάμπιονς λιγκ που έχασε ή κέρδισε. Εκανε πολλά με τη φανέλα της Εθνικής και δεν είναι παράξενο ότι του ζήτησαν να επιστρέψει πριν το μουντιάλ της Γερμανίας: ήταν εύκολο στη Γαλλία να βρεθεί κάποιος να δώσει τρεις καταπληκτικές πάσες, αλλά αδύνατο να υπάρξει παίκτης σαν το Ζιζού που θα κουβαλήσει τους Τρικολόρ στις πλάτες του ζητώντας πάντα την μπάλα.

Φάση

Προσπαθήστε να θυμηθείτε μια φάση του Ζιντάν και θα το καταλάβετε: ακόμα και τα πιο όμορφα γκολ του (το σπαγγάτο-σουτ με τη Λεβερκούζεν π.χ) δεν είναι ενδεικτικά της προσφοράς του. Το παιχνίδι του Ζιντάν ήταν πιο σπουδαίο από τις μεμονωμένες ενέργειές του. Δε χρειάζονταν να σκοράρει ο Ζιζού για να διακριθεί, ούτε χρειάζονταν ντρίπλες ή καταπληκτικές μπαλιές. Ο τρόπος που φιλτράριζε το παιχνίδι, η ικανότητά του να ανοίγει το ρυθμό του ματς, το κράτημα της μπάλας όποτε η περίσταση το απαιτούσε, οι κεφαλιές του στα κόρνερ, τα στημένα του, ακόμα και τα τάκλιν του δεν είναι χάι λάιτς: είναι ιδρώτας, τρέξιμο, πάθος, κι εν τέλη ποδόσφαιρο. Ο Ζιντάν έπαιξε ποδόσφαιρο γεμάτο ιδρώτα, κόντρα στο ρεύμα: ζούμε την εποχή που οι μεγάλοι απλώς επιδιώκουν την επίδειξη της εξαιρετικότητας τους. Σας το λέω εγώ που τους παράξενους τους λατρεύω.

Ιδιοτυπία

Πρόσφατα διάβαζα ένα βιβλίο του Μαουρίτσιο Κροζέτι, ενός σχολιογράφου της ιταλικής Repubblica. O Κροζέτι παρουσίαζε το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό κάθε μεγάλου άσου που έχει δει. Εγραφε για τα φάουλ του Πλατινί, το «τούβλο» του Κούμαν, τις επιταχύνσεις του Μαραντόνα, το αριστερό του Ρομπέρτο Κάρλος, τις σέντρες του Μπέκαμ, τις ντρίπλες του Γκαρίντσα, την περιστροφική κίνηση του Ρουμενίγκε, τα άλματα του Πελέ, θυμόνταν ακόμα και την κυβίστηση του Εσθονού Κρίστο Καάλαζέ που χτυπούσε τα πλάγια άουτ κάνοντας προηγουμένως μια τούμπα! Προσπαθούσα να καταλάβω ποια ήταν η ιδιοτυπία του Ζιντάν. Δεν υπήρχε. Το κεφάλαιο που ήταν αφιερωμένο στον Ζιζού είχε τίτλο «το εγώ είμαι εδώ του Ζινεντίν Ζιντάν». Με τρεις μόνο λέξεις, η φωτογραφία μιας υπέροχης καριέρας.

Για πάντα

Για αυτό σταματά νωρίς ο Ζιζού. Κουράστηκε. Δεν μπορεί να στηρίξει την αγωνιστική μοναδικότητα του. Δεν του ταιριάζει να προδώσει για πέντε τηλεοπτικά χάι λάιτς τον ιδρώτα του. Στο τελευταίο του ματς θα φύγει από το γήπεδο μούσκεμα έχοντας παίξει πολύ και για όλους. Όπως την πρώτη μέρα που έβαλε παπούτσια, όπως πάντα.

(Sportday Ιούνιος του 2006)