Μέσα στην εβδομάδα που πέρασε έφυγε από τη ζωή μια από τις υπέροχες ωραίες του παγκόσμιου σινεμά κι όχι απλά του αμερικάνικου: η Ράκελ Γουέλς. Άφησε την τελευταία της πνοή σε ηλικία 83 χρόνων και δεν χωρά αμφιβολία ότι έζησε τα πάντα και τα ανάποδά τους. Έκανε τέσσερις γάμους που τελείωσαν με ισάριθμα διαζύγια, απέκτησε δυο παιδιά, έπαιξε σε δεκάδες ταινίες. Στην περίπτωσή της την ομορφιά την πήρε από τον Βολιβιανό μπαμπά – η μαμά της ήταν μια σκληρή ξανθιά Αμερικάνα: το λάτιν ταμπεραμέντο ήταν προίκα του πατέρα. Το κανονικό της όνομα ήταν Jo Raquel Tejada – Τζο Ρακέλ Τεξάδα, αν το μεταφράζω σωστά. «Γουέλς» ήταν το επίθετο του πρώτου άντρα της: ο γάμος με τον Τζέιμς κράτησε λίγο, τον παντρεύτηκε μόλις 18 χρονών, αλλά το επίθετο της έδινε την αμερικανία που ήταν τότε προφανώς απαραίτητη στο Χόλυγουντ. Έπαιξε πολύ και σε ευρωπαϊκές ταινίες: οι ευρωπαίοι σκηνοθέτες πάντα λάτρευαν τις όμορφες Αμερικάνες και την ικανότητα τους να τραβάνε τα φλας. Η θεά Ρακέλ έπαιξε και με τον Μαστρογιάνι και με τον Μπελμοντό, αλλά και με τον Ρίτσαρντ Μπάρτον και φυσικά με όλους σχεδόν τους Αμερικανούς σταρ της δεκαετίας του ΄60 και του ΄70. Κι έπαιξε και θέατρο κι έγραψε και βιβλία και είχε πάντα αυτή την παράξενη λάμψη, που σε έκανε να πιστεύεις πως ήταν κάτι άλλο από αυτό που νόμιζες. Κυρίως όμως έπαιξε, χωρίς να εμφανιστεί η ίδια δευτερόλεπτο, σε μια ταινία που αποτελεί ύμνο για την γυναικεία ομορφιά, το καταπληκτικό «Τελευταία Έξοδος Ρίτα Χέιγορθ». Στο οποίο υπήρξε η απόλυτη πρωταγωνίστρια χάρη σε ένα πόστερ που την απεικόνιζε με ένα μαγιό παράξενο, αυτό που φορούσε όταν ο κόσμος την πρωτογνώρισε σε μια ταινία που υποδύεται μια ηρωίδα της προϊστορίας, το cult «1000000 χρόνια π.Χ». Μπορεί κάποια να παίξει ένα ρόλο πρωταγωνίστριας μόνο χάρη σε μια φωτογραφία της; Ναι, αν είναι η Ράκελ Γουέλς.

Αυτή ήταν η σταρ

Το «Τελευταία έξοδος Ρίτα Χέιγουορθ» είναι μια ταινία που βγήκε στις αίθουσες το 1994. Το σενάριο και η σκηνοθεσία ανήκουν στον Φρανκ Ντάραμποντ, ένα από τους πιο μυστήριους σκηνοθέτες του Χόλυγουντ. Ο Ντάραμποντ μέχρι εκείνη τη στιγμή είχε σκηνοθετήσει μόνο B movies – ένα επεισόδιο της σειράς με τον ήρωα (ή σωστότερα εφιάλτη) Φρέντι Κρούγκερ και δυο ριμέικ ταινιών τρόμου, το the Blob και τη Μύγα. Ουδείς νομίζω θα είχε ασχοληθεί μαζί του αν δεν έπεφτε πάνω στον Στίβεν Κίνγκ και δεν τον έπειθε (ένας Θεός ξέρει πως) να του δώσει το δικαίωμα να διασκευάσει για το σινεμά κάποια μυθιστορήματά του. Έτσι προέκυψαν το «Πράσινο Μίλι» και «η Ομίχλη», αλλά αυτό με το οποίο τα κατάφερε καλύτερα ήταν το «Rita Hayworth and Shawshank Redemption», που κυκλοφόρησε το 1994 χωρίς αναφορά στον τίτλο στη Ρίτα Χέιγουορθ. Αυτή εμφανίστηκε στον ελληνικό τίτλο της ταινίας («Τελευταία έξοδος Ρίτα Χέιγουορθ») διότι ο διανομέας μάλλον γνώριζε τη νουβέλα του Στίβεν Κίνγκ. Παρά την αναφορά στη Ρίτα Χέιγουορθ όμως, η σταρ της ταινίας ήταν η Ράκελ Γουέλς.

Απόσταση θαυμασμού

Την ταινία είδαν όταν βγήκε πάρα πολλοί στα σινεμά. Προτάθηκε για επτά Οσκαρ, (και δυο Χρυσές Σφαίρες), δεν κέρδισε κανένα βραβείο, αλλά κέρδισε τις καρδιές όσων την ανακάλυψαν: καθώς τα χρόνια περνούσαν ήταν και ολοένα περισσότεροι. Είχε ένα ωραίο σενάριο που ολοκληρωνόταν με την απόδραση του πρωταγωνιστή από τις φυλακές του Σώσανκ. Ο πρωταγωνιστής ήταν ο Τιμ Ρόμπινς με την φάτσα του καλού Αμερικάνου και σαν να μην έφτανε ένας καλός υπήρχε κι ένας δεύτερος, ο Μόργκαν Φρίμαν. Η ιστορία της φιλίας τους, η αγωνία για το πώς ο πρωταγωνιστής θα δραπετεύσει, η απέχθεια για τον κακό διευθυντή των φυλακών και τους δεσμοφύλακες, δεν επέτρεψαν τότε σε πολλούς να καταλάβουμε πως ένα από τα βασικά θέματα της ταινίας είναι η απόλυτη γοητεία μιας ντίβας όπως η Ράκελ Γουέλς. Που μπορεί να μαγνητίσει τους πάντες με μια μόνο μεγάλη αφίσα της.

Η παρουσία της αφίσας αυτής στο κελί του Τιμ Ρόμπινς (που υποδύεται ένα άδικα καταδικασμένο τραπεζίτη) παίζει καταλυτικό ρόλο. Κανείς από τους δεσμοφύλακες δεν τολμά να την κατεβάσει και όλοι την κοιτάζουν αποχαυνωμένοι. Ακόμα κι όταν ο πρωταγωνιστής οδηγείται στην απομόνωση η αφίσα παραμένει στη θέση της: μπροστά στο βλέμμα της Ράκελ Γουέλς όλοι παίρνουν την απόσταση που επιβάλει ο θαυμασμός. Στο ίδιο σημείο είχαν τοποθετηθεί προηγουμένως οι αφίσες της Ρίτας Χέιγουορθ και της Μέριλιν Μονρόε που επίσης είχαν μείνει στον τοίχο ανέγγιχτες. Αλλά είναι η αφίσα της Ράκελ Γουελς αυτή που βοηθά τον ήρωα να ολοκληρώσει την απόδρασή του: όταν ένα πρωί οι δεσμοφύλακες δεν τον βρίσκουν στο κρεβάτι του και καταλαβαίνουν πως το έσκασε, ένας από τα νεύρα του πετάει κάτι στην αφίσα και τότε αποκαλύπτεται μια τρύπα, που ο δραπέτης άνοιγε για χρόνια. Με τέλεια κάλυψη την καταλυτική ομορφιά της ηθοποιού που όλοι χαιρόντουσαν να βλέπουν ακόμα και σε ένα κελί φυλακής.

Κατηγορώ τις όμορφες  

Για μένα ο ρόλος αυτός ήταν ο κορυφαίος ρόλος της Αμερικάνας: ένας ρόλος μη ρόλος, ανύπαρκτος και συγχρόνως πρωταγωνιστικός, ένας ρόλος που κινεί κι ολοκληρώνει την ιστορία (και την ωραία ταινία…) καταλυτικά. Χάρη σε αυτό το ρόλο ο Στίβεν Κίνγκ και ο Φρανκ Ντάραμποντ μας είπαν μια μεγάλη αλήθεια: ότι η ομορφιά είναι σαγηνευτική, μεθυστική και συνήθως απλησίαστη. Κι ότι υπάρχει ένα είδος εικονολατρίας που εν τέλει αφοπλίζει.

Ακόμα και τοποθετημένη στο χειρότερο σημείο, στο κελί μιας σκληρής φυλακής, η ομορφιά δημιουργεί μια άλλη συνθήκη. Επιτρέπει ένα είδος φαντασιακής απόδρασης: στη ζωή συχνά αυτό συμβαίνει μεταφορικά, στην ταινία η απόδραση είναι επιτυχημένη και πραγματική. Ο ήρωας θα τα καταφέρει με την Ρακέλ Γουέλς ως συνεργάτη. Μόνο και μόνο γιατί είχε την τόλμη να παραδεχτεί ότι του άρεσε και να μοιραστεί αυτή του την δημόσια δήλωση με όλους τους οποίους η πρωταγωνίστρια σαγήνευε.

Διάβαζα ότι η Ρακέλ Γουέλς υπέφερε λίγο την δημόσια εικόνα της. Θα ήθελε να την εκτιμούν περισσότερο σαν ηθοποιό και να μην αναφέρονται όλοι πάντα στην ομορφιά της. Κατανοητό. Αλλά στο «Τελευταία Εξοδος Ρίτα Χέιγουορθ» η ομορφιά της τιμήθηκε όσο καμίας άλλης ωραίας γυναίκας στη γη: υπήρξε η απόλυτη έμπνευση. Δεν ξέρω αν είπε ποτέ της ένα ευχαριστώ στον Στίβεν Κίνγκ ή στον Ντάραμποντ. Οι ωραίες δύσκολα τα κάνουν αυτά. Θεωρούν ότι υπάρχουμε απλά για να εξυμνούμε τα μαγικά τους. Και το βρίσκουν λογικό να παραδινόμαστε, όχι μπροστά στις ίδιες, αλλά ακόμα και μπροστά στις φωτογραφίες τους…