Η εικόνα του Νεϊμάρ να κλαίει στο τέλος του ματς της Βραζιλίας με την Κόστα Ρίκα είναι περισσότερο ενδιαφέρουσα από την πρώτη (και μάλιστα αρκετά δύσκολη) νίκη των Βραζιλιάνων στο τουρνουά. Διάβασα χθες στον διεθνή Τύπο διάφορες αναγνώσεις της. Οι Βραζιλιάνοι είπαν ότι έκλαψε γιατί έγινε, χάρη στο γκολ που πέτυχε, ο τρίτος σκόρερ της Εθνικής: μόνο ο Πελέ και ο Ρονάλντο έχουν σκοράρει πιο πολύ. Οι Ισπανοί, που τον γνωρίζουν καλά, μιλάνε για ξέσπασμα. Εγώ πάλι νομίζω ότι αυτό που είδαμε είναι το κλάμα ενός παιδιού που νοιώθει πως κουβαλάει μια χώρα – πρόκειται για το δάκρυ ενός νεαρού πολυεκατομμυριούχου που γνωρίζει πολύ καλά τι σημαίνει υποχρέωση στην πατρίδα, αλλά μπορεί να κάνω και λάθος. Κάποιες ώρες αργότερα ο ίδιος προσπάθησε να το εξηγήσει μιλώντας για πίεση και για πίστη στο στόχο: η εικόνα παραμένει πάντως τρομερή.    

Τέσσερα χρόνια πριν

Είχα ζήσει όλη την αγωνία των Βραζιλιάνων να δουν τον μικρό τους ήρωα να μεταμορφώνεται σε ηγέτης τέσσερα χρόνια πριν στη Βραζιλία. Στην τελευταία συνέντευξη Τύπου πριν την πρεμιέρα της Σελεσάο κόντρα στην Κροατία, ο τότε προπονητής Φελίπε Σκολάρι είχε μιλήσει περισσότερο για τον Νεϊμάρ παρά για την ομάδα. Είχε καλέσει τους διαιτητές να τον προστατεύσουν από τις κλωτσιές, είχε ζητήσει από τους δημοσιογράφους να μην ξεχνάνε ότι μιλάμε για ένα παιδί μόλις 22 χρονών, είχε διαβεβαιώσει τον κόσμο ότι είναι σε φόρμα και ότι μπορεί να γίνει και Ρονάλντο και Ρομάριο κι ό,τι άλλο η Σελεσάο χρειαστεί. Πιο πολύ κι από το ότι θα παίξει η Βραζιλία, νόμιζες ότι θα παίξει ο Νεϊμάρ κόντρα στους Κροάτες μόνος του: ένας εναντίον όλων - με μια χώρα ολόκληρη παρούσα στο γήπεδο για να τον αποθεώσει ή να τον καταδικάσει.

Στο κέντρο της προσοχής

Δίπλα στον Φιλιπάο ο Νεϊμάρ γελούσε χαρούμενος – απολάμβανε τη στιγμή. Είχε πει τότε ότι όταν έπαιξε κάποτε τον πρώτο του τελικό στο Λιμπερταδόρες δεν είχε κλείσει μάτι μια εβδομάδα, ενώ πριν την πρεμιέρα του μουντιάλ κοιμάται μια χαρά. Θυμήθηκε ότι ήταν δέκα χρονών όταν είχε πρωτοδεί τον Σκολάρι στην τηλεόραση και είχε κάνει πλάκα τονίζοντας ότι από κοντά είναι πιο όμορφος – σίγουρα πιο όμορφος από τον Τζιν Χάκμαν με τον οποίο όλοι έλεγαν ότι μοιάζει. Ελεγε ότι δεν τον ενδιαφέρει να βγει πρώτος σκόρερ, αλλά να κερδίσει το κύπελλο – σε όλο το Σάο Πάολο υπήρχαν αφίσες που τόνιζαν ότι αυτό «είναι ήδη Βραζιλιάνικο». Ο Νεϊμάρ είχε κάνει ένα χρόνο πριν σπουδαία πράγματα στο Κύπελλο των Συνομοσπονδιών και ο Ρονάλντο έλεγε στην τηλεόραση πως «θα αποδειχτεί ότι εξαιτίας κάποιου μαγικού και ακατανόητου λόγου ο Νεϊμάρ είναι γεννημένος για να είναι περισσότερο ηγέτης της Εθνικής Βραζιλίας, παρά μιας οποιασδήποτε ποδοσφαιρικής ομάδας». Ο Νεϊμάρ στην Εθνική έκανε πραγματικά τη διαφορά παίζοντας τότε τελείως ελεύθερος, ζητώντας τη μπάλα και παίρνοντας πρωτοβουλίες. Ο Φιλιπάο έλεγε πως δεν θα τον καλουπώσει σε μια θέση, πως θέλει να είναι πρώτα από όλα ένα καλό στήριγμα για όποιον παίκτη του επιχειρούσε στην επίθεση. Μετά άρχισε το τουρνουά κι ο Νεϊμάρ ήταν ολοένα και περισσότερο στο κέντρο της προσοχής. Οσο η Βραζιλία δυσκολευόταν, τόσο πλήθυναν οι συμβουλές των παλιών παικτών στον άγουρο ηγέτη της. Και τόσο σκληρότερες γινόταν οι συγκρίσεις με το Μέσι που κουβαλούσε την Αργεντινή μόνος του: «Αυτός πασάρει στο Ντι Μαρία γιατί έχει μάθει σωστό ποδόσφαιρο – ο Νεϊμάρ θα προσπαθούσε να τους ντριπλάρει όλους» έλεγε στην τηλεόραση ο Κάρλος Αλμπέρτο μετά την νίκη της Αργεντινής επί των Βέλγων. Όταν ο Νεϊμάρ τραυματίστηκε, όλοι κατάλαβαν ότι ήταν σκληροί μαζί του – αλλά μετά την καταστροφή στο Μπελ Ορίζοντε τίποτα δεν είχε σημασία.

Δεν χαμογελάει πια

Ο Νεϊμάρ γλύτωσε εκείνο τον εφιάλτη γιατί είχε τραυματιστεί: η σκληρή κριτική στους μισθοφόρους που ντρόπιασαν τη χώρα δεν τον άγγιξε. Στα τέσσερα χρόνια που ακολούθησαν, πριν φτάσουμε στη Ρωσία, έγινε σίγουρα καλύτερος παίκτης: βρήκε ρόλο κι έγινε πρωταγωνιστής στη Μπαρτσελόνα, αποκτήθηκε για δεκάδες εκατομμύρια από την Παρί, έπεισε την οικουμένη ότι αν υπάρχει διάδοχος του Μέσι και του Ρονάλντο είναι αυτός. Και πριν το παγκόσμιο κύπελλο χτύπησε – έτσι για να μεγαλώσει λίγο την αγωνία των Βραζιλιάνων, αλλά και τον φόβο τους, θυμίζοντας τους τι έπαθαν χωρίς αυτόν κάποτε στο Μπελ Ορίζοντε. Τρεις μήνες πριν, οι Βραζιλιάνοι προσπάθησαν να τον εμψυχώσουν με ένα τρόπο μοναδικό: μια τηλεοπτική εκπομπή, το “Caldeirão do Huck”, του έδωσε τη δυνατότητα να επισκεφτεί την  παλιά του γειτονιά στο Σάο Βιθέντε. Το κανάλι είχε ανακαινίσει το παλιό του σπίτι, δημιούργησε ξανά το παλιό του παιδικό δωμάτιο, έφερε εκεί τους παλιούς του φίλους, τους οποίους βρήκε στο Σαο Πάολο και στο Ρίο, αλλά και όλη την οικογένειά του. Με δάκρια και μεγάλη συγκίνηση, ο Νεϊμάρ που ακόμα λίγο κούτσαινε, έδωσε δυο υποσχέσεις στους φίλους του, στη χώρα και κυρίως στη μαμά του. Η πρώτη ότι θα είναι παρών στο μουντιάλ και η δεύτερη ότι θα το κερδίσει. Η χώρα συγκινήθηκε: το παιδί που έβαλε 4 γκολ στην πρώτη συμμετοχή του στο μουντιάλ έμοιαζε πιά ένας σούπερ σταρ. Η Βραζιλία έβλεπε τον ηγέτη που έψαχνε – ένα παιδί δικό της. Και κανείς δεν πρόσεξε ότι το παιδί δεν χαμογελούσε πια.

Τα κλάματα απαγορεύονται

Οι παίκτες του καιρού μας πληρώνονται εκατομμύρια ευρώ από τις ομάδες τους και για να χαμογελούν, να κουρεύονται περίεργα, να κάνουν διαφημίσεις, να τραβούν την προσοχή του κόσμου με τα καπρίτσια τους. Η ζωή τους μοιάζει περισσότερο με αυτή των μεγάλων ηθοποιών και των pop τραγουδιστών: συχνάζουν στα ίδια μέρη, προκαλούν παντού όπου εμφανίζονται την ίδια αναστάτωση. Στον κόσμο τους η εικόνα μετράει όσο και οι ικανότητές τους – ίσως και περισσότερο. Πρέπει να είναι ατσαλάκωτοι και συγχρόνως χαλαροί, να είναι προσιτοί τάχα μου και την ίδια στιγμή να μοιάζουν σπάνιοι. Στον κόσμο των social media και των χιλιάδων followers όλοι πρέπει να είναι χαμογελαστοί, αισιόδοξοι, χαρούμενοι όπως τους θέλουν οι διαφημιστές. Επιτρέπεται να κλαις μόνο, αν αποτύχεις, αλλά κι αυτό πρέπει να γίνει με μέτρο, θεατρικά και προσεχτικά – όπως χρειάζεται για να δείξεις ότι συμπάσχεις με τον οπαδό στην εξέδρα. Τα κλάματα σου περισσότερο θα τα περιφρονήσουν και λιγότερο θα τα σεβαστούν – άσε που δείχνουν αδυναμίες κι αυτές στον κόσμο των σούπερ σταρ απαγορεύονται. Ο Νεϊμάρ που γονατίζει και κλαίει βγαίνει για λίγο από το θερμοκήπιό του και μας δείχνει πόσο υποφέρει: αν το δάκρυ του δείχνει άγχος ή ξέσπασμα ή είναι αποτέλεσμα πίεσης ή μαρτυρά το πατριωτικό του φρόνιμα, δεν έχει σημασία. Ας το σεβαστούμε απλά.

Κλάψε

Είναι αλήθεια ότι ο Νεϊμάρ κλαίει συχνά – πιθανότατα το δάκρυ του είναι τελικά η βαλβίδα της από συμπίεσης που τόσο έχει ανάγκη. Είναι ειλικρινέστατο πάντως το κλάμα του: συγκινητικά ανθρώπινο. Ισως τον βοηθήσει και να παίξει και καλύτερα.  Ο Σκουντής είπε κάποτε στον Δημήτρη Διαμαντίδη «βάλτο αγόρι μου». Ελπίζω να βρέθηκε κάποιος βραζιλιάνος να πει στον Νεϊμάρ «κλάψε αγόρι μου». Το χει ανάγκη…