Είναι διασκεδαστικός ο χαμός που έκαναν οι Σπανιόλοι για το γκολ του ΕμΠαπέ που έκρινε τον τελικό του UEFA Nations League. Έριξα χθες μια ματιά στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων τους και είδα τίτλους που είχα να τους δω χρόνια.

Η Μάρκα π.χ έγραψε ότι «καταστρέφουν το ποδόσφαιρο» - δεν γράφει ποιοι. Τίτλοι όπως «κλοπή», «αδικία», «ντροπή» υπάρχουν όχι μόνο στις αθλητικές, αλλά και στις πολιτικές εφημερίδες τους. Αν δεν είχαμε να κάνουμε με τον τελικό του UEFA Nations League, αλλά με τον τελικό ενός Euro ή ενός μουντιάλ (ακόμα χειρότερα…) οι Σπανιόλοι θα ζητούσαν το λιγότερο να γίνει πόλεμος με την Αγγλία – το λέω γιατί οι διαιτητές που έκριναν τη φάση ήταν Αγγλοι. Όλα αυτά είναι διασκεδαστικά, όχι γιατί δεν έχουν ξαναγίνει (ίσα ίσα που αντιδράσεις έχουμε δει αρκετά χειρότερες και εντός του γηπέδου), αλλά γιατί αφορούν μια καθαρότατη φάση. Ο κανονισμός είναι σαφής: αν ένας αμυντικός προσπαθήσει να παίξει με τη μπάλα ηθελημένα και την ακουμπήσει πριν αυτή καταλήξει στον επιθετικό, ο επιθετικός δεν είναι οφσάιντ, έστω κι αν ήταν εκτεθειμένος όταν έγινε η πάσα από τον συμπαίκτη του. Επομένως γιατί γίνεται η φασαρία; Γιατί η ίδια η φάση αφήνει περιθώρια για συζητήσεις και στο ποδόσφαιρο αυτές τις συζητήσεις ο κόσμος τις λατρεύει. Ειδικά όταν επιτρέπουν φωνές για αδικίες κτλ κτλ.  

Αν ήταν αλλιώς…

Στην προκειμένη περίπτωση η όλη συζήτηση ξεκινά από το παρανοϊκό του ίδιου του κανονισμού. Πρώτα από όλα από αυτό το «ηθελημένα», που υπάρχει και που καθορίζει την αξιολόγηση. Αν η μπάλα έφτανε στα πόδια του ΕμΠαπέ από καραμπόλα το γκολ πιθανότατα δεν θα μετρούσε. Ο ΕμΠαπέ σταματά να είναι σε θέση οφσάιντ γιατί ο αμυντικός (στην προκειμένη περίπτωση ο Γκαρθία) κινείται προς τη μπάλα και τη βρίσκει: αν δεν την είχε βρει, παρά την κίνηση και την προσπάθειά του, ο ΕμΠαπέ θα ήταν οφσάιντ. Αν υποθέσουμε επίσης ότι ο Τέο Ερνάντεζ, αντί να δώσει κάθετα τη μπάλα στον συμπαίκτη του, σούταρε στην εστία κοι ο τερματοφύλακας απέκρουε τη μπάλα, αν ο ΕμΠαπέ έτρεχε να πάρει το ριμπάουντ, η φάση θα σταματούσε γιατί παρόλο που η μπάλα έρχεται από αντίπαλο ο ΕμΠαπέ θα υποδεικνυόταν σε θέση οφσάιντ.

Ο κακομοίρης ο Γκαρθία είπε ότι υπάρχει ένας απόλυτος παραλογισμός διότι είναι σαν να υπάρχει ένας κανονισμός που να υποχρεώνει τον αμυντικό να μην παίζει! Εχει απόλυτο δίκιο, αλλά ο κανονισμός υπάρχει: ούτε ο Ατγουελ, που ήταν στο VAR, ούτε ο Τέιλορ, που ήταν στο γήπεδο τον έβγαλαν από το κεφάλι τους. Ο ΕμΠαπέ είναι οφσάιντ και δεν είναι οφσάιντ: ακούγεται σαν προφητεία του πάτερ Παϊσιου, αλλά είναι έτσι.  

Κάποιος θα σήκωνε τη σημαία

Ολη αυτή η ισπανική φασαρία μεγαλώνει γιατί υπάρχει πλέον το VAR. To VAR δημιούργησε μια μεγάλη ψευδαίσθηση: ότι θα έφερνε δικαιοσύνη και θα καταργούσε τις συζητήσεις. Η αλήθεια είναι πως πολλές φάσεις ξεδιαλύνονται και πολλοί διαιτητές έχουν καταφέρει χάρη στο VAR να πάρουν στο τέλος σωστές αποφάσεις, όμως δημιουργήθηκαν νέα ζητήματα. Το VAR έκανε περισσότερο κατανοητό ότι υπάρχει συχνά διχογνωμία των διαιτητών για την ίδια ακριβώς φάση, επομένως και μεγάλο περιθώριο για ερμηνεία των κανονισμών. Για αυτό π.χ φωνάζουν οι Ισπανοί: δεν τους ενδιαφέρει τι λέει ο κανονισμός αλλά το πώς θα πρεπε οι δυο Αγγλοι να τον ερμηνεύσουν. Μπορούσαν οι διαιτητές να κάνουν κάτι άλλο; Η τηλεοπτική εικόνα λέει «ναι» – αλλά πρέπει ή η λήψη να σταματήσει πριν ο Γκαρθία βρει τη μπάλα ή να κρίνουν οι διαιτητές πως αυτό το άγγιγμα της μπάλας δεν είναι ηθελημένο.

Και τα δυο ως συζητήσεις δύσκολα θα υπήρχαν, αν δεν υπήρχε το VAR. To πιθανότερο είναι ότι χωρίς το VAR κάποιος επόπτης ή θα σήκωνε τη σημαία γρήγορα (και θα φώναζαν οι Γάλλοι) ή δεν θα σήκωνε τη σημαία (και θα φώναζαν οι Ισπανοί): θα το έκαναν όμως για την αντίδρασή του και όχι για την κρίση του. Στο κλάσμα του δευτερολέπτου που ο επόπτης θα αποφάσιζε (σωστά ή λάθος δεν έχει σημασία) το περιθώριο κρίσης είναι ανύπαρκτο. Στον έλεγχο του γκολ από το VAR υπάρχει μόνο κρίση γιατί ο χρόνος για να αναλυθούν όλα είναι υπεραρκετός. Αυτό θα πρεπε να μειώνει τη δυσπιστία, αλλά δεν είναι έτσι ακριβώς. Ισα ίσα που η ιστορία αυτή αποδεικνύει το αντίθετο: η δυσπιστία μεγαλώνει κάθε φορά που μια φάση σηκώνει συζήτηση. Το VAR όχι απλά δεν την καταργεί, αλλά τη φουντώνει.

Παγώματα και ψειρίσματα

Το VAR έφερε μια αλλαγή στο ποδόσφαιρο, που δεν έχει να κάνει με το πάγωμα του χρόνου για να βγει μια απόφαση ή με το «ψείρισμα» των φάσεων που από άλλους διαιτητές γίνεται και από άλλους δεν γίνεται: άλλο είναι το θέμα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που το VAR δημιουργεί είναι ότι ο επιθετικός δεν έχει πλέον υπέρ του το «δικαίωμα της αμφιβολίας» σε φάσεις που κρίνεται αν είναι ή δεν είναι οφσάιντ.

Για περίπου είκοσι χρόνια οι επόπτες είχαν την υποχρέωση στην αμφιβολία τους να μην κάνουν υποδείξεις και να αφήνουν τους επιθετικούς να παίζουν και να σκοράρουν. Αυτό έκανε καλό στο ποδόσφαιρο – έστω κι αν μέτρησαν κάποια γκολ που δεν έπρεπε ίσως να μετρήσουν. Πρώτα από όλα γκολ μπήκαν πολύ περισσότερα και έπειτα οι ίδιες οι άμυνες έπαψαν να έχουν την πρωτοκαθεδρία στη διαμόρφωση των αποτελεσμάτων: όποιος έπαιζε για το γκολ είχε μεγάλο αβαντάζ – και διαιτητικά. Σήμερα ο κυνηγός έχασε αυτό το δικαίωμα: από το VAR ακυρώνονται γκολ για εκατοστά και για παπούτσια που προεξέχουν. Η φάση του ΕμΠαπέ είχε κάτι από το προηγούμενο ποδόσφαιρο – το ποδόσφαιρο που ξέραμε. Ο Γάλλος βρήκε από το πουθενά ένα παράξενο αβαντάζ – το είδος του αβαντάζ που κανένας κυνηγός δεν έχει πια.

Μην νομίζετε πως όλες αυτές οι κρίσεις με το υποδεκάμετρο αρέσουν στη FIFA: η FIFA θέλει γκολ και θέαμα – ο χώρος δράσης στο ποδόσφαιρο παραμένει το γήπεδο, όχι το πρωτοδικείο. Υπάρχει ήδη η σκέψη να επιστρέψει (με τις ευλογίες του VAR) το δικαίωμα της αμφιβολίας υπέρ του επιθετικού: δεν ξέρω το πώς, ξέρω όμως ότι φέτος κάτι θα δοκιμάσουν στο ιταλικό πρωτάθλημα της Γ’ Εθνικής, που θα έχει και VAR, αλλά και νέες οδηγίες στους διαιτητές-VAR για τις κρίσεις στα οφσάιντ. Νομίζω πως θα κρίνονται μόνα όσα ο επόπτης δεν έχει υποδείξει: αν υπάρχουν δικές του υποδείξεις, αυτές θα γίνονται αυτομάτως δεκτές. Ας περιμένουμε να το δούμε.

Το χέρι του Κουντέ

Μια τέτοια εξέλιξη θα φέρει σίγουρα νέες συζητήσεις και νέες αναστατώσεις, αλλά ποιος είπε ότι η FIFA φοβάται τις συζητήσεις; Το ποδόσφαιρο γιγαντώθηκε χάρη σε αυτές. Ποιος θα θυμόταν τον τελικό του UEFA Nations League χωρίς τη φασαρία που έγινε για το γκολ του ΕμΠαπέ; Ισως μόνο οι Γάλλοι. Ενώ τώρα θα το θυμούνται σίγουρα και οι Σπανιόλοι. Που έπρεπε να κάνουν φασαρία γιατί δεν τους δόθηκε ένα πέναλτι στο πρώτο ημίχρονο όταν ο Κουντέ βρήκε τη μπάλα με το χέρι σε ένα γύρισμα του Ρόντι. Αλλά με τόσα που τους τύχανε τι να πρωτοθυμηθούν για να γκρινιάζουν…