Έκανε ο Παναθηναϊκός απέναντι στην Βίρτους Μπολόνια την καλύτερή του εμφάνιση στην Ευρωλίγκα; Το αποτέλεσμα λέει ναι: το τελικό 90-76 είναι αρκετά εύγλωττο. Για τον Αταμάν, όπως έχω ξαναγράψει, κάθε νίκη δεν είναι απλά χρήσιμη, αλλά και διδακτική ταυτόχρονα. Ας σταματήσουμε να μιλάμε για διδακτικές ήττες: ο Τούρκος δείχνει πως για μια ομάδα (ειδικά όταν αυτή χτίζεται) τίποτα δεν είναι πιο διδακτικό από τη νίκη. Αυτή με την Βίρτους είναι αποτέλεσμα της προηγούμενης με την Ζαλγκίρις που ήταν σαφώς πιο δύσκολη: όταν κερδίζεις ένα ματς έχοντας 16 λάθη για 14 ασίστ κι έχοντας χάσει 13 βολές έχεις κερδίσει ένα ματς που λογικά δεν μπορείς να κερδίσεις ποτέ. Κι έχεις συγχρόνως καταλάβει πως αν δεν βελτιωθείς δεν θα κερδίσεις το επόμενο: αυτή η γνώση, δηλαδή η ανάγκη βελτίωσης σε συγκεκριμένα πράγματα, έφερε τη νίκη με την Βίρτους που πριν έρθει στην Αθήνα ήταν τρίτη στη βαθμολογία της διοργάνωσης. Ο ΠΑΟ την κέρδισε με 25/27 βολές και έχοντας 7 μόλις λάθη για 17 ασίστ – μάλιστα τα λάθη ήταν όσα και τα κλεψίματα του. Τα νούμερα μπορεί καμιά φορά να λένε ψέματα: τίποτα όμως στο μπάσκετ δεν μαρτυρά καλύτερα την πρόοδο μιας ομάδας από αυτά.

Αντίληψη μπάσκετ 2023

Είναι δύσκολο στην Ελλάδα για πολλούς να καταλάβουν το «βήμα βήμα», δηλαδή τη μέθοδο του Αταμάν. Καμιά φορά σκέφτομαι πως ο εξαιρετικός Τούρκος ήρθε στην Ελλάδα για να μας βοηθήσει να αποκτήσουμε αντίληψη μπάσκετ 2023, μπας και ξεφύγουμε από τις δεκαετίες του 1990 και του 2000 που μας αρέσουν γιατί τότε ζήσαμε θριάμβους. Η αμηχανία με την οποία παρουσιάζεται ο Αταμάν και οι νίκες του ΠΑΟ είναι το συνακόλουθο μιας σειράς εκτιμήσεων που γινότανε πριν αρχίσει η Ευρωλίγκα και που σιγά σιγά διαψεύδονται και μάλιστα πανηγυρικά. Θυμηθείτε για παράδειγμα τι λεγόταν για την άμυνα των περιφερειακών του ΠΑΟ. Οι πιο ψύχραιμοι την περιέγραφαν ως κάτι ανύπαρκτο, οι πιο ψαγμένοι έβλεπαν σε αυτή την αιτία της καταστροφής του ακριβοπληρωμένου project του Δημήτρη Γιαννακόπουλου. Σήμερα ο ΠΑΟ έχει αποκτήσει πρώτα από όλα μια αξιόπιστη σχετικά άμυνα – που θα γίνει καλύτερη μάλιστα καθώς περνά ο χρόνος. Με την άμυνα κέρδισε τον Ολυμπιακό στο ΣΕΦ εκεί που η ομάδα αυτή γύρισε σελίδα. Με την άμυνα κέρδισε την Ζαλγκίρις της οποίας το αμυντικό φίλτρο χάρη στην ομοιογένεια είναι σπουδαίο. Και με την άμυνα κέρδισε και χθες την Βίρτους. Με την άμυνα που χρησιμοποιήθηκε όταν έπρεπε, δηλαδή στο τέταρτο δεκάλεπτο που τα ματς κρίνονται. Και που στις ομάδες του Αταμάν ποτέ δεν ήταν ένα μαζοχιστικό κόλλημα αλλά ένα εργαλείο δουλειάς που όπως όλα τα εργαλεία πρέπει να χρησιμοποιείται την κατάλληλη στιγμή.

Μια μανιακή προσύλωση

Η συζήτηση περί άμυνας κάνει κατανοητή τυη διαφορά του μπάσκετ του Αταμάν από αυτό που στην Ελλάδα θεωρούμε μπάσκετ στις περισσότερες των περιπτώσεων. Στην Ελλάδα άμυνα είναι ένα ασταμάτητο κυνηγητό του αντιπάλου που ξεκινάει από το πρώτο δευτερόλεπτο. Όλα στηρίζονται πιο πολύ κι από τον τρόπο (δηλαδή τις «αλλαγές», ή το μαν του μαν ή τις διάφορες «ζώνες») στην μανιακή σχεδόν προσήλωση, που συχνά έχει κι ένα στόχο – το στόχο να κρατηθεί πχ χαμηλά το σκορ, να μην ανοίξει ο ρυθμός του αγώνα ή να μείνουν οι αντίπαλοι χαρισματικοί σκόρερ χαμηλά. Ολο αυτό ξεκινά ήδη από την προετοιμασία του αγώνα κι έχει κατά καιρούς κι αποτελέσματα: αλλά έχει μικρή σχέση με το σύγχρονο μπάσκετ αυτό που παίζουν οι Ρεάλ και οι Εφές που κερδίζουν τις Ευρωλίγκες και οι Ισπανίες και οι Γερμανίες που διακρίνονται και κερδίζουν τις διοργανώσεις των Εθνικών ομάδων. Δεν υπάρχει ομάδα στο μπάσκετ που να κερδίζει χωρίς άμυνα: η Ρεάλ πέρυσι στον τελικό της Ευρωλίγκας κέρδισε τον Ολυμπιακό γιατί στα πέντε τελευταία λεπτά αμυντικά τον εξουθένωσε. Αλλά δεν υπάρχουν πια και ομάδες που να κερδίζουν γιατί οι παίκτες τους βουτάνε στα παρκέ από το πρώτο λεπτό και σκέφτονται και στην επίθεση πως δεν χρειάζεται να πάρουν ένα γρήγορο σουτ για να μην δεχτούν κανένα αιφνιδιασμό.

Στο μπάσκετ του Αταμάν, το οποίο στην Ελλάδα δεν ξέρουμε και για αυτό δυσκολευόμαστε να το καταλάβουμε, η άμυνα θα είναι πάντα χρήσιμη την στιγμή που χρειάζεται. Αλλά υπάρχουν και πολλά άλλα πολύ χρησιμότερα. Πρώτα από όλα η αξιοποίηση όσο περισσότερων παικτών γίνεται με τρόπους συχνά απρόβλεπτους. Ο Ναν πχ, που όπως είπε υποφέρει ακόμα από τζετ λανγκ, είχε κάνει δυο κάκιστα προηγούμενα ματς: οι εμφανίσεις του έκαναν πολλούς να αναρωτιούνται αν αξίζει τα χρήματα. Ο Αταμάν στο ματς με την Βίρτους τον έβαλε στο αρχικό σχήμα για να του δείξει εμπράκτως πως τον στηρίζει περιμένοντας να δει από αυτόν πράγματα. Κι αυτό όμως δεν γίνεται χωρίς να υπάρχει προσοχή στις ανάγκες του ίδιου του ματς: ο Αμερικάνος ανταπέδωσε την εμπιστοσύνη κάνοντας την καλύτερή του εμφάνιση, αλλά ο Αταμάν στο σάλπισμα της τελικής αντεπίθεσης τον άφησε στον πάγκο για να πάει με τους πιο καλούς γνώστες της Ευρωλίγκας δηλαδή με τον Βιλντόζα και τον Σλούκα. Ο Αταμάν και ψάχνει και κερδίζει. Ψάχνει πχ την χρησιμότητα του Κώστα Αντετοκούνμπο που χθες επιστρατεύτηκε για να παίξει δυο τρεις άμυνες πάνω στον Σενγκέλια ως «τεσσάρι». Θα του βρει ρόλο, όπως βρήκε και στον Μπαλτσερόφκσι που θυμίζει όλο και πιο πολύ τον Παπαγιάννη. Αλλά στο τέλος του ματς η θέση στην πεντάδα ανήκε στον ΛεΣόρ γιατί έτσι λέει η ιεραρχία. Που ήταν κακός στο προηγούμενο διάστημα αλλά καθόταν ήρεμα κι ωραία στον πάγκο. Κι όταν βρήκε τους ψηλούς της Βίρτους φορτωμένους με φάουλ στο τέλος τους διέλυσε.

Μόλις τέσσερα λεπτά 

Ο ΠΑΟ βρέθηκε στο ξεκίνημα του τέταρτου δεκαλέπτου 5 πόντους πίσω: 62-67. Ο Μπιλινέλι έμοιαζε έτοιμος να γυρίσει στο NBA, ο Σενγκέλια χτυπούσε όποτε του δινόταν η παραμικρή ευκαιρία, ο Ντάνστον έμοιαζε να έχει ξανανιώσει, ο Χάκετ ήταν έτοιμος να ξαναμπεί για το τελικό χτύπημα όπως κι ο πάντα επικίνδυνος Λούντμπεργκ. Ηταν η στιγμή που ο ΠΑΟ έπρεπε να παίξει άμυνα, όχι υστερικά και νοιώθοντας πως αν δεχτεί ένα καλάθι θα καταρρεύσει, αλλά με ενέργεια, με πίεση στη μπάλα, με παίκτες με φρεσκάδα: με τον Γκραντ, τον Γκριγκόνις και τον ΛεΣόρ ξεκούραστους σιγά το δύσκολο για ομάδα του Αταμάν! Ο Γκραντ είναι γεννημένος να το κάνει. Ο Γάλλος και ο Γκριγκόνις πριν πατήσουν παρκέ για το φινάλε είχαν παίξει 15 λεπτά το πολύ ο ένας: είχαν ενέργεια κι αντιπάλους φορτωμένους με φάουλ γιατί το μπάσκετ του Μπάνκι είναι καλό, αλλά είναι σαν το δικό μας: ο παίκτης που θα μπορούσε να του πάρει το ματς ήταν ο Μϊκει αλλά αυτός ήταν στην Ιταλία όχι στο ΟΑΚΑ. Στον ΠΑΟ χρειάστηκαν όλα κι όλα τέσσερα λεπτά για να μετατραπεί το 62-67 σε 75-67 και μετά άλλα τέσσερα για να γίνει 82-70. Με την άμυνα. Που όσο κι αν στην Ελλάδα δεκαετίες παιδεύονται να μας πείσουν ότι είναι επιστήμη, μόνο επιστήμη δεν είναι. Είναι απλά εργαλείο – τίποτα περισσότερο. Κι ο Αταμάν που έχει κερδίσει την Ευρωλίγκα σταματώντας την Ρεάλ στους 57 πόντους ξέρει την αξία της. Αλλά ξέρει κιόλας ότι δεν μπορεί να είναι εμμονή.

Ο ΠΑΟ έφτασε τις τρεις νίκες σερί. Ο Μήτογλου απόντος του Χουάντσο παίζει και για τον Ισπανό. Ο Γκριγκόνις δείχνει πόσο αδικήθηκε πέρυσι. Ο Γκραντ παίζει σταθερά πολύ κι ας έχει μικρότερο συμβόλαιο από τον Γκάι και τον Βιλντόσα. Ο Σλούκας τους βάζει όλους όταν πρέπει στα σωστά κουτάκια. Κι ο Αταμάν γελάει με όσους δεν τον καταλαβαίνουν. Δεν τον ενοχλεί καθόλου.