Τα τελευταία χρόνια ακούμε και μιλάμε συνεχώς για μεταρρυθμίσεις, αλλά ανάθεμα κι αν έχουμε καταλάβει το πραγματικό νόημα της λέξης. Μεταρρύθμιση δεν είναι ούτε η αλλαγή του πλαισίου λειτουργίας μιας δημόσιας επιχείρησης, ούτε φυσικά μια αλλαγή, που έχει να κάνει αποκλειστικά με δημοσιονομικά κόστη. Μεταρρύθμιση είναι κάτι που σου επιβάλει να ρυθμίσεις τα πάντα διαφορετικά – που σε οδηγεί στο να υιοθετήσεις νέες συνήθειες και νέους τρόπους στη ζωή σου πρώτα από όλα. Μια πραγματική μεταρρύθμιση π.χ θα ήταν να σταματούσαμε να γιορτάζουμε την Πρωτοχρονιά την πρώτη Ιανουαρίου και να την γιορτάζαμε τώρα το Σεπτέμβρη. Όχι την 1^η Σεπτεμβρίου απαραίτητα, αλλά όποτε συμφωνήσουμε πως  πραγματικά η χρονιά μας αρχίζει.

Γιορτάζεις όποτε θέλεις

Το πότε γιορτάζει μια χώρα την Πρωτοχρονιά της είναι δικό της αποκλειστικό δικαίωμα. Η Πρωτοχρονιά των Μουσουλμάνων είναι πάντα η πρώτη ημέρα του μήνα τον οποίον ονομάζουν «Μουχαράμ», αλλά και στη χρονολόγηση υπάρχει διαφορά, αφού οι Μουσουλμάνοι ξεκινούν την αρίθμηση των ετών τους από το έτος της «Εγίρας», δηλαδή από την 16η Ιουλίου του 622 μ. Χ. στο Ιουλιανό ημερολόγιο. Η ημέρα αυτή είναι η συμβατική ημέρα της αναχώρησης του Μωάμεθ από την Μέκκα προς την γειτονική πόλη της Μεδίνας για να γλιτώσει από μία συνωμοσία εναντίον του. Την ημέρα αυτή γιορτάζεται και η Πρωτοχρονιά των Μουσουλμάνων. Στην Κίνα, μέχρι το 1912, η πρωτοχρονιά ήταν κινητή γιορτή, παρόλο που οι Κινέζοι είχαν το ίδιο ημερολόγιο που χρησιμοποιούμε κι εμείς: διάλεγαν την πρωτοχρονιά κάθε χρόνο από ένα πίνακα με εξήντα ημερομηνίες – μη με ρωτάτε με ποια κριτήρια. Στο Ισραήλ πρωτοχρονιά γιορτάσανε πριν από λίγες μέρες. Χαρήκανε τον ερχομό του έτους 5 χιλιάδες, διακόσια τόσο…

Ο καθένας χωριστά για χρόνια

Για χρόνια οι χώρες γιόρταζαν την Πρωτοχρονιά η κάθε μια χωριστά. Την 1^η Ιανουαρίου ως Πρωτοχρονιά την γιόρταζαν οι Σουηδοί από το 1529 και οι Γερμανοί από το 1544. Στην Ιταλία τη γιόρταζαν από τότε περίπου οι Βενετοί – μόνοι τους: οι άλλοι γιόρταζαν άλλες μέρες. Στην Ελλάδα η Πρωτοχρονιά ως γιορτή καθιερώθηκε μόλις το 1923: μέχρι τότε δεν την γιορτάζαμε καν. Και που την γιορτάζουμε ωστόσο την 1^η Ιανουαρίου, τι καταλαβαίνουμε; Τίποτα! Έχουμε ένα σωρό έθιμα που την συνοδεύουν, αλλά ουδείς αντιλαμβάνεται τη μέρα ως αρχή του χρόνου. Τίποτα δεν αρχίζει την 1^η Ιανουαρίου για τον απλούστατο λόγο ότι στη χώρα μας όλα αρχίζουν τον Σεπτέμβριο. Τα σχολεία ξεκινούν. Οι άνθρωποι επιστρέφουν στις δουλειές τους (όσοι δουλειές έχουν και όσοι δεν έχουν Σεπτέμβρη αρχίζουν να ψάχνουν να βρουν). Ξεκινά το πρωτάθλημα ποδοσφαίρου και το Τσάμπιονς λιγκ. Ξεκινούν τα νέα προγράμματα των καναλιών. Πολλοί διαλέγουν τον μήνα για να παντρευτούν, γιατί νοιώθουν ότι πραγματικά πρόκειται για ένα μήνα που επιτρέπει ένα νέο ξεκίνημα. Ολοι τον Σεπτέμβρη ξαναβρισκόμαστε και έχουμε την ίδια ακριβώς αμηχανία για το τι να ευχηθούμε ο ένας στον άλλο. Αλλοι λένε «καλή σεζόν», λες κι ο καθένας από μας είναι διευθυντής σε θέατρο. Αλλοι λένε «καλό χειμώνα» ενώ έχει τριάντα δύο βαθμούς υπό σκιά. Κανείς δεν τολμά να πει «Καλή χρονιά». Ενώ το χει κάτω από τη γλώσσα.

Μια χαρά είναι 15 του μηνός

Δεν ξέρω με ποια κριτήρια διάλεξαν την πρώτη του Γενάρη ως πρωτοχρονιά. Πιθανότατα σε ένα άλλο κόσμο, διαφορετικό από τον δικό μας, ο Ιανουάριος να ήταν πραγματικά ο μήνας που ένοιωθες την αλλαγή του χρόνου – δεν ισχύει πιά. Κι επειδή δεν ισχύει χρειάζεται μια πραγματική μεταρρύθμιση κι όχι από αυτές τις fake που συνήθως αφορούν απλά μισθούς και συντάξεις. Χρειάζεται να βρούμε τη δύναμη να φέρουμε την πρωτοχρονιά τον Σεπτέμβρη – στο μήνα που είναι η κανονική θέση της. Δεν χρειάζεται μάλιστα να γιορτάζεται την 1^η του Σεπτέμβρη – από πουθενά δεν προκύπτει ότι η Πρωτοχρονιά πρέπει να είναι και πρωτομηνιά. Μια χαρά μπορεί να την γιορτάζουμε 15 του μηνός ή και 22. Ας πούμε την δεύτερη ή την τρίτη Κυριακή του μήνα. Και μπορούμε να το κάνουμε μόνο εμείς: οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι, Ασιάτες, Αμερικάνοι, Αυστραλοί και Νοτιοαμερικάνοι ας γιορτάζουν όποτε θέλουν: κανείς ποτέ σε αυτή τη χώρα δεν ζήλεψε τις εθνικές εορτές τους. Αλλιώς θα γιορτάζαμε το Χάλογουιν και θα γυρνούσαμε με κολοκύθες στο κεφάλι.

Όλα θα ήταν καλύτερα

Σκεφτείτε πόσο ωραία θα απλοποιηθούν όλα. Λίγες μέρες μετά την επιστροφή μας από την αυγουστιάτικη καλοκαιρινή απόδραση θα έχουμε μπροστά μας μια ωραία τριήμερη αργία – ο Σεπτέμβρης από αργίες είναι άδειος δυστυχώς. Θα γιορτάζουμε την αλλαγή του χρόνου στις πλατείες αφού κάνει ακόμη ζέστη. Θα μπορούμε να ξαναφύγουμε για τα χωριά μας ή να μείνουμε στις πόλεις και να ξεφαντώσουμε. Κανείς δεν θα έπαιζε χαρτιά αφού καλοκαιριάτικα μόνο οι άρρωστοι με το τζόγο έχουν τέτοια κέφι. Το οικογενειακό τραπέζι δεν θα είχε γαλοπούλα (που, ας πούμε μια πικτή αλήθεια, σε κανένα δεν αρέσει….) αλλά μάλλον κανα ψαράκι. Θα ανταλλάσσαμε δώρα ταπεινά κι όμορφα, αφού είμαστε ξεπαραδιασμένοι από το καλοκαίρι. Θα παίρναμε τώρα, που τον χρειαζόμαστε για να πληρώσουμε την εφορία και τον ΕΝΦΙΑ, τον 13^ο μισθό. Θα ανταλλάσσαμε φιλιά και κανείς δεν θα έλεγε βλακείες του είδους «καλό χειμώνα». Η δε απουσία της πρωτοχρονιάς από το εορτολόγιο του Ιανουαρίου δεν θα δημιουργούσε το παραμικρό πρόβλημα: τα Χριστούγεννα είναι έτσι κι αλλιώς μια τεράστια γιορτή και χωρίς την πρωτοχρονιά θα αναβαθμιζόταν και η παρεξηγημένη γιορτή των Φώτων, που ενώ είναι για τις χριστιανικές μας παραδόσεις τεράστια, έχει καταντήσει ένα είδος φεστιβάλ των χειμερινών κολυμβητών, που εκείνη τη μέρα ξεσαλώνουν. Ας ερχόταν τότε και ο Αγιος Βασίλης κι ας τον λέγανε Αγιο Φώτη ή ας ερχόταν τον Σεπτέμβρη φορώντας βερμούδες κι οδηγώντας ιστιοπλοϊκό: αρκετά κράτησε αυτό το εφέ με το έλκηθρο. Θα κόβαμε και βασιλόπιτα κι όπως πάντα το φλουρί θα το βρίσκανε οι άλλοι: αυτά δεν αλλάζουν.

Ολοι οι παράξενοι  

Ας κάνουμε μια μεγάλη πορεία για να το διεκδικήσουμε ή μια γενική απεργία ή έστω μια σελλίδα στο facebook. Η μεταβολή της πρωτοχρονιάς θα οδηγούσε χιλιάδες τουρίστες στην απόφαση να έρχονται εδώ για να την γιορτάσουν μαζί μας – όποιος αμφιβάλει ας σκεφτεί ότι υπάρχουν Κινέζοι που παντρεύονται στη Σαντορίνη και θα καταλάβει πως οι άνθρωποι που ψάχνουν ή κάνουν παραξενιές, είναι μια μεγάλη ήρεμη βουβή πλειοψηφία στον κόσμο. Θα νοιώθαμε σύντομα ευτυχισμένοι για αυτή μας την διαφορετικότητα κι αν ποτέ ξαναβρίσκαμε λεφτά την 1^η Ιανουαρίου θα πηγαίναμε στα εξωτερικά για να γιορτάσουμε την πρωτοχρονιά, όπου τότε τη γιορτάζουν. Θα τους εξηγούσαμε το λάθος που κάνουν, θα μας κοιτούσαν περίεργα. Θα ήμασταν οι μόνοι που θα μπορούσαμε να γιορτάσουμε δυο πρωτοχρονιές το χρόνο… 

(ΒHMagazino Σεπτέμβριος του 2018)