Όλα μπορούσα να τα φανταστώ εκτός από το ότι θα έφτανε η μέρα που η Εθνική Ελλάδος θα είχε πρόβλημα στα αμυντικά χαφ – εννοώ όχι πρόβλημα ποιότητας, αλλά πρόβλημα ποσότητας. Απόψε στο ματς της Εθνικής μας με την Κύπρο, ο Μίκαελ Σκίμπε έχει καταλήξει στους αμυντικούς, έχει βρει κυνηγούς και μεσοεπιθετικούς κι αναζητεί κάτι που στο ελληνικό πρωτάθλημα σπανίζει: έλληνες κόφτες.

Πάντα είχαμε πολλούς

Παραδοσιακά το ποδόσφαιρό μας έβγαζε περισσότερα αμυντικά χαφ από όσα οι ομάδες μας είχαν ανάγκη: τη δεκαετία του 80, του 90 και του 2000 η χώρα παρήγαγε ελιές και λάδι, εσπεριδοειδή και κόφτες. Μάλιστα η θέση θεωρούταν τόσο εύκολη, ώστε την κάλυπταν, όποτε υπήρχε ανάγκη, και παίκτες που αγωνίζονταν συνήθως σε άλλες θέσεις, ενώ και οι ίδιοι οι κόφτες ακριβώς επειδή ήταν πολλοί και περίσσευαν κατέληγαν να κάνουν κι άλλες δουλειές. Για να μην πάω πολύ πίσω και θυμίσω το Λιβαθηνό και τον Δαμανάκη, που μολονότι σπουδαίοι τρεχαλιτζήδες δύσκολα έβρισκαν θέση την αρχική ενδεκάδα της Εθνικής, περιορίζομαι στα πιο πρόσφατα. Στην Εθνική του 2004 υπήρχαν ο Ζαγοράκης, ο Μπασινάς και ο Κατσουράνης και άμα χρειαζόταν τη θέση την κάλυπταν και ο Καραγκούνης και ο Καφές. Υπήρχαν τόσοι πολλοί, που δεν βρήκαν ποτέ θέση στην ομάδα ο Ζήκος και ο Στολτίδης, παίκτες σπουδαίοι. Όταν ο Ζαγόρ και ο Μπασινάς σταμάτησαν, βρήκαν χώρο και ο Πατσατζόγλου και ο Τζιόλης και ο Πλιάτσικας, ενώ λίγοι θυμούνται ότι στο μουντιάλ της Νοτίου Αφρικής στην αποστολή είχε βρει θέση και ο Σάκης Πρίττας. Μετά τη σκυτάλη πήρε ο Μανιάτης, αλλά ματς ως κόφτες επί Σάντος έπαιξαν και ο Κυργιάκος Παπαδόπουλος και ο Μόρας, πριν εμφανιστεί και καθιερωθεί στη Βραζιλία ο Σάμαρης. Κόφτης έχει αγωνιστεί και ο Τοροσίδης, αλλά όχι στην Εθνική. Πως διάβολο φτάσαμε σήμερα να μην υπάρχει αντικαταστάτης του Σάμαρη και να μοιράζονται τη θέση του βασικού ο Μανιάτης και ο Τζιόλης, που δεν αγωνίζονται στις ομάδες τους είναι αληθινό μυστήριο. Αν δεν ήξερα πόσο αγαπάει την Εθνική ο Κατσουράνης, θα λεγα ότι την καταράστηκε φεύγοντας γιατί κάποιοι δεν τον θέλανε.

 Πολλά «δεκάρια» και φορ

Σίγουρα φταίνε και οι σύλλογοι που ευκαιρίες σε Ελληνες δίνουν ολοένα και λιγότερες: φέτος είδαμε για πρώτη φορά τον Ολυμπιακό και τον Παναθηναϊκό να δίνουν παιγνίδια χωρίς ούτε ένα Ελληνα στην ενδεκάδα τους, όμως μολονότι η παραγωγή ποδοσφαιριστών συνολικά έχει μειωθεί, σε άλλες θέσεις παίκτες βγάζουμε πολλούς. Ξαφνικά μας προέκυψαν τέσσερα «δεκάρια» (Φορτούνης, Μπακασέτας, Μάνταλος και Πέλκας), ξεπετάχτηκαν κυνηγοί (ο Καρέλης, ο Διαμαντάκος, ο Βέλλιος κι ο Γιαννιώτας διαρκώς βελτιώνονται), βρίσκονται τερματοφύλακες και φυσικά βγαίνουν πάντα πολλά στόπερ: αλλά οι κόφτες σπανίζουν, όπως άλλωστε χρόνια τώρα και τα εξτρέμ. Κατανοώ να μην βρίσκεις παιδιά ικανά να τρέξουν με την μπάλα στην πλάγια γραμμή, να ντριπλάρουν, να δημιουργήσουν και να σκοράρουν: τόσα απλά αυτά δεν είναι. Αλλά κόφτες; Τι διάβολο ποδόσφαιρο είναι αυτό που δεν βγάζει κόφτες;

Ένα τεμπέλικο ποδόσφαιρο

Δίνω δυο εξηγήσεις. Η πρώτη έχει να κάνει με το γενικότερο σύστημα παραγωγής και προπόνησης που ακολουθείται στην Ελλάδα. Ας μην κοροϊδεύομαστε μεταξύ μας: έχουμε ένα τεμπέλικο ποδόσφαιρο. Πολλά από τα παιδιά που φτάνουν να γίνουν βασικοί στις ομάδες από τις ακαδημίες των οποίων προέρχονται βγάζουν προβλήματα μυϊκά (όπως προβλήματα στους προσαγωγούς πχ) που μαρτυρούν ή κακή εκγύμναση ή έλλειψη διάθεσης για προπόνηση. Από προσαγωγούς και κοιλιακούς ταλαιπωρήθηκε, όχι μόνο ο Νίνης, αλλά και ο Κουρμπέλης πχ που μικρός ήταν ένας από τους πιο υποσχόμενους αμυντικούς χαφ σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και φέτος, μάλλον για να τρέχει λιγότερο έγινε κι αυτός στόπερ. Οι πιο πολλοί από τους πιτσιρίκους που φτάνουν να πάρουν ευκαιρίες στη Σουπερλίγκα εμφανίζονται πλαδαροί, κακοπροπονημένοι και χωρίς μεγάλη διάθεση για τρέξιμο. Αν ξέρουν μπάλα, γίνονται «δεκάρια» γιατί καταλαβαίνουν ότι στη θέση αυτή τρέχουν λιγότερο! Πέρυσι ο Πογιέτ πίεζε το Μάνταλο να παίζει τριάντα μέτρα πιο πίσω: θυμόσαστε πόσο ο καλός παίκτης της ΑΕΚ δυσφορούσε – αν ήταν στην Ιταλία θα έπαιζε στη θέση του Ινιέστα. Το ίδιο δυσφόρησε κι ο Νίνης, όταν ο Ντοναντόνι τον πίεζε να μάθει να παίζει μπροστά από την άμυνα σαν τον Πίρλο: δεν ήθελε ν΄ ακούει.

Παίκτες χωρίς καθοδήγηση

Ο δεύτερος λόγος έχει σχέση με την ίδια την καθοδήγηση που σήμερα ένα αμυντικό χαφ χρειάζεται. Παλιά για να παίξεις στη θέση αυτή ήθελε πνευμόνια και καρδιά. Ο κόφτης γέμιζε το γήπεδο, έκανε φάουλ, μάτωνε και το αν ήξερε ή όχι μπάλα ήταν ζήτημα δευτερεύον. Συχνά δεν χρειαζόταν και να ξέρει! Τον Πέτρο τον Ξανθόπουλο πχ που για κόφτης μπάλα ήξερε πολύ, τον φωνάζανε «άνετο» κάπως ειρωνικά – μετά από ένα σημείο για να μην πάει χαμένη η τεχνική του τον έκαναν δεξιό μπακ. Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια η θέση αυτή έχει αλλάξει όσο καμία άλλη στο ποδόσφαιρο. Πλέον δεν αρκεί να τρέχεις και να κόβεις, αλλά πρέπει να οργανώνεις, να δίνεις σωστά τη μπάλα, να παίρνεις και επιθετικές πρωτοβουλίες – κι όλα αυτά απαιτούν κάτι που στην Ελλάδα σπανίως υπάρχει, δηλαδή τεχνική καθοδήγηση. Τον Μανιάτη τον βελτίωσε και τον έκανε εξαιρετικά χρήσιμο ο Βαλβέρδε: όταν αυτός έφυγε το παιγνίδι του κάποτε αρχηγού του Ολυμπιακού χρόνο με το χρόνο έφθινε – το τρέξιμό του, βέβαιά, ήταν πάντα χρήσιμο. Τον Μπασινά του έμαθε τη θέση ο Πάολο Σόουζα – ο Λαγός, που έχει χαθεί, από ποιόν να μάθει κάποια απολύτως απαραίτητα; Σήμερα κόφτης επιπέδου, χωρίς προπονητή επιπέδου ν ασχοληθεί μαζί σου, δεν γίνεσαι. Όχι τυχαία ο Σιώπης, που είναι ο πιο βελτιωμένος παίκτης που υπάρχει στο πρωτάθλημα σε αυτή τη θέση, αν έκανε άλματα μπροστά είναι γιατί είχε την τύχη να δουλεύει δυο χρόνια με τον ίδιο προπονητή: ο Μαρίνος Ουζουνίδης τον πίστεψε πολύ κι όταν του έλεγαν ότι είναι κοντός απαντούσε ότι είναι πιο ψηλός από τον Βεράτι.

Να τρελάνει τους πάντες

Σήμερα ο Σκίμπε θα βασιστεί στους Μανιάτη και Τζιόλη (που αλλάζοντας ο ένας τον άλλο πρέπει να βγάλουν το ενενηντάλεπτο) και ίσως ξεκινήσει τον Ταχτσίδη, που μικρός ήθελε να γίνει «δεκάρι», αλλά στην Ιταλία τον έπεισαν πως μόνο αν μάθει να παίζει μπροστά από την άμυνα, θα βγάλει χρήματα από το ποδόσφαιρο. Απόντος του Σάμαρη, με τον Λαγό κάπου χαμένο, τον Χαρίση συνήθως εκτός ενδεκάδας του ΠΑΟΚ και τον Κουρμπέλη να παίζει πλέον λίμπερο, πάλι καλά που ο Σκίμπε δεν φώναξε το Λαμπρόπουλο. Να τον βάλει βασικό κι αυτός και να αποτρελάνει τους πάντες…