Ακουσα ότι το τρίτο debate των εννέα υποψήφιων της Κεντροαριστεράς ήταν το καλύτερο από όλα – ελπίζω η εκτίμηση να μην γίνεται από όσους σε αυτό πήραν μέρος και θα ήθελαν απλά κάτι τέτοιο να έχει συμβεί. Εγώ το είδα κι ομολογώ ότι στον τελευταίο γύρο κοιμήθηκα. Μου φάνηκε λίγο σαν πληκτικό γκραν πρι της Formula 1, όπου όλοι γυρίζουν γύρω γύρω αλλά γκολ δεν βάζει κανένας. Τουλάχιστον αυτή τη φορά δεν συζητούσαν για τον Τσίπρα και το Μητσοτάκη - κάτι είναι κι αυτό. Οχι απο το debate, αλλά από την όλη διαδικασία έβγαλα μερικά απλά συμπεράσματα και θέλω μαζί σας να τα μοιραστώ.

Τιμημένα νιάτα, περήφανα γηρατειά

Η Φώφη Γεννηματά διεκδικεί κάτι απλό: να αποκτήσει με λαϊκή εντολή το τωρινό ΠΑΣΟΚ το δικαίωμα της ηγεμονίας του χώρου. Προσπαθεί να είναι άνετη και καλόβουλη με όλους, αλλά δεν χωρά αμφιβολία πως μια πιθανή νίκη της θα έχει ως αποτέλεσμα το μεγάλο κόμμα να καταβροχθίσει τα μικρότερα για να μεγαλώσει. Οποιος ονειρεύεται ένα μεγάλο ΠΑΣΟΚ, ικανό να ξεπεράσει το 11% πχ, δεν έχει παρά να πάει να την ψηφίσει: ας έχει, όμως, υπόψην του ότι αυτό που θα προκύψει δεν θα είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που τώρα υπάρχει.

Ο Νίκος Ανδρουλάκης, κατά βάθος, ονειρεύεται κάτι ανάλογο με μια μικρή διαφορά: υπόσχεται, στο όνομα της νιότης του, ένα είδος εσωτερικής στελεχικής ανανέωσης, ώστε το κόμμα να το αναλάβουν νεότεροι. Περισσότερο και από υποψήφιος της Κεντροαριστεράς, ο Ανδρουλάκης είναι υποψήφιος ενός ΠΑΣΟΚ που μοιάζει κομμάτι καταπιεσμένο: είναι η φωνή μιας light εσωτερικής αντιπολίτευσης. Αν η Φώφη αντιπροσωπεύει τα περήφανα γηρατειά, ο Ανδρουλάκης αντιπροσωπεύει τα τιμημένα νιάτα – για να θυμηθώ τις παπανδρεϊκές ετικέτες. Περήφανα ή λιγότερο περήφανα γηρατειά στο ΠΑΣΟΚ σίγουρα υπάρχουν – είναι το κατεξοχήν κόμμα των ρετρό πολιτικών αναμνήσεων. Η κάλπη θα δείξει αν υπάρχουν και τιμημένα νιάτα.

ΠΑΣΟΚ κι έτσι κι αλλιώς

Οι υποψηφιότητες του Θεοδωράκη, του Καμίνη, του Μανιάτη και του Ραγκούση είναι κομμάτι διαφορετικές. Ο Μανιάτης είναι ένα είδος εκπροσώπου του Πασοκικού κυβερνητισμού: θυμίζει κάθε φορά ότι ως Υπουργός έκανε πολλά και είναι σαν να σου λέει ότι Υπουργούς, δηλαδή διαχειριστές και γνώστες της εξουσίας, έχει μόνο εδώ κι εγώ είμαι η απόδειξη. Ο Μανιάτης δεν έχει πιθανότητες να κερδίσει, δεν θα μπορούσε, όμως, και να λείπει από την διαδικασία. Από τη στιγμή που το ΠΑΣΟΚ υπήρξε ένα αληθινό «Κόμμα – Κράτος», στην διαδικασία ήταν απαραίτητος και κάποιος που να θυμίζει αυτή του την κρατική υπόσταση – πιθανότατα μάλιστα αν ήταν κάποιος άλλος αυτός που την θύμιζε να είχε και περισσότερες πιθανότητες εκλογής: ο κόσμος (του ΠΑΣΟΚ) αγαπάει τους κρατιστές, παρά τα αντιθέτως λεγόμενα.

Ο Ραγκούσης, που κι αυτός είναι αουτσάιντερ αλλά χρήσιμος, πολύ φοβάμαι πως αλλοιώθηκε σε αυτή την διαδικασία προσπαθώντας να εκπροσωπήσει ένα κομμάτι του χώρου που έμεινε χωρίς εκπρόσωπο. Μόνο που αυτή η γεωργιοπαπανδρεϊκή, ας πούμε κεντροαριστερά της κεντροαριστεράς, δεν έμεινε ορφανή γιατί δεν έβρισκε τον κατάλληλο εκπρόσωπο: απλά ξέμεινε από κόσμο – το μεγαλύτερο κομμάτι πήγε στο ΣΥΡΙΖΑ. Ο Ραγκούσης απευθύνεται σε αυτό τον κόσμο κυρίως, ζητώντας του να επιστρέψει, όμως πολύ αμφιβάλω αν ο συγκεκριμένος τον ακούει. Πρόκειται για κόσμο που έχει σχέση με τον συνδικαλισμό, το δημόσιο, τις κρατικές επιδοτήσεις, το Κράτος γενικότερα. Αυτός ο κόσμος, για να επιστρέψει στη γειτονιά του ΠΑΣΟΚ, δεν ψάχνει ένα εκφραστή: θα το κάνει μόνο αν δει ότι το κόμμα έχει ξανά προοπτική εξουσίας. Ο Ραγκούσης δύσκολα θα πείσει ότι ο ίδιος μπορεί να εγγυηθεί μια τόσο θεαματική εξέλιξη, οπότε δεν έχει και σημαντικές πιθανότητες να διαδραματίσει κάποιο ρόλο: ίσως θα ήταν προτιμότερο να ρίξει γέφυρες προς τον ΣΥΡΙΖΑ, ελπίζοντας ότι δια μέσου μια μακιαβελικής διαδικασίας μπορεί να τον αλλάξει. Οι ελπίδες του θα ήταν ίδιες.

Ο Σταύρος και ο Δήμαρχος

Μένουν ο Καμίνης και ο Θεοδωράκης. Ο Καμίνης είναι και δεν είναι ΠΑΣΟΚ κι αυτό ήταν αρχικά το όπλο του. Μόνο που στην εξέλιξη της κούρσας κανείς άλλος δεν κατάλαβε τίποτα από όσα πρεσβεύει και τον διαφοροποιούν από την Φώφη ή τον Ανδρουλάκη ή ακόμα και από τον Μανιάτη. Αναφέρεται σχεδόν πάντα στην καλή δουλειά που έκανε με τα οικονομικά του Δήμου – γεγονός που είναι αλήθεια – όμως η εικόνα της Αθήνας (και ειδικά του κέντρου) αμφιβάλω αν του χαρίζει ψήφους. Θα μπορούσε να είναι ένας Πρωθυπουργός σε μια οικουμενική Κυβέρνηση με βασική ενασχόληση τα δημοσιονομικά, αλλά για ηγέτης παράταξης δεν μοιάζει. Ωραίος άνθρωπος για να βγεις για φαγητό, σίγουρα συναινετικός, σίγουρα προσεχτικός αλλά δεν θυμάμαι ΔΣ επιχείρησης, στο οποίο  να φώναξαν τον λογιστή της να διοικήσει ακόμα κι αν η εταιρία ήταν έτοιμη να χρεοκοπήσει. Θέλω να πω πως η δημόσια εικόνα του Καμίνη κάνει κακό στον άνθρωπο Καμίνη, που παραμένει άγνωστος, παρόλο που είναι χρόνια στο κέντρο της πολιτικής σκηνής δια μέσου της Δημαρχίας. Η Δημαρχία δεν του επέτρεψε να φτιάξει πολιτικό προφίλ – κι αυτό είναι παράξενο πραγματικά.

Απομένει ο Σταύρος Θεοδωράκης. Ο Θεοδωράκης είναι ο μόνος που υπόσχεται μια ριζική αλλαγή του χώρου και μπορείς αυτό που λέει να το πιστέψεις. Όμως έχει δυο προβλήματα. Το πρώτο ότι το ενδιαφέρον που δημιουργεί δεν φέρνει ψήφους - κι αυτό φάνηκε και στο Ποτάμι. Πολλοί άκουσαν τις θέσεις, αρκετοί συμφώνησαν, λίγοι τον ψήφισαν και με τον καιρό το Ποτάμι έγινε η κεντρόα εκδοχή του παλιού ΚΚΕ Εσωτερικού με το οποίο δεν έχει ιδεολογική σχέση, μολονότι υποφέρει από την ίδια ασθένεια: και τα δυο κόμματα αυτά τα συμπαθούσαν πολλοί, αλλά τα ψήφιζαν λίγοι. Η συνέπεια αυτής της κατάστασης είναι ότι οι χώροι αυτοί βυθίζονταν στην εσωστρέφεια: η Κεντροαριστερά έχει τόση πολύ εσωστρέφεια, που κι άλλη πραγματικά δεν αντέχει. Με άλλα λόγια, και μολονότι η υποψηφιότητα του Θεοδωράκη μοιάζει η πιο ενδιαφέρουσα, η ερώτηση που ο Σταύρος δεν έχει απαντήσει είναι τι ακριβώς θέλει: αν θέλει πάντα ένα μεγάλο Ποτάμι, το πρόβλημα του είναι ότι ο αληθινός κόσμος έχει δείξει πως δεν νοιάζεται και πολύ για κάτι τέτοιο. Από ένα μεγάλο ΠΑΣΟΚ κι ένα μεγάλο Ποτάμι, μάλλον θα προτιμήσει το πρώτο.

Ολοι Τζιώτη

Συνοψίζοντας: όποιος θέλει ένα νέο ΠΑΣΟΚ ψηφίζει τον Ανδρουλάκη κι ελπίζει. Οποιος ονειρεύεται την παλινόστηση του ΠΑΣΟΚ πάει στη Φώφη. Οποιος πιστεύει ότι υπάρχει πάντα η ανάγκη ενός καλού λογιστή έχει τον Καμίνη ως λύση. Κι όποιος θα γούσταρε να δει μια ωραία αναστάτωση του Πασοκικού Jurassic Park επιλέγει τον Σταύρο.

Το να συνεννοηθούμε καμιά διακοσαριά χιλιάδες και να ψηφίσουμε τον Τζιώτη και να τους τρελάνουμε το βλέπω δύσκολο…