Η αντίδραση του Ολυμπιακού στην ήττα από τον ΠΑΟ ήταν η επιστροφή του Ντάρκο Κοβάσεβιτς σε ρόλο γενικού διευθυντή. Δεν είναι κακή ιδέα. Το κακό είναι ότι φεύγει ο Πέδρο Αλβες που στο μεταξύ έκανε τις μεταγραφές του Ιανουαρίου. Ο,τι γίνεται, γίνεται σε μια προσπάθεια να διορθωθούν λάθη: υπάρχει ένα είδος αυτοκριτικής με πράξεις του προέδρου Βαγγέλη Μαρινάκη. Η επιστροφή του Κοβάσεβιτς δείχνει μια προσπάθεια αποκατάστασης της χαμένης εσωτερικής ιεραρχίας. Αλλά το πρόβλημα δεν είναι η έλλειψη στελεχών: είναι ότι λίγοι στεριώνουν. Πρώτοι από όλους οι προπονητές. Σε πολλούς οπαδούς της ομάδας πχ μοιάζει παράξενο ότι ο Καρβαλιάλ υπάρχει ακόμα. Την Κυριακή παίζουν ο ΠΑΟΚ και η ΑΕΚ. Ας πούμε ότι κάποια από τις ομάδες χάνει το ματς 4-0. Θα κινδυνέψει ο προπονητής της; Μου μοιάζει απίθανο. Ενώ στον Ολυμπιακό απίθανο μοιάζει για τους περισσότερους ότι υπάρχει ο Καρβαλιάλ ακόμα.    

Πολλοί αναρωτιούνται τι συμβαίνει στον Ολυμπιακό και ταυτόχρονα διακινούν ένα σωρό θεωρίες συνομωσίας. Τίποτα παράξενο και τίποτα ανεξήγητο δεν συμβαίνει: η ομάδα που δημιουργήθηκε δεν άντεξε την πίεση ενός δύσκολου πρωταθλητισμού – δύσκολου γιατί έχει και σκληρούς αντιπάλους, όχι μόνο εντός αγωνιστικού χώρου. Το γεγονός θα ξανασυμβεί αν πρώτα από όλα δεν βρεθεί ένας τρόπος να αλλάξει η στάση της ομάδας απέναντι στους προπονητές, αν δηλαδή δεν σταματήσει κάθε προπονητής να μοιάζει αναλώσιμος. Και περαστικός.  

Δεν ήταν απλό να αντικατασταθούν  

Ας τα πάρουμε με την σειρά. Στο ξεκίνημα της σεζόν ο Ολυμπιακός προσπαθούσε να στήσει μια ομάδα από την αρχή με νέο προπονητή, τον Ντιέγκο Μαρτίνεζ, και νέο τεχνικό διευθυντή, τον Κορδόν, αλλά και πολλούς νεοφερμένους ποδοσφαιριστές που έπρεπε να αντικαταστήσουν παίκτες που δεν ήταν απλό να αντικατασταθούν. Σε σχέση με την προηγούμενη σεζόν ο Ολυμπιακός μπήκε στο πρωτάθλημα χωρίς τον Χάμες, τον Εμβιλά, τον Μπακαμπού, τον Χουάνγκ, τον Ρέαπτσουκ, τον Παπασταθόπουλο αλλά και τον Σαμασέκου, που μπήκε πέρσι στην ομάδα στα play off και την συμμάζεψε. Μπορεί να νομίζει κανείς ότι το να αντικαταστήσει μια ομάδα βετεράνους, όπως ο ΕμΒιλά ή ο Παπασταθόπουλος είναι απλή υπόθεση: δεν ήταν – η έλλειψη ειδικά στα αποδυτήρια αποδείχτηκε μεγάλη καθώς έφυγε και ο Βαλμπουενά. Δεν είναι επίσης απλό να αντικαταστήσει μια ομάδα τον πρώτο σκόρερ του πρωταθλήματος, έστω κι αν ο Μπακαμπού σε κάποιους δεν γέμισε το μάτι γιατί τον συνέκριναν με τον Ελ Αραμπι, τον πιθανότατα καλύτερος ξένος σέντερ φορ που έχει φορέσει την φανέλα του Ολυμπιακού. Ήμουνα βέβαιος ότι ο Ολυμπιακός θα δυσκολευτεί πάρα πολύ να αντικαταστήσει και τον Ρεάπτσουκ και τον Σάμασεκου, κι ας μην άρεσαν σε πολλούς: το γούστο των πολλών δεν αποτελεί κριτήριο. Τέλος ήταν δεδομένο πως θα ήταν πολύ δύσκολο να βρεθεί αντικαταστάτης του Χουάνκ, όχι γιατί ο Κορεάτης είναι κάποιου είδους υπέρ παίκτης, αλλά γιατί η ευκολία της προσαρμογής του υπήρξε κάτι πραγματικά σπάνιο. Ο Ολυμπιακός ήταν μάλλον τυχερός που αυτός που αρχικά πήρε τη θέση του ήταν ο Μαντί Καμάρα που με τα καλά του και τα κακά του αποτελεί γνωστό μέγεθος. Αλλά στην πορεία κι αυτός χάθηκε.  

Υποχρεωμένος να κάνει τόσες πολλές αλλαγές ο Ολυμπιακός έβαζε  ένα πολύ μεγάλο στοίχημα. Ο Ολυμπιακός ήρθε πέρυσι τρίτος και είχε πολυτέλειες. Και έπρεπε χωρίς πολυτέλειες να διεκδικήσει το πρωτάθλημα με όλους κόντρα. Και με μια άμυνα που για δεύτερη σερί χρονιά δεν είχε ενισχυθεί. Κατα την γνώμη μου αν απλά δυνάμωνε σοβαρά την άμυνα του και έμενε όπως ήταν θα είχε μια μάλλον καλύτερη ομάδα, αλλά η συζήτηση αυτή δεν έχει πια σημασία. Σημασία έχει αν θα μπορούσε το πράγμα να γίνει διαφορετικά. Ναι αν δεν υπήρχε πίεση. Θα έπρεπε στην ομάδα αυτή να δοθεί χρόνος δηλαδή να γίνει σαφές ότι η διεκδίκηση του πρωταθλήματος δεν είναι η βασική προτεραιότητα. Αλλά αυτό στον Ολυμπιακό μοιάζει αδύνατο. Κι αυτό είναι το πραγματικό κλειδί της ιστορίας.

Η συνηθισμένη ψύχωση

Η έλλειψη χρόνου, δηλαδή η ιστορική ψύχωση για διεκδίκηση του πρωταθλήματος, δημιουργεί ένα πλήθος από αλυσιδωτές αντιδράσεις. Κάθε ήττα γίνεται ανυπόφορη διότι απομακρύνει την ομάδα από το στόχο. Κάθε προπονητής δίνει εξετάσεις κάθε Κυριακή, αλλά αυτό έχει αρχίσει να συμβαίνει και με κάθε ποδοσφαιριστή πλέον και ίσως και με κάθε τεχνικό διευθυντή. Το χειρότερο είναι ότι ο Ολυμπιακός συγκρίνει τα δικά του δεδομένα με τα δεδομένα των αντιπάλων του. Κάθε φορά που λέω ότι μια ομάδα χρειάζεται χρόνο για να χτιστεί, η απάντηση που παίρνω είναι ότι «ο Ολυμπιακός δεν χαρίζει πρωταθλήματα διότι σε τελική ανάλυση και οι ανταγωνιστές του δεν είναι καλύτεροι». Κατά την γνώμη μου ήταν εξ αρχής καλύτεροι και το έγραφα στο ξεκίνημα της χρονιάς επισημαίνοντας ότι φέτος και οι τρεις ξεκίνησαν με τους παλιούς τους προπονητές κι αυτό είναι ένα αβαντάζ που ο Ολυμπιακός δεν είχε. Αλλά κι αν υποθέσουμε ότι οι αντίπαλοι δεν είναι καλύτεροι, από ποτέ και με ποια λογική η οποία ποιότητα των αντιπάλων, κάνει καλύτερο εσένα; Θέλω να πω πως αυτό που θα έπρεπε να κοιτάζει ο Ολυμπιακός δεν είναι τι κάνουν οι άλλοι, αλλά τι κάνει αυτός.

Κάνουν απλά μια δουλειά

Τι κάνει ο Ολυμπιακός; Από τη φυγή του Πέδρο Μάρτινς και έπειτα πρώτα απ’ όλα έχει σχεδόν εξαφανίσει το ρόλο του προπονητή. Δεν είναι ότι δεν επιτρέπει στους προπονητές να κάνουν το δικό τους – ίσα ίσα που κάποιοι έχουν και δικαίωμα να διαλέγουν τους παίκτες που χρειάζονται επιλέγοντας κάποιους που έχουν συνεργαστεί μαζί τους, συνέβη και με τον Μαρτίνεθ και με τον Καρβαλιάλ. Το πρόβλημα στην προκειμένη περίπτωση είναι ότι οι προπονητές θεωρούνται κάτι σαν αναγκαίο κακό. Το κακό, ακόμα και το αναγκαίο, αργά ή γρήγορα θεωρείς ότι πρέπει να το αποβάλλεις. Έτσι συμβαίνει και με τους προπονητές του Ολυμπιακού. Κάθε ήττα είναι απόδειξη της ανικανότητάς τους να αξιοποιήσουν το υλικό. Ενώ μπορεί να είναι, με βάση τον ελάχιστο χρόνο δουλειάς τους, και κάτι απολύτως φυσιολογικό.

Είναι αναγκαίο κακό οι προπονητές; Οχι φυσικά. Συνήθως ούτε κερδίζουν, ούτε χάνουν: κάνουν απλά μια δουλειά. Αν ο Γκουαρντιόλα, ο Αντσελότι, ο Κλοπ απολύονταν κάθε φορά που έχαναν ένα στόχο, θα ήταν άνεργοι χρόνια τώρα. Για να μην τους διώχνουν τα πλούσια αφεντικά τους ακόμα και τις χρονιές που δεν έχουν πιάσει το στόχο τους, κάποιος λόγος θα υπάρχει. Ποιος είναι αυτός; Πρώτα απ’ όλα η κατανόηση της δυσκολίας της δουλειάς τους. Αυτό είναι που έχει χαθεί από τον Ολυμπιακό. Πλέον ακόμα και το να έχεις κατακτήσει πρωταθλήματα μοιάζει να μην αρκεί για να σου δοθεί χρόνος. Η όποια αξιολόγηση γίνεται σχεδόν αποκλειστικά με βάση το τελευταίο ματς. Και με θολά κριτήρια, όπως η μπάλα που η ομάδα παίζει, τα «δεκάρια», οι δηλώσεις κτλ.

Ούτε και το πρωτάθλημα

Δεν είναι θεωρία αυτό που λέω: είναι η πραγματικότητα. Μεταξύ των πολλών που απολύθηκαν τελευταία είναι ο Μαρτίνς κι ο Μίτσελ που κέρδισαν πρωταθλήματα κι έβαλαν την ομάδα στους ομίλους του Τσάμπιονς λιγκ. Αξίζει τον κόπο να αναρωτηθεί κανείς το εξής απλό: θα ήταν χειρότερος ο Ολυμπιακός πέρσι αν είχε κρατήσει τον Πέτρο Μάρτινς παρά τον οδυνηρό αποκλεισμό της ομάδας από την Μακάμπι στον προκριματικό του Τσάμπιονς λιγκ; Και τι χειρότερο θα πάθαινε από το να τερματίσει τρίτος; Και θα ήταν χειρότερος ο εφετινός Ολυμπιακός αν είχε συμπεριφερθεί λίγο καλύτερα στην Μίτσελ και δεν τον έδιωχνε γιατί ο Ρέτσος  σε ένα τελειωμένο παιχνίδι με τον Άρη, χάρισε δύο γκολ; Αν ο Ολυμπιακός είχε κρατήσει το Μάρτινς και τρίτος και τέταρτος να ολοκλήρωνε τη χρονιά του θα είχε στείλει ένα μήνυμα στους ποδοσφαιριστές ότι υπάρχει εσωτερική ιεραρχία και ακριβοδίκαιη αξιολόγηση. Αν είχε κρατήσει το Μίτσελ, η κίνηση θα συνιστούσε μία πραγματική πράξη αυτοκριτικής, θα υπήρχε πραγματική ανάληψη της ευθύνης των λαθών, που είχαν προηγηθεί του ερχομού του Μίτσελ και θα υπήρχε η ελπίδα πως αυτά τα λάθη παρόντος του Ισπανού δεν θα είχαν επαναληφθεί.

Οι αντιλήψεις και οι άνθρωποι

Οι δυο προπονητές που είχαν κατακτήσει τίτλους φύγανε και είδαμε την συνέχεια. Στην περίπτωση του Μάρτινς έγινε καθυστερημένα κατανοητό ότι αρκετές αλλαγές στο ρόστερ κάθε καλοκαίρι δεν οφείλονταν στην δική του παρουσία, όπως διάφοροι ισχυριζόντουσαν. Αν ο Πέδρο είχε μείνει, ο Ολυμπιακός θα είχε χτιστεί πάνω σε παίκτες οι οποίοι μοχθούν, τρέχουν, ιδρώνουν για την φανέλα, αλλά και σε κάποιους που έχουν προσωπικότητα και μεγάλα βιογραφικά: τέτοιους παίκτες είχαν οι εντεκάδες του Μάρτινς που δεν άρεσαν γιατί δεν είχαν «δεκαριά» και άλλα εμπριμέ. Κι αν είχε μείνει ο Μίτσελ, αμφιβάλλω αν το περασμένο καλοκαίρι θα έφευγαν παίκτες όπως ο Μπακαμπού ή ο Χουάνγκ στους οποίους ο Ισπανός στηρίχθηκε. Σε κάθε περίπτωση δύσκολο θα συζητούσαμε καλοκαιριάτικα για μια νέα αρχή. Γι’ αυτό δηλαδή που μοιάζει απαραίτητο να γίνει τώρα. Τουλάχιστον θα γίνει με τον Ντάρκο που ξέρει που βρίσκεται. Αλλά μπορεί να αλλάξει τις αντιλήψεις; Αυτό είναι το πρόβλημα.