Ο Ηλίας Κανέλης είχε γράψει πριν χρόνια πως αν κατέβαιναν χριστουγεννιάτικα εξωγήινοι στην Ελλάδα θα πίστευαν βλέποντας απλά τα σχετικά αφιερώματα στις εφημερίδες πως οι Ελληνες δεν κάνουν άλλο από το να διαβάζουν συνεχώς βιβλία. Δεν ισχύει προφανώς: ελάχιστοι σχετικά το κάνουν. Ελεγα να μην συνεχίσω να συμμετέχω στο πανηγύρι των βιβλιοπροτάσεων, αλλά όλη την προηγούμενη εβδομάδα έπαιρνα μηνύματα από φίλους που μου επισήμαναν ότι άργησα: όλοι θεωρούσαν δεδομένο ότι θα το κάνω! Για αυτούς και για το μικρό κοινό που ενδιαφέρεται για τα βιβλία καταθέτω λοιπόν και τις εφετινές μου προτάσεις για όλο το χρόνο. Γιατί σε τελική ανάλυση το να προτείνεις βιβλία είναι κι ένα ωραίο κίνητρο για να διαβάζεις βιβλία. Οπότε κάπου στο βάθος το κάνω και για μένα: η δωδεκάδα έχει μερικά που διάβασα και μερικά που ανυπομονώ να διαβάσω.

Ιανουάριος. Διονύσης Σαββόπουλος: «Γιατί τα χρόνια τρέχουν χύμα», εκδόσεις Πατάκη. Ο Σαββόπουλος έχει σταματήσει να βγάζει δίσκους αφού όσοι έχει βγάλει παραμένουν επίκαιροι. Βρήκε όμως στα 80 του την απαραίτητη δύναμη για να μας δώσει το πρώτο του βιβλίο. Στο οποίο, όπως λέει, έχει συγκεντρώσει τις ιστορίες του «Σαββό», ενός ρόλου που όπως γράφει επινόησε και που «χωρίς τον ίδιο, παρά τα στρόγγυλα γυαλιά, τις τιράντες, το γενάκι θα ήταν αέρας κοπανιστός!» Το βιβλίο είναι εξομολογητικό χωρίς να είναι αυτοβιογραφία και ισορροπεί ανάμεσα στην υπερβολή που είναι η δύναμη της φαντασίας και στον ρεαλισμό που είναι η βάση κάθε εξαιρετικής εξιστόρησης. Θα κυκλοφορήσει στις 9 Ιανουαρίου. Οι φανατικοί μετράμε μέρες: είναι σαν να ξαναβγάζει δίσκο.  

Φεβρουάριος. Τζέιμς Μπαρ: «Μια γραμμή στην άμμο», εκδόσεις Πατάκη. Οσα συμβαίνουν στην Μέση Ανατολή τραβάνε τον τελευταίο καιρό την προσοχή της ανθρωπότητας. Ο Μπαρ γράφει ένα συναρπαστικό βιβλίο γεωπολιτικής χωρίς καλούς και κακούς που εξηγεί πως το 1916 δυο άντρες στο όνομα της Αγγλίας και της Γαλλίας αποφάσισαν να χωρίσουν την Μέση Ανατολή –ο σερ Μαρκ Σάικς και ο Φρανσουά Ζορζ Πικό θα μπορούσαν να είναι οι απόλυτοι ήρωες μιας σπουδαίας ταινίας κατασκοπίας. Με καμβά μια εύφλεκτη περιοχή ο Μπαρ ζωγραφίζει ένα από τα πιο βρώμικα πρόσωπα αυτού που μάθαμε να αποκαλούμε εξωτερική πολιτική.    

Μάρτιος. Τζιμ Φίστ «Ο Σέρλοκ Χόλμς και το μυστικό του Καρλ Μαρξ», εκδόσεις Ερμα. Ο Τζιμ Φιστ είναι Αμερικάνος, δηλαδή δεν τρέφει κάποια λατρεία στον μεγάλο Σέρλοκ όπως οι Εγγλέζοι. Δεν είναι επίσης μαρξιστής: η ακτιβιστική του δράση στη Νέα Υόρκη τη δεκαετία του 80 είχε να κάνει με την οικολογία. Παρόλα αυτά είχε μια σπουδαία ιδέα: να στήσει μια αστυνομική ιστορία που διαδραματίζεται στο Κάρλσμπαντ της Βοημίας το 1875 και στην οποία πρωταγωνιστούν ο Μαρξ και ο νεαρός Σέρλοκ, αλλά και άλλοι πολλοί. Στις μόλις 245 σελίδες του μαθαίνεις για την εποχή τα πάντα. Και περνάς κι ωραία με το μυστήριο.    

Απρίλιος. Χρήστος Χωμενίδης «Πανδώρα», εκδόσεις Πατάκη. Λίγο πριν το Πάσχα θα κυκλοφορήσει το νέο βιβλίο του Χρήστου Χωμενίδη που έχω την τύχη να διαβάζω τώρα. Έχω την εντύπωση πως κλείνει μια τριλογία που άρχισε με τον «Τζίμη από την Κυψέλη» και συνέχισε με την «Δίκη Σουαρεφ». Εχει πρωταγωνίστρια μια κοπέλα που κατά κάποιο τρόπο υποχρεώνεται να πολιτευτεί: το εύρημα είναι εξαιρετικό κι ο χαρακτήρας της πρωταγωνίστριας είναι όπως πάντα στα μυθιστορήματα του Χωμ Χωμ πολυπλοκος και τόσο καλογραμμένος που νομίζεις πως η Πανδώρα είναι μια γειτόνισσα που παρακολουθούσε καιρό κρατώντας σημειώσεις για το που κινείται, με ποιους μιλά και που συχνάζει– πράγμα που θα ήταν ικανός να κάνει. Η Πανδώρα δεν χάνεται.    

Μάιος. Tζόσουα Ρόμπινσον και Τζόναθαν Κλεγκ: «Μεσι Vs Ρονάλντο», εκδόσεις ΜVPublications. Είναι μήνας τελικού Τσάμπιονς λιγκ ο Μάιος και αυτοί οι δυο από το μεγάλο πανηγύρι θα λείπουν. Καθώς απομένει να μάθουμε κυρίως το πότε θα πουν αντίο στο ποδόσφαιρο είναι δεδομένο πως θα προκύψουν διάφορα βιβλία για τα κατορθώματά τους – δύσκολα όμως θα υπάρξει κάποιο πιο πλήρες από αυτό. Ο Ρόμπινσον και ο Κλεγκ δουλεύουν για την Wall Street Journal πράμα που σημαίνει πως αντιμετώπισαν τους δυο Θεούς χωρίς το δέος μιας ιερής προκατάληψης. Και κάνουν μια μελέτη πάνω σε δυο ολότελα διαφορετικές διαδρομές επιτυχίας.   

Ιούνιος. Μπρους Σπρίνγκστιν «Born to Run» εκδόσεις KeyBooks. Το αφεντικό ισχυρίζεται πως αφοσιώθηκε για επτά χρόνια στη συγγραφή της ιστορίας της ζωής του: αν κρίνω από τον όγκο του βιβλίου δεν είναι απίθανο! Το βασικό ωστόσο είναι ότι με ειλικρίνεια, πολλές λεπτομέρειες και αρκετό χιούμορ μας έδωσε ένα σπουδαίο βιβλίο διαφωτιστικό για όποιον έχει απολαύσει τα τραγούδια του αλλά συγχρόνως και αυτόνομα υπέροχο αφού ο τύπος είναι  μια εξαιρετικά σύνθετη προσωπικότητα: ένας αστέρας του ροκ που πιστεύει πως είναι ένας απλός άνθρωπος, ενώ είναι κάτι αληθινά σπάνιο. Ακόμα κι αν δεν έχεις ακούσει ένα του τραγούδι θα περάσεις υπέροχα.

Ιούλιος Χρήστος Μαρκογιαννάκης «Ο δολοφόνος στις σελίδες», του, εκδόσεις Μίνωας. Ο ήρωας του Μαρκογιαννάκη, αστυνόμος Χριστόφορος Μάρκου, αντιμετωπίζει μια σειρά από αποτρόπαια εγκλήματα. Καθώς προσπαθεί να καταλάβει τι έχει στο μυαλό του ο σήριαλ κίλερ που παραμένει ασύλληπτος αρχίζει να συχνάζει σε μια λέσχη ανάγνωσης αστυνομικής λογοτεχνίας. Και τότε ανακαλύπτει κάτι που κάνει την ιστορία συναρπαστική: ότι ο δολοφόνος έχει τα ίδια λογοτεχνικά γούστα με τον ίδιο. Ισως και να μπαινοβγαίνει σπίτι του…   

Αύγουστος  Γιο Νέσμπο «Ο βασιλιάς», εκδόσεις Μεταίχμιο. Ο Νέσμπο μας άφησε κομμάτι παραινούμενος με την τελευταία διαδικαστική περιπέτεια του Χάρι Χόλε, αλλά περιμένοντας την επόμενη μας έδωσε την συνέχεια του «Βασίλειου» ίσως του πιο σκοτεινού από τον χωρίς τον Χόλε μυθιστορήματα του. Συνεχίζοντας την πλοκή από εκεί όπου νομίζαμε πως αυτή είχε τελειώσει στο Βασίλειο, μας συστήνει ξανά τους αδερφούς Καρλ και Ρόι Όπγκαρντ, οι οποίοι έχουν μεγαλεπήβολα σχέδια και καμία αναστολή στην εφαρμογή τους. Ο Ρόι,  ο αφηγητής του βιβλίου, μας υπενθυμίζει στην αρχή της ιστορίας ότι είναι ο δολοφόνος επτά ατόμων. Κι ενός σκύλου. Το βιβλίο είναι έτσι γραμμένο ώστε δεν χρειάζεται να έχεις διαβάσει το Βασίλειο. Αν το χεις κάνει είναι πολύ καλύτερο.   

Σεπτέμβριος. Αν Απλμπάουμ: «Απολυταρχία ΑΕ» εκδόσεις Παπαδόπουλος. Η συγγραφέας έχει ήδη κερδίσει το Πούλιτζερ για προηγούμενη δουλειά της και θεωρείται και δικαιολογημένα μια από τις καλύτερες αναλύτριες στον δυτικό κόσμο. Εδώ εξηγεί με ωραία και κατανοητή γλώσσα (και μια παράθεση δεδομένων βέβαια) πως όλες οι φίρμες που διοικούν χώρες απολυταρχικά συνδέονται μεταξύ τους, βοηθούν ο ένας τον άλλο, κι έχουν για συγκεκριμένους λόγους δημιουργήσει ένα ωραίο δίκτυο συνεργασίας που βασίζεται στην κοινή τους αντιπάθεια για οποιοδήποτε μορφή δυτικής δημοκρατίας. Ένα βιβλίο που για να το γράψεις θέλει κουράγιο.     

Οκτώβριος. Κάρλος Ζανόν «Ταξί», εκδόσεις Μεταίχμιο. Ο Σαντίνο είναι ένας ταξιτζής. Μελαγχολικός και γεμάτος εμμονές, είτε αυτές αφορούν τραγούδια, είτε τις στάχτες της γιαγιάς του που τις κουβαλάει στο αυτοκίνητό του, περιπλανιέται με το ταξί του άσκοπα στη Βαρκελώνη όχι τόσο γιατί νυχτιάτικα βρίσκει κούρσες όσο γιατί προτιμάει από την γκρίνια της γυναίκα τους να ακούει τραγούδια. Αλλά όταν η Σοφία, μια συνάδελφός του, του ζητά τη βοήθειά του γιατί στο ταξί της έχει βρεθεί μια μαύρη τσάντα γεμάτη ναρκωτικά το μπλέξιμο που ξεκινάει είναι συναρπαστικό. Θες να πας στη Βαρκελώνη να τον βρεις...

Νοέμβριος. Κάτια Χόγερ «Πέρα από το τείχος», εκδόσεις Παπαδόπουλος. Παρα την αγγλική της καταγωγή η Χόγερ είναι Γερμανίδα - «Ανατολικογερμανίδα ακόμα και σήμερα», όπως τονίζει. Για αυτό ανέλαβε να γράψει την ιστορία μιας χώρας που δεν υπάρχει πια, δηλαδή της Ανατολικής Γερμανίας στην οποία έζησε. Την εξιστορεί με ένα πλήθος στοιχείων, το κάνει με χιούμορ, αλλά και με ένα ιδιότυπο σεβασμό που κάποιους τους εξόργισε. Η Χόγερ δεν θέλει να κάνει ούτε εχθρούς, ούτε φίλους: ο κερδισμένος είναι ο αναγνώστης. Εντυπωσιακά φυσικά τα κεφάλαια και οι αναφορές στις αθλητικές επιτυχίες. Να εντυπωσιάζεσαι και να τρομάζεις συγχρόνως.   

Δεκέμβριος. Μάνο Χατζηδάκις «Ο καθρέφτης και το μαχαίρι», εκδόσεις Ικαρος. Δεν είναι προφανώς ένα καινούργιο βιβλίο: πέρυσι κυκλοφόρησε η 14^η έκδοσή του – μιλάμε για best seller. Αλλά έχει μια φρεσκάδα μοναδική κι ο λόγος είναι ο ίδιος ο Χατζηδάκις: τα κείμενά του, οι συνεντεύξεις του, οι τοποθετήσεις του ακόμα εμπεριέχουν πολλά αναπάντεχα – κυρίως αναπάντεχη είναι η γλώσσα του σπουδαίου συνθέτη. Χρόνια τώρα διαβάζω κάθε φορά ένα από τα πολλά κεφάλαια του – πρέπει να το έχω διαβάσει όλο αποσπασματικά τουλάχιστον τρεις φορές και πάντα κάτι νέο αποκαλύπτω. Δεν είναι βιβλίο: είναι λυσάρι ζωής.  

……………….

Υπενθυμίζω τέλος και μερικές γενναίες προσπάθειες που καλό είναι να έχετε στα υπόψιν σας. Ο καθηγητής Θανάσης Διαμαντόπουλος συνεχίζει να μας πηγαίνει βόλτες στην ελληνική ιστορία αυτή τη φορά με το «Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ως πλαστουργός ιστορίας» (εκδόσεις Πατάκης). Ο Μίμης Ανδρουλάκης ολοκλήρωσε την αυτοβιογραφική του τριλογία με το «Ποιος το ξέρει, ποιος το ξέρει». Ο φίλος Μένιος Σακελαρόπουλος πλάθει ένα ολόκληρο κόσμο στο «Μπάσταρδο» (εκδόσεις Ψυχογιός) – το βιβλίο του έτυχε την καλύτερη παρουσίαση ελληνικού βιβλίου στην ιστορία και περιμένουμε όλοι από τον Σωτήρη Τσαφούλια να ολοκληρώσει την θεατρικό του ανέβασμα. Η ασταμάτητη Ελευθερία Μεταξά έγραψε μέσα στη χρονιά ένα ακόμα δικό της αστυνομικό μυθιστόρημα με τίτλο «Αθώοι Ενοχοι» (εκδόσεις Μινώα). Στα βιβλιοπωλεία τέλος υπάρχουν δυο βιογραφίες που συζητήκαν πολύ: το «Γεννημένος Νικητής» για τον Γιάννη Ιωαννίδη, και το «Τρωτός Ατρωτος» του Παναγιώτη Γιαννάκη. Καλή ανάγνωση και να μην ξεχνάτε πως ένα βιβλίο μπορεί να είναι και εξαιρετικό δώρο.