Στα παλιά τα χρόνια, τότε που οι άντρες ήταν πραγματικοί και τα κορίτσια όλα τίμια, γκολ στις καθυστερήσεις ήταν δύσκολο να δεις. Έμπαιναν μόνο στο αγγλικό και στο γερμανικό πρωτάθλημα για ένα λόγο απλό: σε αυτά η αγωνιστικότητα των ομάδων ήταν δεδομένη μέχρι ο διαιτητής να σφυρίξει το τέλος του ματς – στη Νότια Ευρώπη τα πιο πολλά ματς τελείωναν γύρω στο 85΄. Μετά η εξέδρα άρχιζε να σφυρίζει, αν η γηπεδούχος ομάδα κέρδιζε φωνάζανε στο διαιτητή «λήξ’ το», αν η ομάδα δεν κέρδιζε σφυρίζανε τους παίκτες, σίγουροι ότι δεν θα κάνουν τίποτα. Στα δικά μου νεανικά χρόνια γκολ στο τέλος θεωρούταν ένα που έμπαινε στο 80΄. Το γκολ στο 90’ ήταν απίθανο κι αν έμπαινε, έμπαινε μόνο από κανένα κόρνερ και το βαζε ένα σέντερ μπακ που είχε προωθηθεί όπως ο Δέλλας στο  Euro του 2004  π.χ. Σήμερα όλα αυτά έχουν αλλάξει: και για αυτό και ο κόσμος ούτε αποδοκιμάζει, ούτε δυσφορεί όταν το ματς φτάνει στις καθυστερήσεις– απλά πιστεύει.

Δεν είναι τυχαίο

Στο περσινό πρωτάθλημα μερικά από τα σημαντικότερα γκολ μπήκανε στο τέλος: η ΑΕΚ κέρδισε τον Ολυμπιακό στο Καραϊσκάκη, πήρε ισοπαλία στη Λεωφόρο και απέκλεισε την ΑΕΛ στο κύπελλο με γκολ στις καθυστερήσεις. Το περίφημο γκολ του Βαρέλα στην Τούμπα μπήκε στο φινάλε. Ο ΠΑΟΚ είχε δεχτεί μια εβδομάδα πριν γκολ από τον Αστέρα στο 97΄ενώ είχε ισοφαρίσει στο 94’. Τα γκολ στις καθυστερήσεις δεν είναι πια καθόλου σπάνια: μέχρι και οι Γερμανοί δέχτηκαν δυο τέτοια από τους Κορεάτες κι αποκλείστηκαν στο Παγκόσμιο Κύπελλο, ενώ τρεις μέρες πριν είχαν βάλει ένα στους Σουηδούς. Τίποτα δεν είναι τυχαίο.

Φρενάρει και το πληρώνει

Γιατί οι ομάδες σκοράρουν συχνά στο φινάλε; Ο πρώτος και βασικότερος λόγος είναι νομίζω η ίδια η υπόδειξη των λεπτών της καθυστέρησης – το περίφημο ταμπελάκι του τέταρτου διαιτητή. Πρόκειται για μια φαινομενικά ασήμαντη καινοτομία, που άλλαξε όμως το ποδόσφαιρο πολύ. Παλιά δεν ήταν γνωστό το πόσος χρόνος απομένει ακόμα: οι παίκτες δεν γνώριζαν τι θα κάνει ο διαιτητής. Τον κοιτούσαν και όσοι ήθελαν να βάλουν ένα γκολ ήταν σαν να τον εκλιπαρούν, ενώ όσοι ήθελαν το σκορ να κρατήσουν, σχεδόν έκλαιγαν: τώρα όσοι γνωρίζουν πόσο χρόνο έχουν στην διάθεσή τους απλά προσπαθούν. Αν τα λεπτά είναι πολλά, όποιος γκολ ψάχνει συχνά επιτίθεται μαζικά. Νοιώθει ότι του έγινε στο φινάλε μια ένεση ηθικού, ότι του δίνεται μια τελευταία ευκαιρία. Αυτή η συμπεριφορά έχει επίπτωση και σε όποιον το σκορ θέλει να κρατήσει: αν συνεχίζει να παίζει (και χρησιμοποιήσει το μυαλό του) μπορεί να βρει χώρους για μια τελευταία φαρμακερή αντεπίθεση, αν δεν παίζει και κάνει ό,τι μπορεί για να κάνει το χρονόμετρο να τρέξει, συχνά τιμωρείται. Αυτό π.χ παθαίνει ο Αστέρας στο Καραϊσκάκη τρία χρόνια τώρα: φρενάρει στο τέλος και περιμένει. Και το πληρώνει.

Υπάρχει κι ένας ακόμα λόγος που γκολ στις καθυστερήσεις μπαίνουν πολλά: στα λεπτά αυτά προκύπτουν στο γήπεδο ανορθόδοξα σχήματα που οι προπονητές χρησιμοποιούν για την περίσταση. Πολλοί φορτώνουν την ομάδα κυνηγούς ελπίζοντας ότι θα βρεθεί ο από μηχανής Θεός ή έστω ο από μηχανής Νάτχο. Από την άλλη, οι αμυνόμενοι προσέχουν σχεδόν πάντα τους ψηλούς του αντιπάλου που ψάχνει το γκολ γιατί συνήθως αρχίζουν τα γεμίσματα – αυτό παραδόξως κάνει τους πιο κοντούς παίκτες πιο επικίνδυνους!

Χθες πχ ο Ολυμπιακός τελείωσε με μια σύνθεση που τον έκανε να μοιάζει με συμμορία κοντών: πίσω από τους Γκερέρο και Χασάν υπήρχαν ο Φετφατζίδης, ο Νάτχο, ο Ποντένσε κι ο Ομάρ κι ο Τσιμίγκας που είχαν γίνει εξτρέμ! Μια ομάδα φυσικά και δεν μπορεί να παίξει με μια τέτοια σύνθεση για αρκετή ώρα, όμως στα τελευταία λεπτά αυτό μπορεί να γίνει. Και να βρεθεί ένα γκολ (ειρωνεία της ιστορίας…) γιατί από μια σπόντα ενός ψηλότερου (του Γκερέρο), η μπάλα θα φτάσει σε ένα κοντό (στο Νάτχο) που ακολουθούσε τη φάση! Η κεφαλιά πάσα του Γκερέρο είναι στην ιστορία του φινάλε σημαντικότερη και από το ωραίο τελείωμα του Νάτχο, ενώ και η διείσδυση του Ποντένσε από τα δεξιά είναι η καλύτερη. Η φάση δεν μοιάζει φάση τελευταίου λεπτού. Αλλά είναι.  

Λόγος προβληματισμού

Τέτοιου είδους νίκες προκαλούν στην ομάδα που κερδίζει πάντα ένα αίσθημα λύτρωσης: το γήπεδο, που πάντα έχει συμμετοχή σε τέτοιου είδους γκολ γιατί την ομάδα την στηρίζει, εκρήγνυται απο χαρά – όλοι φεύγουν ενθουσιασμένοι, γιατί αισθάνονται πως στο γκολ είχαν συμμετοχή και οι ίδιοι. Οι φάσεις αυτές είναι σπάνιες, γιατί το ποδόσφαιρο δεν είναι μπάσκετ. Αλλά είναι η σπανιότητά τους αυτή που θα πρεπε να μετριάζει τους πανηγυρισμούς, ειδικά όσων οφείλουν να προσεγγίζουν τα πράγματα με καθαρή σκέψη. Χθες π.χ άκουσα τον προπονητή να λέει πως τέτοιες νίκες δίνουν τίτλους: αυτό κάποιος μπορεί να το πει μόνο αν το πρωτάθλημα τελειώσει. Για την ώρα τέτοιες νίκες αποτελούν (μετά το πανηγύρι…) μόνο λόγο για προβληματισμό διότι μπροστά είναι η εξαιρετική και φορμαρισμένη Μπέτις κι ακολουθούν ντέρμπι, που θα κρίνουν πολλά. Μια νίκη στις καθυστερήσεις με τον μαχητικό Αστέρα είναι απλά η αποφυγή ενός σοβαρού στραβοπατήματος: τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο. Κυρίως γιατί είναι τέτοια η εικόνα του χθεσινού παιγνιδιού που σε πείθει πως αν ο Ολυμπιακός επαναλάβει τα ίδια λάθη, νίκη τέτοια δεν θα ξαναβρεί και λύτρωση στην αμαρτία δεν θα υπάρξει. Ειδικά μακριά από το καυτό και χθες Καραϊσκάκη.

Ολοι στο φινάλε

Είναι εντυπωσιακό ότι σε αυτή την αγωνιστική ο Ολυμπιακός σκόραρε στις καθυστερήσεις του ματς, αλλά και η  ΑΕΚ και ο ΠΑΟΚ σκόραραν στο φινάλε του πρώτου ημιχρόνου γκολ πολύτιμα. Αυτό δεν είναι τυχαίο: μαρτυρά και ποιες είναι οι αντοχές των αντιπάλων των τριών ομάδων που κάνουν πρωταθλητισμό. Ο Πανιώνιος και ο ΟΦΗ ήθελαν να πάνε στα αποδυτήρια με την ισοπαλία για να ανασυνταχθούν: αυτό το «θέλω»  είχε ως αποτέλεσμα μια τακτική συμπεριφορά κάκιστη – κυριολεκτικά χάρισαν τη μπάλα στους αντιπάλους τους. Ο Αστέρας από την άλλη, που ήθελε την ισοπαλία, σταμάτησε να παίζει, μολονότι ο προπονητής του έκανε τα πάντα για να τον κρατήσει σε εγρήγορση: οι παίκτες δεν άκουγαν τον Σάββα Παντελίδη ξεχνώντας ότι και τα δυο προηγούμενα χρόνια στο Καραϊσκάκη είχαν πληρώσει στο τέλος την άρνησή τους να παίξουν ποδόσφαιρο. Εν τέλει ένα γκολ στο φινάλε είναι πάντα και λίγο τιμωρία: όποιος το δέχεται κάτι δεν έχει κάνει σωστά - χθες ο Αστέρας απλά πρόδωσε στο φινάλε το κατά τα άλλα σοβαρό παιγνίδι του. Για τον Μαρτίνς από την άλλη η εξέλιξη πρέπει να δημιουργήσει προβληματισμό: φανερά πιστεύει πως έχει βρει μια ενδεκάδα ικανή για τα πάντα. Δεν την έχει βρει. Και κάποιος ας του πει διακριτικά ότι ο σκοπός του είναι να φτιάξει μια ομάδα, όχι να βρει μια ενδεκάδα. Καμία ομάδα στον κόσμο δεν μπορεί να βασιστεί σε 12 -13 παίκτες. Έστω κι αν αγωνίζεται σε ένα γήπεδο, που ματς σαν το χθεσινό, τα κερδίζει συνήθως μόνο του…